De bestuurlijke organisatie van de VNG bestaat sinds 1 september 2018 uit een bestuur, 9 adviescommissies en 2 colleges. Deze indeling blijft gehandhaafd voor de periode 2022-2026. 

De 9 adviescommissies zijn actief zijn op de volgende terreinen: 

  • Bestuur en Veiligheid (B&V)
  • Informatiesamenleving 
  • Zorg, Jeugd en Onderwijs (ZJO)
  • Participatie, Schuldhulpverlening en Integratie (PSI)
  • Economie, Klimaat, Energie en Milieu (EKEM)
  • Ruimte, Wonen en Mobiliteit (RWM)
  • Financiën
  • Raadsleden en Griffiers (R&G)
  • Europa en Internationaal (E&I)

De 2 colleges zijn actief op de volgende terreinen:

  • Arbeidszaken (CvA)
  • Dienstverleningszaken (CvD)

Taken bestuur, adviescommissies en colleges VNG

De taken van het bestuur zijn: 

  • Besturen van de Vereniging
  • Jaarlijks opstellen van de begroting
  • Vertegenwoordigen van de Vereniging

Alle adviescommissies en colleges hebben als taak:

  • Zich op het gebied van zowel belangenbehartiging, platformfunctie als dienstverlening in te zetten ten behoeve van de gemeenten 
  • Adviseren aan het bestuur over de belangenbehartiging
  • Voorbereiden van beleidsstandpunten van het bestuur
  • Namens het bestuur vertegenwoordigen van de Vereniging in voorkomende bestuurlijke overleggen in Den Haag, Brussel en internationaal op dat beleidsterrein
  • Extern uitdragen van de verenigingsstandpunten in Nederland, Europa en internationaal

De adviescommissie Europa & Internationaal heeft als specifieke taak: 

  • Het behartigen van de belangen van de Nederlandse gemeenten in de Europese Unie, de Raad van Europa, de Verenigde Naties en tijdens Europese of internationale debatten en bestuurlijke overleggen in Nederland 
  • De ontwikkelingen op de Europese en internationale aspecten van gemeentelijke beleidsterreinen actief volgen en verbinden met de vakinhoudelijke werkzaamheden op deze beleidsterreinen in de verschillende adviescommissies van de VNG

Het College voor Arbeidszaken (CvA) heeft als specifieke taak: 

  • De zorg voor de totstandkoming van afspraken met andere overheden over het arbeidsvoorwaardenbeleid in de overheidssector en van overeenkomsten met werknemersorganisaties over de arbeidsvoorwaarden van het personeel in de sector gemeenten 

Het College voor Dienstverleningszaken (CvD) heeft als specifieke taak: 

  • Het verbeteren van de gemeentelijke uitvoeringspraktijk

Het College doet dit onder meer door:

  • Het adviseren van het bestuur over activiteiten binnen de GGU en de besteding van middelen uit het Fonds GGU
  • Het adviseren van het bestuur over standaarden ter verbetering van de kwaliteit en efficiëntie van gezamenlijke gemeentelijke uitvoering
  • Het doen van voorstellen aan het bestuur ter bevordering van gemeentelijke samenwerking
  • Het voeren van overleg met het bestuur, leden van de vereniging en derden en het informeren van de leden hierover

Samenstelling bestuur, adviescommissies en colleges VNG

Bepalingen vanuit statuten en huishoudelijk reglement

Bij de samenstelling van bestuur en adviescommissies zijn conform statuten en huishoudelijk reglement van de Vereniging de volgende bepalingen van toepassing:

  1. De Voordrachtscommissie houdt rekening met een afspiegeling van de achterban van de Vereniging, waarbij de Voordrachtscommissie let op:
    a. Een afspiegeling van alle doelgroepen van de Vereniging
    b. De verschillen tussen gemeenten in omvang en geografische ligging
  2. De benoeming van de voorzitter en vicevoorzitter van de Vereniging geldt voor een periode van maximaal 4 jaar
  3. De benoeming van een lid van bestuur of commissie geldt voor een periode van maximaal 4 jaar en eindigt op het moment dat na de eerstvolgende raadsverkiezingen in de opvolging van het lid is voorzien. Een uitzondering geldt voor een deel van de leden van de commissie Europa & Internationaal, waarvoor een afwijkende Europese of internationale benoemingstermijn geldt 
  4. In tussentijdse vacatures wordt zo snel mogelijk voorzien
  5. Een persoon kan maar van 1 commissie, inclusief het CvA en het CvD, lid zijn. Een uitzondering geldt voor de combinatie van het voorzitterschap van de vereniging en het voorzitterschap van de commissie Europa & Internationaal
  6. Uit eenzelfde gemeente kan niet meer dan 1 persoon in het bestuur, in een adviescommissie of in een college, zitting hebben. Een uitzondering geldt voor de posities van voorzitter en vicevoorzitter in het bestuur. Uit de gemeenten van de voorzitter en vicevoorzitter kan nog een tweede bestuurder bestuurslid zijn. 

VNG-bestuur

Het VNG-bestuur wordt benoemd door de ALV en bestaat uit:

  • de voorzitter en de vicevoorzitter
  • de voorzitters van de adviescommissies en colleges (allen in functie benoemd)
  • de vicevoorzitter van de commissie Europa en Internationaal (in functie benoemd)
  • 11 leden

Vereisten aan samenstelling bestuur

  • de voorzitter en de vicevoorzitter hebben een verschillende partijpolitieke achtergrond
  • in het bestuur dienen minimaal 3 burgemeesters, 3 wethouders, 3 raadsleden, 1 secretaris en 1 griffier zitting te hebben.

Het VNG bestuur komt in beginsel maandelijks bijeen.  

Adviescommissies

De 9 adviescommissies, uitgezonderd de commissie Europa & Internationaal, bestaan uit minimaal 16 en maximaal 20 leden inclusief de voorzitter. De voorzitter en de overige commissieleden worden door de ALV benoemd. De commissie kiest uit haar midden een vicevoorzitter. Alle doelgroepen van de VNG kunnen in de commissie vertegenwoordigd zijn: raadslid, burgemeester, wethouder, secretaris en griffier. Een uitzondering geldt voor de commissie Raadsleden & Griffiers, waarvan alleen raadsleden en griffiers deel uit kunnen maken. 

De commissies vergaderen in principe om de maand, bij voorkeur 1 of 2 weken voorafgaand aan de bestuursvergadering. Gelet op het belang van de afstemming van belangenbehartiging op nationaal en Europees niveau kunnen de leden van de commissie Europa & Internationaal vergaderingen van andere commissies bijwonen. Gelet op het belang van de positie van de raden en raadsleden kunnen leden van de commissie Raadsleden & Griffiers vergaderingen van andere commissies bijwonen. Ook tussen andere commissies en colleges kan met standing invitations of andere vormen van afstemming worden gewerkt voor de integrale aanpak van vraagstukken.

Commissie Europa & Internationaal

De commissie Europa en internationaal (E&I) bestaat maximaal uit 37 leden waaronder een voorzitter en vicevoorzitter. Het Reglement voor de commissie E&I bepaalt dat de vertegenwoordigers van de gemeenten in de Nederlandse delegaties naar een aantal Europese en Internationale gremia qualitate qua lid zijn van de commissie. In deze delegaties kunnen burgemeesters, wethouders en raadsleden de gemeenten vertegenwoordigen. Hierbij gaat het onder meer om delegaties naar het Comité van de Regio’s, het Congres van Lokale en Regionale Overheden van de Raad van Europa en de internationale delegatie van de VNG. 

Het bestuur benoemt de leden van de commissie op voordracht van de Voordrachtscommissie. De commissie komt maximaal 4 keer per jaar bijeen. De leden van de commissie worden geacht deel te nemen aan de vergaderingen van:

  • hun delegatie naar het betreffende Europese of internationale gremium
  • de commissie Europa en Internationaal en 
  • de relevante vaste adviescommissie, waarvoor commissieleden een standing invitation hebben

College voor Arbeidszaken

Op basis van het Reglement van het College voor Arbeidszaken (CvA) is de samenstelling van het CvA gericht op evenredige vertegenwoordiging van gemeenten van verschillende grootten op basis van inwonertal. Daartoe zijn er vaste aantallen leden uit de volgende categorieën gemeenten: G4, 100.000+, 50-100.000, 20-50.000 en 0-20.000. 

Tot lid van het CvA kunnen slechts worden aangewezen leden van de colleges van burgemeester en wethouders. Het CvA vergadert net als de adviescommissies in principe tweemaandelijks. Daarnaast voert een CvA-delegatie onderhandelingen voor de gemeenten als werkgever. Duur noch frequentie van de onderhandelingen liggen vast, maar de onderhandelingen leggen in de praktijk een groter beslag op de agenda dan de reguliere vergaderingen. 

College voor Dienstverleningszaken

Het College voor Dienstverleningszaken (CvD) adviseert het VNG-bestuur over activiteiten binnen de GGU en de besteding van middelen uit het Fonds GGU, over het vaststellen van standaarden op de terreinen informatiebeleid, informatietechnologie en dienstverlening, alsmede over initiatieven voor versnelling in de opschaling. Op zijn beurt wordt het College geadviseerd door de Taskforce Samen Organiseren, bestaande uit gemeentesecretarissen, directeuren Dienstverlening, een lid namens de ketenpartners en vertegenwoordigers van de koepelverenigingen VDP, IMG 100.000+, VIAG en FAMO.
Waar de adviescommissies binnen de VNG zich richten op strategie, belangenbehartiging en beleid, richt het CvD zich dus primair op gezamenlijke gemeentelijke uitvoering. 

Het CvD bestaat op dit moment uit 9 leden, inclusief de voorzitter. De voorzitter van de Taskforce Samen Organiseren is adviseur van de commissie CvD en fungeert daarmee als linking pin tussen Taskforce en commissie. Gelet op de ontwikkeling van de taken en werkzaamheden van het CvD zullen in deze vacatureronde 2 extra vacatures voor het lidmaatschap worden opengesteld. Daarmee telt het CvD straks in totaal 11 leden, inclusief de voorzitter.

Werkwijze bestuur, adviescommissies en colleges

Het werken met portefeuilles binnen bestuur, commissies en colleges

In de profielschetsen zijn de belangrijkste thema’s terug te vinden waarop bestuur, commissies en colleges actief zijn. Bestuur, commissies en colleges bepalen zelf hoe zij in de nieuwe samenstelling de verantwoordelijkheden en taken over hun leden verdelen. Van hun leden wordt verwacht dat zij, alleen of met andere leden, bereid zijn op hun thema als trekker en ambassadeur op te treden. Daarbij gaat het enerzijds om de gevraagde inzet richting de eigen commissie, het bestuur en de gemeentelijke achterban en anderzijds om de gevraagde inzet richting kabinet, parlement en andere stakeholders. 

Werken met 'expertiseteams'

Op basis van de aanbevelingen van Deetman zal in deze nieuwe bestuursperiode opnieuw worden gewerkt met 'expertiseteams'. Wanneer behoefte is aan nadere advisering op een actueel thema kan een tijdelijk expertiseteam worden ingesteld met een specifieke opdracht. Expertiseteams kunnen worden ingesteld op initiatief van het VNG-bestuur en de -commissies of op initiatief van de algemene directie. Van deze expertiseteams kunnen naast vertegenwoordigers uit het lokaal bestuur ook andere deskundigen/stakeholders deel uitmaken.