Het maken van een keuze voor de structuur van het omgevingsplan is een belangrijke stap in de transitie naar het nieuwe omgevingsplan. We raden gemeenten aan om deze keuze weloverwogen te maken. Het advies was om dit ruim vóór inwerkingtreding van de Omgevingswet te doen. Heeft u dit nog niet gedaan, ga er dan zo snel mogelijk mee aan de slag. Laat u daarbij inspireren door de voorbeelden en ervaringen van koplopers.
Op deze webpagina’s geven enkele gemeenten een beknopt overzicht van de structuur van hun omgevingsplan en de achterliggende keuzes (juni 2023). Zij doen dit aan de hand van 10 vragen.
Het gaat om de omgevingsplannen van de volgende gemeenten:
In de gesprekken in het land over het omgevingsplan zijn dit veel aangehaalde voorbeelden. In de eerste helft van 2023 presenteerden deze gemeenten de structuur van hun plan in bijeenkomsten van het Netwerk Omgevingsplan.
Let op: Deze informatie is bedoeld voor lezers met goede kennis van het omgevingsplan.
Tip: bekijk de plannen in het loket!
De 5 gemeenten hebben hun plan gepubliceerd op de pre-omgeving van het DSO. U kunt ze bekijken in het Omgevingsloket bij Regels op de Kaart. Vergroot uw inzicht door de informatie op deze webpagina’s te bekijken in samenhang met de plannen in het loket.
Relatie met de staalkaarten van de VNG
De VNG heeft een voorbeeldstructuur (‘casco’) ontwikkeld voor het omgevingsplan. Dit is onderdeel van de staalkaarten van de VNG. De gemeente Tilburg heeft het casco gebruikt als vertrekpunt voor haar omgevingsplan. Wilt u meer weten over de toepassing van het VNG casco in de praktijk, lees dan de toelichting van Tilburg.
Elk omgevingsplan en elke structuur heeft voor- en nadelen. De 5 gemeenten die hier hun structuur toelichten gaan hier op in bij vraag 9 (zie de betreffende pagina’s). Uiteindelijk zal ieder plan zich in de praktijk moeten bewijzen. Dat geldt ook voor de hier gepresenteerde plannen. Daarbij gaat het niet alleen om de juridische kwaliteit en het niveau van dienstverlening, maar ook om bedrijfsmatige aspecten als de kosten van het maken en beheren van een bepaalde structuur. En denk ook aan de uitvoerbaarheid van de transitie in de praktijk: hoe goed lukt het om tijdens de verbouwing de winkel open te houden? In de loop van de transitieperiode zullen we hier meer zicht op krijgen.
Elke gemeente moet haar eigen afweging maken welke structuur zij kiest. Mede in relatie tot haar mogelijkheden en ambities. Belangrijk is dat u uw keuze weloverwogen maakt en uw afwegingen vastlegt.
Werken aan het omgevingsplan is werken aan één groot en complex systeem. Wijzigen van eenmaal gemaakte keuzes kan veel impact hebben. Daarom hebben we gemeenten geadviseerd om vóór inwerkingtreding tenminste richtinggevende keuzes te maken voor de structuur van hun plan. Heeft u dit nog niet gedaan, ga er dan zo snel mogelijk mee aan de slag. U kunt dit dan rustig en weloverwogen doen. Denk aan het soort keuzes die de 5 gemeenten op deze webpagina's beschrijven. Daarmee bent u voorbereid op het nemen van uw eerste wijzigingsbesluit om initiatieven te faciliteren.
In de beginfase van de transitieperiode zult u vervolgens veel ervaring opdoen met het wijzigen, beheren en raadplegen van het plan. Op basis hiervan kunt u uw (structuur)keuzes verfijnen en waar nodig aanpassen of bijsturen. Daarvoor is belangrijk dat u wendbaar blijft en tussentijdse momenten inbouwt voor evaluatie en bijsturing.
Enerzijds is er dus de noodzaak om tijdig keuzes te maken, anderzijds de noodzaak om flexibel te zijn. Een uitdagend spanningsveld, waarin je vooral vooruitkomt door te doen.
Modulair omgevingsplan
Heeft u behoefte aan verdieping op deze informatie? Het programma Aan de slag met de Omgevingswet, Geonovum en Kennislab werken aan de opzet van een modulair omgevingsplan. Dit zal meer verdieping bieden over de mogelijke structuren van het plan en de verschillen tussen varianten. Ook wordt in dit project gewerkt aan een handreiking voor het annoteren.