De 4-weken zoektermijn blijft van kracht. De gemeente krijgt wel de mogelijkheid om in kwetsbare situaties geen gebruik te maken van de 4-weken zoektermijn: voor jongeren die recent ingeschreven stonden bij het praktijkonderwijs of het VSO geldt een uitzondering. Ook voor jongeren met een medische urenbeperking of die behoren tot de doelgroep loonkostensubsidie; bij hen kan de gemeente de aanvraag meteen in behandeling nemen.

Hoofdlijnen

• Treedt in werking per: 1-1-2026 (fase 1)
• Was: Zoektermijn van 4 weken voor aanvragers onder 27 jaar
• Wordt: Maatwerk zoektermijn voor jongeren < 27 in kwetsbare situaties
• Wetsartikel: Artikel 41, lid 11 Participatiewet
• Verplichte wijziging: Nee, kan-bepaling
• Beleids- en uitvoeringsimpact: beperkt
  • Lokaal beleid ontwikkelen voor het maken van een afweging (denk aan schulden, dakloosheid, sociaal netwerk, startkwalificaties), handreikingen, werkinstructies, kennis­sessies, communicatie-uitingen, ICT-aanpassingen indien eigen aanvraag-website.
• Lokale verordening: N.v.t., mag wel
• Lokaal beleid: Ja (op basis van modelbeleid)
• Fiscale impact: Geen
• Impact op toeslagen? Nee
• Impact op andere regelingen: Situationeel op lokale armoederegelingen, Bbz, etc.
• ICT-impact: Laag
  • Werk.nl houdt ‘altijd’ rekening met 4-weken zoektermijn. Geeft wel een signaal door aan de gemeente.
  • In lokale (digitale) aanvraagformulieren kan dit veranderd worden met een gegevenskoppeling met Suwinet (GeVS). Na melding (vóór aanvraag) mag een gemeente (NIEUW) nakijken of een jongere voldoet aan kwetsbaarheidscriterium; VSO/Pro en Doelgroepregister (meer niet) in Suwinet-Inkijk
• Bestandsonderzoek en selectie lopende gevallen nodig: Nee
• Nieuwe beschikking nodig: Nee

Waarom is deze wijziging onderdeel van de Participatiewet in Balans? 

De maatregel waarbij het college de bevoegdheid krijgt om de 4-weken zoekperiode achterwege te laten, is onderdeel van de Participatiewet in Balans om meer maatwerk en flexibiliteit te bieden in de aanvraagprocedure voor bijstandsuitkeringen. Deze maatregel is bedoeld om beter in te spelen op de individuele omstandigheden van mensen, vooral degenen die zich in kwetsbare situaties bevinden (bijvoorbeeld voorkomen schulden, geen netwerk, weinig/geen startkwalificaties).

Wat betekent dit voor gemeenten?

Deze maatregel heeft middelgrote impact op gemeenten. De gemeente kan in kwetsbare situaties afzien van de 4-weken zoektermijn voor jongeren tot 27 jaar die bijstand aanvragen. Dit vereist maatwerk en individuele afwegingen. Bij een aanvraag via Werk.nl wordt automatisch rekening gehouden met de zoektermijn. De gemeente kan ingrijpen via de landelijke professionalmodule op werk.nl om de aanvraag eerder vrij te geven, mits er contact is met de jongere.

Voor gemeenten betekent dit:

• De 4-weken zoektermijn blijft van kracht.
• In kwetsbare situaties kan de gemeente besluiten geen gebruik te maken van de 4-weken zoektermijn. Dit vereist individuele afwegingen en maatwerk.
• De VNG komt met een modelbeleid. Gemeente moeten overwegen of er beleidsregels nodig zijn om richting te geven en willekeur te voorkomen.
• De gemeente kan pas vaststellen of maatwerk nodig is als de jongere 'gezien' is en er sprake is van een kwetsbare situatie.
• Bij een aanvraag via Werk.nl wordt automatisch rekening gehouden met de zoektermijn.
• Dit doet de professional door een vinkje achter een bepaalde rubriek te plaatsen.
• De gemeente kan alleen ingrijpen als zij weet dat de jongere een melding/aanvraag heeft gedaan en op grond van individuele afwegingen de zoektermijn niet hanteert.
• Dit vereist altijd contact met de jongere.

Voor gemeenten die geen gebruikmaken van de eBijstand via Werk.nl, maar hun eigen systeem hebben voor een digitale aanvraag, kan dit leiden tot een aanpassing van dat systeem om configuratie van de zoektermijn mogelijk te maken.  Hier is een gemeentelijke impactbepaling met de SW-leverancier nodig.