Participatie is een belangrijk aspect in de Omgevingswet. Bij het indienen van een omgevingsvergunning geldt een aanvraagvereiste voor participatie. De initiatiefnemer moet in de aanvraag aangeven of – en hoe – er overleg is geweest met belanghebbenden. Participatie is hier dus niet verplicht. Als de initiatiefnemer wel aan participatie heeft gedaan, levert hij of zij daar een beschrijving van aan.

Participatie bij initiatieven is onder de Omgevingswet een verantwoordelijkheid van de initiatiefnemer. Daarom heeft het participatiebeleid van de gemeente alleen betrekking op gemeentelijke participatietrajecten (bij planvorming) en niet op participatie bij initiatieven van derden (motie Nooren, 11 februari 2020). Als een initiatief afwijkt van de regels van het omgevingsplan noemen we dat een buitenplanse omgevingsplanactiviteit. Hiervoor kan de gemeenteraad, van tevoren, gevallen aanwijzen waarvoor een participatieplicht geldt. In dat geval kan de aanvraagvereiste niet met een ‘nee’ worden beantwoord.

Zaken die in ieder geval voor IWT geregeld dienen te zijn

• Ga met de raad in gesprek om erachter te komen of - en voor welke buitenplanse omgevingsplanactiviteiten de raad participatie verplicht wil stellen. Als dit gesprek niet plaatsvindt dan is participatie bij de voorbereiding van een omgevingsvergunning nooit verplicht.

Aandachtspunten

• Deze eis gaat over participatie door de initiatiefnemer bij initiatieven en niet over participatie bij planvorming door de gemeente.
• Voor participatie bij een initiatief gelden beperkte verplichtingen in de wet. Niet aan participatie doen, is geen grond voor het niet in behandeling nemen van de aanvraag, tenzij het gaat om buitenplanse omgevingsplanactiviteiten waarvoor de raad heeft aangewezen dat participatie wel verplicht is.
• De invulling van het participatieproces ligt volledig bij de initiatiefnemer.
• Participatie is geen onderdeel van de omgevingstafel, maar staat naast de omgevingstafel.
• Als onderdeel van de dienstverlening kunt u overwegen om initiatiefnemers te stimuleren, te coachen of te adviseren met betrekking tot participatie. Daarmee voorkomt u eventuele problemen in de voortgang van het proces.
• In het Omgevingsloket zit een aanvraagvereiste met betrekking tot participatie.
• Onder de Omgevingswet kan het college van B&W besluiten om de uitgebreide procedure van toepassing te verklaring voor een aanvraag om een omgevingsvergunning. Dit kan in bepaalde gevallen bij een aanvraag om een omgevingsvergunning voor een buitenplanse omgevingsplanactiviteit (artikel 16.65, lid 4, Omgevingswet).

Handige producten en diensten

• Wegwijzer participatie bij vergunningverlening gemeenten
• Keuzes in participatie
• Participatie in de Omgevingswet
• Webinars over participatie
• Aanmelden voor het Netwerk Participatie & de Omgevingswet

Vindt u niet wat u zoekt? Kijk voor meer producten en diensten eens in de Catalogus Omgevingswet voor gemeenten.

Contact

• Heeft u naar aanleiding van deze wegwijzer een inhoudelijke vraag? Stel uw vraag via het Informatiepunt Omgevingswet
• Voor ondersteuning bij dit onderwerp kunt u ook terecht bij jouw Regionale Implementatiecoach Omgevingswet (RIO).