Lokale politici en bestuurders moeten racisme bespreken, maar zich wel baseren op feiten en cijfers. Dat betoogt Don Ceder, gemeenteraadslid (ChristenUnie) in Amsterdam.

Dat we in Nederland nog uitdagingen hebben op het gebied van racisme en discriminatie wordt door bijna niemand ontkend. Over de mate waarin het plaatsvindt en de impact ervan wordt echter nog wel verschillend gedacht. En dit uit zich helaas in een steeds meer polariserend debat. Dat maakt een vervolgstap in het debat ingewikkeld. Het is belangrijk dat we meer zicht krijgen in hoe groot het probleem eigenlijk is, voordat een constructief debat met elkaar over ‘hoe verder’ mogelijk is.
Wat mij opvalt is dat er in de racismediscussie met name anekdotisch bewijs wordt gebruikt om een eigen argument kracht bij te zetten, terwijl er op verschillende terreinen toch best veel onderzoek is gedaan naar hoe discriminatie doorwerkt in onze samenleving. Cijfers tonen aan dat, naast de persoonlijke ervaringen van vele Nederlanders met een migratieachtergrond, racisme ook in Nederland een wezenlijk probleem is met wezenlijke gevolgen. 

We kunnen allemaal een deel van de oplossing zijn

Sollicitanten
Uit een veldexperiment uit 2019 van de Universiteit Utrecht en de Universiteit van Amsterdam bleek bijvoorbeeld dat sollicitanten met een migratie-
achtergrond veel minder (positieve) reacties ontvangen dan identiek gekwalificeerde sollicitanten met een Nederlandse achtergrond. Relatief gezien was de kans dat een sollicitant met een Nederlandse achtergrond wordt benaderd, ongeveer 30 procent groter dan die voor kandidaten met een migratie-achtergrond.
Onderzoeksinstituut RIGO hield in 2020 in opdracht van de gemeente Amsterdam een steekproef onder Amsterdamse makelaars. Daaruit bleek dat een op de drie verhuurmakelaars bereid is om op verzoek te discrimineren op migratieachtergrond. De onderzoekers belden met makelaars en deden zich voor als potentiële verhuurders. Daarbij gaven ze aan dat ze liever geen allochtone huurder wilden.
Het ministerie van OCW berichtte in 2018 dat bijna 24 procent van de mbo-studenten met een ‘niet-westerse’ migratieachtergrond vier keer of vaker moet solliciteren voor een stage, tegenover 11 procent van hun autochtone medestudenten.

Dit is slechts een greep uit de vele onderzoeken die politici eigenlijk zouden moeten kennen voordat zij het debat aangaan over hoe verder. Ik ben overigens maar niet op de kinderopvangtoeslagaffaire ingegaan. Die verdient een heel artikel op zichzelf.

Sociaal-economische achterstelling
De hierboven genoemde leefdomeinen huisvesting, arbeidsmarkt en onderwijs hebben een enorme invloed op de koers van het leven van een individu. En als discriminatie op deze terreinen niet alleen aanwezig is, maar ook nog eens van generatie op generatie wordt overgedragen, is sociaal-economische achterstelling van hele gemeenschappen bijna onvermijdelijk.

Discriminatie in de samenleving is een veelkoppig monster, maar in zekere opzichten ook veelal een leiderschapsprobleem. Ouders, werkgevers, leraren, politici en anderen hebben als leiders binnen hun eigen domein een gedeelde verantwoordelijkheid om ervoor te zorgen dat sociaal onrecht en racisme geen grip kunnen hebben op onze samenleving.

Daarom doe ik een beroep op het leiderschap van lokale politici en bestuurders om het racismevraagstuk ongeacht politieke kleur zowel in uw privé- als het politieke domein te bespreken. En daarbij vooral eerst de feiten en cijfers tot u te nemen. Niet om te verdelen en een vinger te wijzen, maar om te verbinden en een hand uit te strekken. Discriminatie en uitsluiting gaan ons allemaal aan. Daarom kunnen we ook allemaal een onderdeel van de oplossing zijn.

Don Ceder is gemeenteraadslid (ChristenUnie) en advocaat in Amsterdam.

Schrijf ook een betoog voor VNG Magazine: redactie@vngmagazine.nl