Fysieke leefomgeving

maandag 7 februari 2022

Gemeenten zijn een belangrijke partner in en initiator van economisch herstel en transitie. Een goed functionerende economie en arbeidsmarkt is belangrijk voor gemeenten. Raadsleden hebben vooral sturingsmogelijkheden in de beleidsontwikkeling en het vaststellen van beleid. In deze Raadgever meer hierover.

Actualiteit economie

Tijdens de coronacrisis zijn de contacten tussen ondernemers en de gemeente geïntensiveerd. Economie is hoger op de agenda gekomen. De coronacrisis heeft een aantal transities in de economie versneld, zoals digitalisering, de energietransitie en onze kijk op logistiek; lange en niet duurzame logistieke ketens. De maatschappelijke opgaven op het gebied van wonen en klimaat zijn er niet kleiner op geworden. De (ondernemers in) stads- en dorpscentra staan onder druk, verschraling van het aanbod en (meer) leegstand dreigt. De arbeidsmarkt is in beweging en vraagt om een wendbare en weerbare beroepsbevolking en wendbare en weerbare bedrijven. De VNG ziet gemeenten als een belangrijke partner in en initiator van economisch herstel en transitie.

Taak gemeenten

Gemeenten hebben een belangrijke taak in het vestigingsklimaat voor ondernemers. Gemeenten gaan over de beschikbaarheid en kwaliteit van werklocaties. Werklocaties zijn bedrijventerreinen, centrumgebieden en gemengde gebieden waar bedrijfsvestiging mogelijk is. Gemeenten zijn verantwoordelijk voor het opstellen van bestemmingsplannen en de vergunningverlening voor een bedrijfspand (nieuwvestiging, uitbreiding, vernieuwing). Behalve nieuwe werklocaties is het belangrijk om bestaande locaties geschikt te houden (beheer, vernieuwing, digitale en fysieke bereikbaarheid). Belangrijke uitdagingen voor de komende raadsperiode zijn verduurzaming van werklocaties en het aantrekkelijk houden van stads- en dorpscentra. Omdat het aantal winkels afneemt is het goed met ondernemers en vastgoedeigenaren een actieplan te ontwikkelen om het centrum aantrekkelijk te houden. Ook ZZP’ers zijn ook belangrijk voor de economie, belangrijk is dat vanuit huis werken mogelijk is.

Voor bedrijven is verder de aanwezigheid van voldoende arbeidskrachten van belang. Dit wordt vooral regionaal opgepakt door arbeidsmarktregio’s; een samenwerking van ondernemers, onderwijsinstellingen en overheden, met een centrumgemeente als trekker. Het is voor het midden- en kleinbedrijf een uitdaging de goede mensen vast te houden en nieuwe werknemers aan te trekken. Steeds meer regio’s werken gezamenlijk aan een Human Capital Agenda. Met het UWV bemiddelen gemeenten in werk voor mensen met een uitkering. Gemeenten hebben er belang bij dat mensen die willen werken ook kunnen werken, dat voorkomt een beroep op een bijstandsuitkering. Voor ZZP-ers functioneert daarbij het Besluit Bijstandsverlening Zelfstandigen (BBZ) als vangnet.

Een goed functionerende economie en arbeidsmarkt is belangrijk voor gemeenten. Gemeenten hebben daarin een belangrijke taak, maar uiteindelijk draait het om ondernemerschap. Ondernemerschap kan gemeenten helpen bij het bereiken van maatschappelijke doelstellingen zoals voldoende werkgelegenheid en een goed voorzieningenniveau. Wat helpt is een goed en actief accountmanagement voor ondernemers dat verbindingen legt met relevante afdelingen binnen gemeenten, en relevante partijen buiten gemeenten (Kamer van Koophandel, ondernemersnetwerken, regionale ontwikkelingsmaatschappijen, provincies en andere partijen die innovatie bij ondernemers ondersteunen). 

Sturingsmogelijkheden raadsleden

Economisch beleid doet er toe. Het Planbureau voor de Leefomgeving heeft onderzocht dat overheden het verschil kunnen maken voor economische groei. In economisch succesvolle gebieden  spelen overheden een actieve rol. Het begint met het in kaart brengen waar de gemeente nu staat. In succesvolle regio’s richt het beleid zich op factoren die belangrijk zijn voor innovatie, op een goed functionerende arbeidsmarkt en het creëren van aantrekkelijke plekken om te wonen en te werken. Daarbij gaat het om een samenhangende mix van beleidsdoelstellingen, die ondernemers faciliteren in groei en ontwikkeling

Raadsleden hebben vooral sturingsmogelijkheden in de beleidsontwikkeling en uiteindelijk het vaststellen van beleid. Relevant voor ondernemers zijn plannen voor vestigingslocaties, bereikbaarheid en bestemmingsplannen.

MKB Nederland propageert de MKB-toets als een instrument om tot effectieve, uitvoerbare regels en maatregelen te komen. De MKB-toets maakt de gevolgen voor ondernemers duidelijk van gemeentelijk beleid en uitvoering. De VNG maakte een gids over hoe met ondernemers samen te werken aan nieuw beleid.

De ambtelijke organisatie regelt de vergunningverlening (steeds vaker door een regionale Omgevingsdienst), de bemiddeling voor werklozen (met het UWV en de arbeidsmarktregio) en de ondernemersdienstverlening (accountmanagement).

Gemeenten hebben gedurende de coronacrisis hun ondernemersdienstverlening verbeterd en geïntensiveerd. Vooral het persoonlijke contact, de ondernemende instelling en het faciliteren van initiatieven werd door ondernemers gewaardeerd en heeft geleid tot een sterkere verbinding met ondernemers in alle gemeenten. De gemeente is voor ondernemers een zichtbare overheid geworden.

Raadsleden hebben de verantwoordelijkheid dit (budgettair) mogelijk te blijven maken.

Meer informatie

Actualiteit economie:

Economisch beleid:

MKB Toets:

Ondernemersdienstverlening:

Brede welvaart, maatschappelijke doelstellingen, impact ondernemers:

Vitale binnensteden en kernen:

Werklocaties en bedrijventerreinen:

Human Capital:

Landelijke en Europese subsidies: