Als overheid sluit u aan op onderdelen van het Digitaal Stelsel Omgevingswet (DSO) om volgens de Omgevingswet te kunnen werken. Op deze pagina vindt u een overzicht van de ontwikkelingen van diverse functionaliteiten binnen het DSO.
De VNG zal dit statusoverzicht functionaliteiten DSO frequent updaten, om u de actuele status te kunnen geven op de onderwerpen.
Voor meer informatie over werken met het DSO en Omgevingsloket kunt u ook terecht op de website van het Informatiepunt Leefomgeving.
Waarom?
Alle geldende bestemmingsplannen worden onderdeel van het omgevingsplan van rechtswege.
Deze plannen zijn gepubliceerd via Ruimtelijkeplannen.nl. Om deze plannen zichtbaar te maken in het Omgevingsloket, is het van belang dat een aantal sleutelgegevens op orde zijn, waaronder de zogeheten ‘dossierstatus’ op Ruimtelijkeplannen.nl.
Link met omgevingsplan
Het op orde brengen van de data is een belangrijk onderdeel van het op orde brengen van de basis van het omgevingsplan, in het bijzonder van het tijdelijk deel.
Status
- Op Ruimtelijkeplannen.nl worden plannen met een onjuiste status nu nog gewoon gevonden. Bij het in werking treden van de Omgevingswet levert een onjuiste status echter problemen op; plannen zullen straks niet (of met een verkeerde status) worden getoond in het Omgevingsloket. Hierdoor kan bij de gebruiker van het Omgevingsloket een ‘juridisch’ onjuist beeld ontstaan van de geldende regelgeving. Het is daarom van groot belang om deze gegevens nu op orde te brengen.
- M.b.v. Kwaliteitsdashboard ruimtelijke plannen van het Kadaster kunt u als bronhouder zelf onderzoeken welke dossierstatus u mogelijk moet actualiseren.
- De helpdesk RO Standaarden van Geonovum heeft hierover in maart 2023 de benodigde informatie gestuurd aan de contactpersonen voor de landelijke voorziening Ruimtelijkeplannen.nl bij de gemeenten.
Meer informatie
- Zijn uw bestemmingsplannen zichtbaar in het Omgevingsloket? (nieuwsbericht VNG, 7 maart 2023)
- Kwaliteitsdashboard Ruimtelijke plannen
- Handreiking Data op Orde (m.n. paragraaf 3.1)
- Update Handreiking Data op Orde (nieuwsbericht Geonovum, dec. ‘22)
Waarom?
Bijna alle gemeenten maken gebruik diensten van stedenbouwkundig adviesbureaus. Omdat onder de omgevingswet wordt gewerkt met (wijzigingen op) één omgevingsplan vraagt dit nieuwe werkwijzen en functies in de plansoftware.
Link met stappenplan wijzigen omgevingsplan
Relevant in het hele wijzigingsproces, vanaf het vaststellen van de opdracht (stap 1)
Status
- Beoogde werkwijze en standaarden informatie-uitwisseling zijn uitgewerkt samen met DSO, planleveranciers en adviesbureaus. De behoeften voor de plan-plan uitwisseling zijn opgenomen in de Functionele Set.
- DSO-LV heeft de noodzakelijke functies gerealiseerd; de plansoftwareleveranciers werken aan de benodigde functies in plansoftware. Dit betreft import- en exportfuncties voor conceptplannen, maar ook functies voor ‘parallel wijzigen en besluiten’.
- Eerste proef is succesvol uitgevoerd met twee leveranciers en één adviesbureau in Q4-2022.
- De benodigde functies zijn nog in ontwikkeling in de plansoftware in aanloop naar IWT en in de eerste periode daarna.
- Gezamenlijk hebben VNG, adviesbureaus, softwareleveranciers en DSO de werkwijze voor het uitwisselen van (concept)plannen uitgewerkt. We noemen deze werkwijze de ‘plan-plan koppeling’. Deze is beschreven in de 'Handreiking uitwisseling (concept)omgevingsplanwijzigingen' (oktober 2023). Deze handreiking beschrijft de beoogde werkwijze en biedt een keuzehulp voor hoe u het komend halfjaar kunt handelen.
Ga direct naar de handreiking - Op dit moment zijn de hiervoor benodigde softwarefuncties nog niet voor alle gemeenten beschikbaar. Daarom is in de handreiking ook een keuzehulp opgenomen om te bepalen hoe u het komend halfjaar om kunt gaan met de uitwisseling van conceptplannen. We adviseren om in overleg met uw adviesbureau en uw softwareleverancier te bepalen wat de beste mogelijkheid is.
Meer informatie
- Netwerksessies omgevingsplan
- Handreiking uitwisselen van (concept) omgevingsplanwijzigingen
- Keuzehulp
- Op vrijdag 20 oktober 2023 vond de 'Netwerkbijeenkomst Omgevingsplan | plan-plan koppeling' plaats. Op deze pagina kunt u de kunt u de sessie terugkijken, de presentatie downloaden en treft u ook de Handreiking aan.
Waarom?
Gemeenten hebben altijd gelijktijdig meerdere wijzigingen op omgevingsplan in voorbereiding. Vaak wordt in een raadsvergadering besloten over meerdere wijzigingen. Dit vraagt aanpassingen in werkwijzen, proces en functies in plansoftware.
Link met stappenplan wijzigen omgevingsplan
Procesmatig relevant in het hele wijzigingsproces, vanaf het vaststellen van de opdracht (stap 1). Technisch aan de orde vanaf het opstellen van het concept-ontwerpbesluit (stap 4)
Status
- VNG organiseerde traject (2023 Q1 en Q2) om gezamenlijk met planleveranciers, Geonovum, KOOP en gemeentelijke planjuristen processen, werkwijzen en benodigde functies in de software te doordenken.
- De benodigde functies zijn vanaf september 2023 te beschreven in de ‘functionele set’.
- Leveranciers van plansoftware implementeren de benodigde functies stapsgewijs in aanloop naar IWT en de eerste periode daarna; informeert u daarvoor bij uw leverancier.
- Q4-2023 en Q1-2024: nieuwe proeven met gemeenten en leveranciers.
Meer informatie
- Parallel wijzigen van het omgevingsplan
- Netwerksessies omgevingsplan
-
Netwerkbijeenkomst omgevingsplan | Parallel wijzigen en besluiten - 30 juni 2023:
Presentatie Parallel wijzigen en besluiten, door Wimfred Grashoff
NB: De sheets bevatten een toelichting in de notities. U kunt deze inzien door in PowerPoint bij ‘Beeld’ de optie ‘Notities’ aan te klikken. De notities zijn niet zichtbaar in de presentatiemodus, maar omdat de presentatie enkele animaties bevat, raden we u aan om deze ook een keer in de presentatiemodus te bekijken.
U kunt deze sessie van 30 juni 2023 hier terugkijken:
Waarom?
Om een omgevingsplan en daarmee ook een wijziging op het omgevingsplan goed te kunnen doorgronden is een viewer nodig. Deze biedt een geïntegreerde weergave van tekst en informatie op de kaart. Het omgevingsloket van het DSO biedt deze functie met Regels op de Kaart viewers, waarmee een omgevingsplan kan worden geraadpleegd.
Echter, als de Raad of het College besluit om een ontwerpwijziging op het omgevingsplan ter inzage te leggen en daarna het besluit neemt tot wijziging van het omgevingsplan, zijn zowel het besluit als gevolg van dit (ontwerp)besluit (namelijk een gewijzigd omgevingsplan) nog niet te raadplegen in het omgevingsloket. Terwijl voor de Raad het raadplegen met een viewer wel noodzakelijk is om de wijziging goed te kunnen doorgronden.
Wat is het onderscheid tussen het (ontwerp)besluit en het gevolg van een (ontwerp)besluit?
Het is belangrijk om scherp onderscheid te maken tussen het (ontwerp)besluit en de gevolgen van het (ontwerp)besluit. Het (ontwerp)besluit gaat over een wijziging van het omgevingsplan. Wat de wijziging inhoudt, wordt in de wijzigbijlage die onderdeel van het besluit is, beschreven in de vorm van een opsomming van de teksten en werkingsgebieden die zijn toegevoegd, gewijzigd of verwijderd.
De gevolgen van het besluit bestaan uit het gewijzigde omgevingsplan, waarin het besluit is verwerkt. Dit noemt men ook wel de nieuwe geconsolideerde regeling.
Link met stappenplan wijzigen omgevingsplan
Relevant voor het ontwerpbesluit: zie https://vng.nl/artikelen/stap-7-uitvoeren-uov
Relevant voor het besluit: zie https://vng.nl/artikelen/stap-9-vaststellen-definitief-besluit
Status
- In een drietal workshops is met vertegenwoordigers van gemeenten en leveranciers van plansoftware besproken welke behoeftes er zijn voor een dergelijke viewer. De resultaten van die workshops staan in het bijgevoegde document.
- De behoeften zijn opgenomen in de ‘Functionele set’.
- Leveranciers van plansoftware implementeren de benodigde functies stapsgewijs in aanloop naar IWT en de eerste periode daarna; informeert u bij uw leverancier naar de mogelijkheden.
Meer informatie
- Rapportage Tonen plannen aan de Raad (PDF, 1,2MB)
- Op 3 november 2023 hebben we in een sessie van het netwerk Omgevingsplan een presentatie gegeven over het tonen van plannen aan de raad. U kunt de sessie hier terugkijken.
Waarom?
De versie van de STOP standaard die wordt gebruikt bij inwerkingtreding kent nog geen apart bericht voor het verwerken van een rectificatie of een besluit van de rechter. Hiervoor moet een workaround worden toegepast.
Link met stappenplan wijzigen omgevingsplan
Eventueel aan de orde in de fase Rechtsbescherming (fase E)
Status
- Een workaround is op hoofdlijnen uitgewerkt door het programma DSO en juristen van MInBZK.
- De workaround is besproken met de leveranciers van plansoftware; zij geven aan dat voor hen de impact van deze workaround beperkt is.
- VNG beoogt Q4-2023 hiervoor een handreiking op te leveren, i.s.m. Geonovum en KOOP.
Meer informatie
Webpagina met meer info nog te realiseren.
Waarom?
Als de Omgevingswet op 1 januari 2024 in werking treedt, dan treedt gelijktijdig een inhoudelijke verandering in publicatieverplichting op.
Strekking van deze verandering is dat - in tegenstelling tot de huidige situatie - van de volledige tekst van het (ontwerp)besluit mededeling wordt gedaan in het publicatieblad van de gemeente (Officielebekendmakingen.nl). De vraag die voorligt, is hoe gemeenten na inwerkingtreding moeten omgaan met de verschillende bijlagen bij het besluit en op het besluit betrekking hebbende stukken.
Link met stappenplan wijzigen omgevingsplan
Relevant bij het uitvoeren van de UOV (stap 7) en het publiceren van het besluit (stap 10)
Status
De VNG heeft een advies geformuleerd hoe gemeenten verschillende typen bijlagen en andere stukken publiceren:
- Omgaan met bijlagen bij de regels
- Omgaan met bijlagen bij de motivering
- Omgaan met op het besluit betrekking hebbende stukken
- Afweging van ‘grijs gebied’: bijlagen bij de motivering en de ‘op het besluit betrekking hebbende stukken’
Meer informatie
Lees hier het VNG-advies 'Publiceren van bijlagen en andere stukken'
Waarom?
De indeling van het onderdeel Regels op de kaart binnen het Omgevingsloket is sinds medio september 2023 veranderd. De manier om via documenten te zoeken naar juridische regels op een locatie, staat voortaan bovenaan de overzichtspagina. Reacties van gebruikers bevestigen dat deze manier van zoeken een beter overzicht biedt van alle documenten én de regels daarin die gelden op een locatie.
Doel van deze herschikking is om te bewerkstelligen dat omgevingsplan integraal en in samenhang raadpleegbaar is. Dat de rechtsgevolgen van de regeling inzichtelijk zijn, ook voor derden/ belanghebbenden en de rechterlijke macht. Goede vindbaarheid van de informatie is essentieel voor iedereen die het omgevingsplan raadpleegt.
Link met stappenplan wijzigen omgevingsplan
Raadpleegbaarheid is van belang voor initiatiefnemers en vergunningverleners die zicht willen hebben op de regels die gelden op een locatie. Daarnaast is raadpleegbaarheid zeer relevant ook cruciaal elevant in het proces van het wijzigen van het omgevingsplan, namelijk in de fase Rechtsbescherming (fase E).
Introductie/instructie video
Onderstaande instructievideo 'Omgevingsloket - Regels op de kaart' biedt een introductie op 'Regels op de kaart': de regels die gelden op een betreffende locatie, van alle overheden bij elkaar.
Let op: deze instructievideo gebruikt testcontent en is dus niet de juridische werkelijkheid.
Status
- Eind augustus 2023 is gebleken dat de viewer bij bepaalde omgevingsdocumenten te traag wordt. Analyses naar de oorzaken zijn gestart; verbeteren van de performance had hoge prioriteit.
- Medio september 2023 heeft de herschikking van de overzichtspagina Regels op de kaart plaatsgevonden. Deze pagina bood tot nu toe twee afzonderlijk zoekmogelijkheden naast elkaar, voor het raadplegen van omgevingsdocumenten. Veel gebruikers vonden dit verwarrend. Daarom is nu duidelijk gekozen om één ingang als eerste aan te bieden. Daarbij gaat het om de optie die hiervoor bekend stond onder de zoekterm ‘Documenten met regels’ of ‘Viewer documenten op de kaart’. De tweede zoekoptie (‘Zoeken op onderwerp’) wordt vanaf nu aangeboden als aanvullende mogelijkheid. Deze manier van zoeken was in het loket tot nu toe bekend als ‘Regels voor uw situatie’ of ‘Viewer regels op de kaart’.
- Op termijn zullen de functies worden samengevoegd in één maar dat is nu nog niet het geval.
- Eind augustus 2023 is gebleken dat de viewer bij bepaalde omgevingsdocumenten te traag wordt. Analyses naar de oorzaken zijn sindsdien uitgevoerd; verbeteringen worden momenteel met hoge prioriteit doorgevoerd.
Meer informatie
- Direct naar Regels op de kaart in het Omgevingsloket (oefenomgeving)
- Lees meer over Regels op de kaart in het Omgevingsloket
- Lees meer over Omgevingsdocumenten opstellen: annoteren en digitale eisen
- Bekijk alle veranderingen in deze nieuwe versie van het Omgevingsloket bij de Release-informatie van het Digitaal Stelsel Omgevingswet (DSO)
- Toelichting en tips bij de viewer 'Omgevingsdocumenten met regels'
- Klikdemo’s omgevingsplan
- Tips bij het zoeken binnen de viewer ‘Omgevingsdocumenten met regels’: u kunt de structuur het omgevingsplan van de gemeente Tilburg o.a. bekijken in de viewer Documenten op de kaart.
Kopieer het volgende identificatienummer in het zoekvak: /akn/nl/act/gm0855/2022/Regelingc7cd1ccffe5e44b38dfd4a74a800e4a1
Waarom?
Het DSO-LV moet niet alleen de huidige versie van omgevingsplannen tonen, maar ook de historische versies, de versies die in werking treden in de toekomst en de bestaande ontwerpen voor wijzigingen.
Dit vraagt hoogwaardige functies in het DSO. De presentatie moet begrijpelijk zijn voor de gebruiker en uiteraard de getoonde inhoud correct; en dit in een groot aantal scenario’s.
Link met stappenplan wijzigen omgevingsplan
Tonen van ontwerp is relevant bij het uitvoeren van de inspraak (stap 5) en bij het uitvoeren van de UOV (stap 7).
Status
- VNG heeft in ontwikkeling van DSO nadrukkelijk aandacht gevraagd voor tijdreizen en tonen ontwerpregelingen en meegedacht bij de functionele eisen voor beide onderwerpen.
- Einde Q3-2023 is een aantal belangrijke verbeteringen in de weergave van ontwerpregelingen opgeleverd door het DSO. Onder meer worden de wijzigingen die volgen uit het ontwerpbesluit nu in renvooi-weergave getoond. Ook is gerealiseerd van het label dat aangeeft dat een onderdeel ‘in ontwerp’ is consistent wordt getoond, ook als een deel van de regeling wordt ‘ingeklapt’.
- DSO heeft een testtraject opgezet om alle scenario’s nauwgezet door te testen op correctheid. Daarbij richt de aandacht zich op twee aspecten:
a) toont de versiehistorie bij tijdreizen inderdaad altijd alle versies die getoond moeten worden;
b) is de inhoud van de regelingversies correct weergegeven. - Het merendeel van de bevindingen die in deze testen naar boven kwam, is inmiddels gecorrigeerd. Met de bouwers van de viewer wordt de voortgang tweewekelijks besproken.
- Het test- en oplostraject zal in Q4-2023 en Q1-2024 worden voortgezet.
Bij toekomstige ontwikkelingen zullen alle testen worden herhaald.
Meer informatie
Waarom?
Onder de omgevingswet krijgen we te maken met 3 websites voor het tonen van (wijzigingen in) het omgevingsplan:
1) officielebekendmakingen.nl toont de wijzigingsbesluiten
2) lokaleregelgeving.nl de juridische weergave van de geconsolideerde regeling
3) het DSO: de kaartweergave.
We moeten aan alle gebruikersgroepen kunnen uitleggen wat men waar kan vinden, en hoe deze portalen in samenhang in te gebruiken.
Link met stappenplan wijzigen omgevingsplan
Relevant vanaf de fase Rechtsbescherming (fase E) en daarna
Status
- Analyse door VNG is in uitvoering. Het is duidelijk welke informatie waar staat en hoe de websites nu naar elkaar verwijzen.
- Aanvullende wensen voor het aanbrengen van links tussen de websites zijn ingediend bij KOOP (bouwers van de juridische portalen) en het DSO.
- De VNG beoogt Q3-2023 hiervoor een handreiking op te leveren.
Meer informatie
Webpagina met meer info nog te realiseren.
Waarom?
Tegen wijzigingsbesluiten op het omgevingsplan kan beroep worden ingesteld bij de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State (RvS). Als tegen een besluit beroep is ingesteld, moet de gemeente de op de zaak betrekking hebbende stukken aanleveren aan de RvS (zogenoemde 8:42 Awb-stukken).
De huidige praktijk is, dat de gemeente de gevraagde stukken (behoudens de IMRO-stukken) uitprint en opstuurt naar de RvS. Deze praktijk zal voor de korte termijn worden voortgezet. Maar alle betrokkenen zijn het er over eens dat we zo snel mogelijk willen toewerken naar het elektronisch aanleveren van stukken.
Status
- Aanleveren per post sluit goed aan bij de huidige werkwijze. RvS stuurt een brief aan de gemeente waarin wordt kenbaar gemaakt dat er beroep is ingesteld en de brief bevat een opsomming van aan te leveren stukken. Deze werkwijze wordt in een aantal werksessies met een aantal gemeenten verder verfijnd.
- Wat betreft het elektronisch aanleveren wordt nu verder verkend wat er juridisch, technisch en organisatorisch nodig is, om van een webformulier van de RvS gebruik te gaan maken. Hierop komt de VNG in oktober-november 2023 terug.
Waarom?
Samen met gemeenten, provincies, waterschappen en het Rijk werkt het programma Aan de slag met de Omgevingswet aan een Omgevingsloket dat gebruiksvriendelijk, toegankelijk en begrijpelijk is voor iedereen. We noemen dit ook wel digitale inclusie.
De interbestuurlijke werkgroep 'Digitale inclusie' werkt binnen 3 thema’s aan top 10 verbeteringen digitale inclusie:
- Verbeteringen gebruiksvriendelijkheid (o.a. monitoren gebruikersgedrag en conclusiepagina vergunningscheck).
- Verbeteringen begrijpelijkheid (o.a. taalgebruik toepasbare regels en inzet vragenbomen).
- Verbeteringen toegankelijkheid: zorgen dat DSO pagina’s conform richtlijnen Toegankelijkheid van Webcontent (WCAG) zijn ingericht: een groot aantal aanbevelingen om webcontent toegankelijker te maken. Het volgen van deze richtlijnen zal content voor mensen met functiebeperkingen toegankelijker maken, waaronder blindheid en slechtziendheid, doofheid en gehoorverlies, leerproblemen, cognitieve beperkingen, motorische beperkingen, spraakproblemen, overgevoeligheid voor licht en combinaties daarvan. Het volgen van deze richtlijnen maakt webcontent ook beter bruikbaar voor gebruikers in het algemeen.
Verbeteringen digitale toegankelijkheid Bruidsschat
Het Rijk heeft ook een aantal verbeteringen gedaan in de toepasbare regels voor digitale toegankelijkheid. Het Omgevingsloket moet voor iedereen toegankelijk zijn, ook voor mensen met een beperking. Websites en apps moeten zo gebouwd zijn dat hulpmiddelen voor mensen met een beperking goed werken. Het Rijk heeft daarom onder andere de afbeeldingen in de bruidsschat toegankelijk gemaakt door beschrijvende teksten toe te voegen.
Meer informatie
Meer over digitale toegankelijkheid Rijk leest u op Toegankelijkheid van het Omgevingsloket.
Een aparte VNG webpagina met updates digitale inclusie volgt zo spoedig mogelijk.
Waarom?
Het beheerportaal DSO kent andere functionaliteiten dan het beheerportaal in het OLO.
Status
Let op: het DSO beheerportaal kent andere functionaliteiten dan in het OLO beheerportaal. Volg de status op onderstaande pagina van het IPLO; voor praktische ondersteuning bij uitvoering van omgevingsbeleid. De plaats voor informatievoorziening en kennisuitwisseling tussen de beleidsmakers van ministeries en de beleidsuitvoerders bij provincies, gemeenten, waterschappen en milieudiensten.
Meer informatie
Waarom?
Bevoegde gezagen en softwareleveranciers hebben behoefte aan inzicht en overzicht in verdere ontwikkeling van Samenwerkingsfunctionaliteit (SWF). Dit zowel in prioritering, als ook de scope van de SWF en de gebruikerstoepassing (SWF-GT).
Aanleiding zijn met name de diverse wensen die in de afgelopen 2 jaar gemeld zijn, als ook de behoefte aan samenwerkingen anders dan ‘samenwerken aan behandelen’, die buiten basisniveau zijn geplaatst.
Status
Inmiddels is er op een aantal ontwikkelingen van de SWF meer duidelijkheid. Onder meer informatie een samenvatting van deze ontwikkelingen.
Naast de genoemde ontwikkelingen is er een overzicht met de ingediende wensen (kleine/middel van impact) voor de doorontwikkeling van de SWF.
In deze lijst is per wens een prioritering opgenomen die bepaald in welke volgorde wensen worden ontwikkeld. Deze is te gebruiken voor de planning van de nog beschikbare ontwikkelcycli.
Meer informatie
Roadmap
- SWF voor T&H
Het gebruik van de SWF voor Toezicht en Handhaving is toegestaan vanaf 1 januari 2025.
- SWF Gebruikerstoepassing
De besluitvorming over de tijdelijkheid van de gebruikerstoepassing is ingezet. Het is op dit moment nog niet duidelijk of de SWF-GT tijdelijk of permanent beschikbaar is in het loket. Duidelijk is wel dat de SWF-GT in ieder geval tot 2 jaar na IWT operationeel blijft.
- SWF uitbreiding functionaliteit Q1/Q2 2024
o Uitbreiding status bij actieverzoeken meer informatie via https://aandeslagmetdeomgevingswet.nl/publish/pages/216817/20230515-taktisch-leveranciersoverleg-swf.pdf
o Actieverzoeken ketenpartners kunnen inzien. Onderlinge actieverzoeken zijn voor alle deelnemers binnen een samenwerking zichtbaar.