In een programma onder de Omgevingswet werkt een overheid haar beleid uit voor de ontwikkeling, het gebruik, het beheer, de bescherming of het behoud van de fysieke leefomgeving (artikel 3.5, onder a, Omgevingswet) of maatregelen om aan omgevingswaarden te voldoen of maatregelen om 1 of meer andere doelstellingen voor de fysieke leefomgeving te bereiken (artikel 3.5, onder b, Omgevingswet). Soms is het vaststellen en uitvoeren van een programma verplicht.
Als gemeente of provincie een omgevingswaarde vaststelt, kan zij worden aangesproken op het behalen van de omgevingswaarde. Hieruit kan ook een programma- met monitoringsplicht ontstaan.
Urgentie
Luchtkwaliteit
- Het Nationaal Samenwerkingsprogramma Luchtkwaliteit (NSL) stopt. Daarvoor in de plaats is er een programma nodig bij een dreigende overschrijding van een omgevingswaarde. Deze programmaplicht ligt meestal bij de gemeente, en soms bij het rijk of de provincie. Dit hangt af van de omgevingswaarde.
- Het opstellen van een programma luchtkwaliteit is alleen verplicht voor gemeenten waar ook nu sprake is van een overschrijding van de waarden voor luchtkwaliteit. Deze gemeenten hebben in de regel al actieplannen voor het verbeteren van de luchtkwaliteit, al dan niet opgesteld in het kader van het huidig Nationaal Samenwerkingsprogramma Luchtkwaliteit.
Geluid
- Het actieplan geluid is een verplicht programma voor het rijk (artikel 3.9 Ow), de provincies (artikel 3.8 Ow) en een aantal aangewezen gemeenten (artikel 3.6 Ow en artikel 2.40 Or). Deze verplichting volgt uit de Europese richtlijn omgevingslawaai. In Afdeling 4.3 van het Besluit kwaliteit leefomgeving (Bkl) staan instructieregels voor de gemeente, de provincie en het rijk.
- De digitale standaarden en de bekendmaking van wijzigings- of vaststellingsbesluiten omtrent verplichte programma’s in het digitaal stelsel Omgevingswet gelden vanaf datum inwerkingtreding. In Afdeling 4.3 van het Besluit kwaliteit leefomgeving (Bkl) staan instructieregels voor de gemeente, de provincie en het rijk.
- Vaststellen of de verplichting voor het programma geluid of luchtkwaliteit geldt voor de eigen gemeente.
- Indien verplicht programma: In beeld brengen welke procedurele en inhoudelijke stappen moeten worden gezet om het huidige actieplannen in de toekomst te kunnen wijzigen conform de vereisten van de Omgevingswet.
- Voor datum IWT moeten de Europese geluidskaarten worden opgenomen in Centrale voorziening geluidsgegevens (Cvgg). Dat gebeurt voor deze ronde overigens nog onder de Wet Milieubeheer. Zie stappenplan.
- Vrijwel alle gemeenten hebben te maken met wegverkeer en (gezoneerde) industrieterreinen als bron van geluid. Voor wegverkeer moeten gemeenten de basis geluidsemissie (BGE) opstellen; datum wordt bij Koninklijk Besluit bepaald.
- Onder de Omgevingswet moeten gemeenten voor alle gezoneerde industrieterreinen waar zij bevoegd gezag voor zijn, de huidige geluidzones omzetten naar de GGP‐systematiek. GPP staat voor geluidproductieplafonds. Deze systematiek geldt al voor Rijksinfrastructuur. De GPP’s voor industrieterreinen (GPPi) moeten in 2029 zijn gerealiseerd.
- Voor industrieterreinen geldt de plicht voor het treffen van maatregelen of het vaststellen van een programma (artikel 3.45 lid 2 Bkl).
- Het actieplan geluid kan gaan over de volgende geluidsbronnen: wegen, spoorwegen, luchthavens en activiteiten. Het actieplan wordt opgesteld aan de hand van de geluidbelastingkaarten. Het beleidsmatig deel van het actieplan beschrijft het te voeren beleid om de geluidbelasting Lden en Lnight te beperken. Voor die geluidbelasting bevat het actieplan een plandrempel op geluidgevoelige gebouwen. Het concrete deel van het actieplan bestaat uit de voorgenomen maatregelen met hun effecten.
- Als er al een geluidreductieplan voor een industrieterrein bestaat (op grond van art. 67 Wet geluidhinder), dan geldt dat vanaf inwerkingtreding Omgevingswet als programma (artikel 3.6 lid 5 Aanvullingswet geluid).
- Als de GPP als omgevingswaarde wordt overschreden, dan geldt een programmaplicht of het treffen van maatregelen op andere wijze, zoals via een vergunning of via een privaatrechtelijke overeenkomst (artikel 3.45 lid 2 Bkl).
- Alles over het kerninstrument programma
- Thema Lucht in de Omgevingswet van het Informatiepunt Leefomgeving
- Wegwijzers verplicht programma: werkblad A helpt vooral bij de planning van de ontwikkeling van een programma. Wegwijzer programma met werkblad A (pdf, 96 kB). Werkblad B ondersteunt het cyclische denken achter het programma. Wegwijzer programma met werkblad B (pdf, 266 kB)
- Geluid en programma - Informatiepunt Leefomgeving (iplo.nl)
- Geluid onder de Omgevingswet van de Omgevingsdienst West-Holland
Vindt u niet wat u zoekt? Kijk voor meer producten en diensten eens in de Catalogus Omgevingswet voor gemeenten.
- Heeft u naar aanleiding van deze wegwijzer een inhoudelijke vraag? Stel uw vraag via het Informatiepunt Leefomgeving
- Voor ondersteuning bij dit onderwerp kunt u ook terecht bij uw Regionale Implementatiecoach Omgevingswet (RIO).