Gezond en actief leven

• Er zijn in het kader van IZA-GALA 2 specifieke uitkeringen (SPUK’s) voor gemeenten van toepassing.
• De eerste SPUK is bestemd voor gemeentelijke activiteiten, op een aantal omschreven domeinen en doelen.
• De tweede SPUK (€ 150 miljoen IZA-middelen, via mandaatgemeenten) is bedoeld voor inzet op coördinatie en uitvoering van activiteiten op het snijvlak van het medisch-sociaal domein en preventie. In de werkagenda (bijlage 2 van het GALA) is aangegeven waar de middelen aan besteed kunnen worden.
• Er is in deze tweede SPUK onder andere ruimte om geld in te zetten voor activiteiten die voortkomen uit het gezamenlijke - aan IZA gekoppelde - regioplan. Dit biedt meer ruimte om - op de regio toegesneden en regionaal afgestemde - keuzes te maken.

Voorbeeldvragen ter verduidelijking:

A. Kunnen gemeenten uit IZA budget, na beschrijving in het gezamenlijke regioplan een wijkverpleegkundige, of een fysio vergoeden voor hun tijd, zodat zij deel kunnen nemen aan regionale of lokale/wijk overleggen?

Ja, dit is mogelijk binnen de werkafspraken van het IZA in GALA en vanuit de kaders en verplichtingen uit de IZA-SPUK. Let er daarbij op dat er geen dubbel financiering gaat plaatsvinden, omdat er voor deze coördinatietaken van zorgverleners uit het curatieve domein ook andere financieringsmogelijkheden zijn, zoals de O&I middelen, subsidieregelingen via ZonMw of transformatiegelden. In regionaal verband zou je dus moeten afspreken wie wat betaalt.

B. Kan je een programma als Welzijn op recept in elke gemeente in je regio intensiveren (niet dubbel bekostigen) vanuit de 150 miljoen IZA SPUK?

Ja, dit is mogelijk. Gemeenten hebben ruimte om zélf prioriteiten te stellen binnen de IZA SPUK gelden. Dus dit kan ook een grotere inzet zijn op een activiteit of interventie dan waar financiering voor beschikbaar is binnen de eerder gepubliceerde SPUK.

• In het IZA zijn afspraken opgenomen over regionale samenwerking tussen gemeenten en zorgverzekeraars op preventie (preventie-infrastructuur) alsook over de inrichting van ketenaanpakken over domeinen heen. Dit betreft de ketenaanpakken kansrijke start, valpreventie bij ouderen, aanpak overgewicht en obesitas bij kinderen, de gecombineerde leefstijlinterventie bij overgewicht van volwassenen en welzijn op recept. Deze afspraken zijn uitgewerkt in hoofdstuk 3G van het GALA.
• Verder is er voor gemeenten jaarlijks € 150 miljoen structureel beschikbaar (minus BTW-afdracht en uitvoeringskosten) voor concrete plannen om de IZA-doelen te verwezenlijken.
• In de werkagenda van de VNG bij het GALA (bijlage 2) is beschreven wat voor dit geld aan inzet van gemeenten verwacht kan worden. In deze bijlage is ook een overzicht opgenomen van voor gemeenten relevante afspraken in het IZA.
• Een regeling hiervoor (Regeling specifieke uitkering IZA-doelen 2023-206), is op 17 juli 2023 gepubliceerd in de Staatscourant. Het budget wordt uitgekeerd aan één gemeente die namens de regio de middelen aanvraagt (mandaathouder). 

• Alle 15 onderdelen van de brede regeling betreffen extra beschikbaar gestelde middelen ten opzichte van de vorige kabinetsperiode, behalve: Lokaal Sportakkoord (eerder via een eigenstandige Specifieke uitkering), Brede Regeling Combinatiefuncties (eerder via een decentralisatie-uitkering), Terugdringen gezondheidsachterstanden (eerder onder de noemer GIDS voor 150 gemeenten een decentralisatie-uitkering) en Kansrijke Start (eerder via een decentralisatie-uitkering).
• Voor deze vier onderdelen én voor Valpreventie en Mantelzorg geldt bovendien dat het om structurele middelen gaat.
• Enkele onderdelen in de brede regeling hebben financiering t/m 2025. Dat geldt voor Mentale Gezondheid, de Aanpak overgewicht en obesitas, Leefomgeving, en Opgroeien in een kansrijke omgeving & Vroegsignalering Alcoholproblematiek, Eén tegen Eenzaamheid, Versterking kennis- en adviesfunctie GGD en Coördinatiekosten regionale aanpak preventie. Op pagina 38 van het Gezond en Actief Leven Akkoord (GALA) ziet u bovenstaande informatie openbaar in een tabel verwerkt voor alle 15 onderdelen van de Brede SPUK. Dat geeft een handig overzicht.