Schuldhulpverlening is een wettelijke taak van gemeenten sinds de inwerkingtreding van de Wet gemeentelijke schuldhulpverlening (Wgs) in 2012. Door deze wet, hebben gemeenten de verplichting om inwoners met schulden te helpen en een regierol in het voorkomen en oplossen van (problematische) schulden bij inwoners.
De schuldhulpverlening is enorm in beweging. Daarom actualiseren wij regelmatig onze ondersteuningsproducten. We blijven alert op nieuwe ontwikkelingen en houden u geïnformeerd via onder andere onze website, online bijeenkomsten en de nieuwsbrief van het programma Verbinden Schuldendomein.
Volgens de Wgs valt onder schuldhulpverlening; “Het ondersteunen bij het vinden van een adequate oplossing gericht op de aflossing van schulden, indien redelijkerwijs is te voorzien dat een natuurlijke persoon niet zal kunnen voortgaan met het betalen van zijn schulden of indien hij in de toestand verkeert dat hij heeft opgehouden te betalen, alsmede nazorg.”
De VNG ondersteunt gemeenten om haar inwoners hierbij te helpen. Met de elementen van de Basisdienstverlening Schuldhulpverlening verbeteren we de dienstverlening op het gebied van schulden verder en trekken dit gelijk.
Gemeenten kunnen de schuldhulpverlening zelf vormgeven binnen het (brede) kader van de wet.
- Wgs werkproces - Termijnen en gegevensverstrekking (pdf)
- Effectbeoordeling (pdf)
- Format beschikking en plan van aanpak (doc)
- Verkenning ICT-scenario’s Wet gemeentelijke schuldhulpverlening (pdf)
- Verzoek bestuurlijke reactie VNG inzake conceptwetsvoorstel Verzamelwet SZW 2022
Handreikingen
- Handreiking Toeslagenservicepunt (TSP) worden als gemeente (pdf)
- Handreiking Grip op Schuldhulpverlening (pdf)
- Handreiking Suwinet-Inkijk voor schuldhulpverleners (pdf)
- Handreiking gegevensuitwisseling BKR voor schuldhulpverlening (pdf)
- Handreiking rekentool BVV voor schuldhulpverleners (pdf)
- Handreiking Wgs in samenwerking met de Autoriteit Persoonsgegevens (pdf)
- Samenvatting handreiking Wgs in samenwerking met de Autoriteit Persoonsgegevens (pdf)
Impactanalyse
Vraag en antwoord
Gemeenten zijn verplicht om in een verordening de termijn op te nemen waarbinnen zij na het eerste gesprek over de hulpvraag moet besluiten of iemand voor schuldhulpverlening in aanmerking komt.
Na het eerste gesprek wordt een beschikking afgegeven, samen met het plan van aanpak (bij toelating), dan wel een weigering tot schuldhulpverlening. Deze beschikking wordt binnen acht weken afgegeven.
Van een beschikking kan worden afgezien als in het eerste gesprek door de inwoner wordt aangegeven af te zien van verdere schuldhulpverlening.
Plan van aanpak (toelatingsbeschikking)
- De inwoner behoudt regie over het traject en geeft goedkeuring op het plan van aanpak.
- Zowel de schuldhulpverlener als de inwoner ondertekenen het plan van aanpak. (Dit is optioneel, ondertekening is geen wettelijke verplichting)
- In het plan van aanpak wordt de beslagvrije voet in acht genomen (Art. 4a:5 Wgs).
- De professional moet inzicht geven in het aantal weken tussen het eerste gesprek waarin de hulpvraag wordt vastgesteld en het bereiken van het resultaat (doorlooptijd; Art. 4:3 Wgs).
- Aan het plan van aanpak kunnen voorwaarden worden verbonden.
- In het plan van aanpak moet staan hoe de nazorg wordt ingericht.
- Als er redenen zijn om het traject tussentijds te beëindigen, wordt een beschikking tot beëindiging van de schuldhulpverlening afgegeven.
- Het plan van aanpak bestaat minimaal uit het volgende:
- De analyse;
- Een overzicht van geregistreerde gegevens van de inwoner;
- Een analyse van de inwonersituatie;
- Een berekening van het vrij te laten bedrag (VTLB).
- Het advies bevat minimaal het volgende:
- Het advies op maat in de vervolgstap(pen) binnen het schuldhulpverleningsproces;
- De geplande activiteiten en verwachten resultaten van elke stap;
- Instrumenten of ondersteunende dienstverlening zoals inkomensbeheer of nazorg;
- Eventuele noodzakelijke flankerende hulpverlening;
- Heldere doelen, een prognose en de datum van evaluaties.
- Overige onderdelen
- De voorwaarden voor schuldhulpverlening en rechten en plichten van de schuldhulpverlener en de inwoner;
- Gemaakte afspraken;
- Te verwachten doorlooptijden;
- Waar nodig een machtiging van de klant;
Contactmomenten tussen inwoner en hulpverlener.
- Na ondertekening start de uitvoering van het plan van aanpak (dit is optioneel, ondertekening is geen wettelijk vereiste)
Format plan van aanpak
- Format beschikking e plan van aanpak (Docx, 551 kB)
De aflosperiode van nieuwe schuldregelingen in de Minnelijke schuldregeling natuurlijke personen (Msnp) is per 1 juli 2023 18 maanden.
De verkorting is een gevolg van de aangenomen wijziging van de Faillissementswet. Door deze wijziging wordt de looptijd van een wettelijke schuldsaneringsregeling (Wsnp) verkort naar 18 maanden. Het minnelijk traject is het voorportaal van het wettelijke traject. Om die reden is het belangrijk dat de aflostermijnen van beide trajecten vergelijkbaar zijn. Op deze manier sluiten beide trajecten goed op elkaar aan. De termijn van een schuldregeling in een Msnp is - in tegenstelling tot de Wsnp - geregeld in een onderlinge afspraak tussen schuldhulpverleners en schuldeisers. De verkorting van de aflostermijn van de Msnp heeft dan ook gevolgen voor de gemeentelijke uitvoeringspraktijk.
- Q&A Msnp (pdf)
Wijzigen beleidsplan
Het beleidsplan wordt conform artikel 2 van de Wet gemeentelijke schuldhulpverlening vastgesteld door de Gemeenteraad. Een wijziging van het plan dient derhalve ook te worden voorgelegd aan de gemeenteraad. Om de wijziging voor te bereiden en in te brengen, treft u 2 formats aan:
- Concept raadsvoorstel voor het wijzigen van het Beleidsplan (docx)
- Concept raadsbesluit voor het wijzigen van het Beleidsplan (docx)
Wijzigen beleidsregels
Het College is het bevoegde orgaan om beleidsregels tussentijds te wijzigen. Om de wijziging voor te bereiden en in te brengen, treft u 2 formats aan:
- Concept collegevoorstel voor het wijzigen van de beleidsregels (docx)
- Concept collegebesluit voor het wijzigen van de beleidsregels (docx)
Uitvoeringsscan verkorting Msnp
Financiële begeleiding
- Praktijkvoorbeeld van de gemeenten Den Bosch: De Bossche aanpak
Presentaties (be)spreekuren
- (Be)spreekuur 8 mei 2023 (SlideShare)
- (Be)spreekuur 12 juni 2023 (SlideShare)
- (Be)spreekuur 3 juli 2023 (SlideShare)
- (Be)spreekuur 19 september (SlideShare)
Berichtgeving
- 24 april 2023 - VNG - Verkorting aflosperiode van een schuldregeling in de Msnp
- 21 april 2023 - VNG - Vanaf 1 juli 2023 is de aflosperiode van de Msnp 18 maanden
- 3 februari 2023 - Rijksoverheid - Minister Schouten wil schuldhulpverlening sneller en beter toegankelijk maken
- 19 oktober 2022 - Rijksoverheid - Kamerbrief juridische vormgeving tegemoetkoming MSNP
Sinds 1 januari 2021 is vroegsignalering door de gewijzigde Wet gemeentelijke schuldhulpverlening (Wgs) een wettelijke taak geworden voor gemeenten. Gemeenten hebben dit breed omarmd en diverse gemeenten investeerden ook voor de wettelijke verplichting al in vroegsignalering.
De VNG ziet een grote bereidwilligheid bij gemeenten om te participeren in experimenten, landelijke bijeenkomsten en het samenwerken op kennis en ervaring om vroegsignalering verder te versterken en door te ontwikkelen. De VNG deelt de ambitie om vroegsignalering van schulden naar een hoger niveau te tillen samen met gemeenten, NVVK en Divosa en doet dat onder andere door de implementatieondersteuning vanuit het programma Verbinden Schuldendomein.
Ondersteuningsproducten
Tekeningen
In de tekening proces vroegsignalering gemeenten is weergegeven hoe het werkproces er vanaf 1 januari 2021 uit gaat zien.
Ondersteuning aan ondernemers uit de financiële zorgen
Het is belangrijk om te voorkomen dat ondernemers met financiële zorgen (verder) in de problemen komen. De VNG ondersteunt u als gemeente en behartigt uw belangen zodat u in staat bent - of wordt gesteld - om ondernemers met financiële zorgen tijdige en passende ondersteuning te bieden.
Het Besluit gemeentelijke schuldhulpverlening (Bgs) (Art. 13 :1-2,4) | wetten.overheid.nl geeft aan dat gemeenten alleen een grondslag hebben om gegevens over fraude en recidive op te vragen en te verwerken, als de gemeente deze onderwerpen heeft opgenomen in de beleidsregels. Als fraude en recidive ontbreken in de beleidsregels, dan is de aanname dat deze gegevens niet relevant zijn voor het nemen van een besluit tot het verlenen van schuldhulpverlening. Met als gevolg dat deze gegevens dus ook niet mogen worden opgevraagd en verstrekt.
Artikel 12 van de Bgs regelt dat de schuldhulpverlener intern (binnen de gemeente) de volgende gegevens mag opvragen over de inwoner bij de uitvoering van de Participatiewet, de Wmo 2015 en de Jeugdwet:
- Contactgegevens hulpverleners of klantmanager;
- Gegevens opgenomen in de basisregistratie personen;
- Gegevens over de inkomsten- en vermogenspositie.
Deze informatie mag gebruikt worden om het plan van aanpak op te stellen, om passende hulp aan te bieden en eventuele noodzakelijke afstemming met hulpverlening. Dit schept mogelijkheden voor schuldhulpverleners om (integraal) samen te werken met collega’s in die domeinen. Bijvoorbeeld door te beschrijven hoe vanuit de verschillende aandachtsgebieden de problemen aan te pakken.
Zie ook
De wijziging van de Wet gemeentelijke schuldhulpverlening is een van de vier wetgevingstrajecten ter ondersteuning van het voorkomen en het oplossen van de schuldenproblematiek. Lees meer over de wetstrajecten:
contact
Wilt u in contact komen met andere gemeenten?
Meld u aan op het VNG Forum en kom in contact met ons en uw collega-gemeenten.
- Als u al een account heeft, kunt u meteen inloggen.
- Heeft u nog geen account? Registreer u dan eerst.
Het forum van 'de routekaart Financiële Zorgen' en van 'Armoede en schulden' treft u onder het 'Sociaal Domein'.
Iedereen die werkzaam is bij een gemeente kan toegang krijgen tot VNG-fora. Voorwaarde tot toegang is dat u gebruik maakt van het zakelijk e-mailadres van uw gemeente.
Wilt u contact met het programma Verbinden Schuldendomein?
Heeft u ideeën, tips of informatie om op te nemen in de routekaart, dan zijn die van harte welkom. Neem hiervoor contact op het met team van de routekaart.
- Mail naar: schulden@vng.nl
- Bel naar: 070-373 82 32
(maandag t/m vrijdag tussen 8.30 en 17.00 uur)