De aanpak van de techreuzen is in lijn met hoe ze zich online profileren: het proces is in nevelen gehuld, ver weg van democratisch toezicht. Plannen worden verpakt in mooie marketingtaal – versterking van de lokale economie, nieuwe banen – en de ijdelheid van bestuurders wordt bespeeld. Goed journalistiek graafwerk heeft ons laten zien dat van de argumenten weinig overblijft. 
Sterker nog: de argumenten om de plannen niet door te zetten, buitelen over elkaar heen. Ze variëren van het verlies van schaarse landbouwgrond, de belasting van watervoorziening en energienetwerk, de toe-eigening van groene stroom tot het dramatisch effect op, en de kwaliteit van het landschap. 
Maar hoe moet het dan wel? Hoe zorgen we dat er integrale afwegingen worden gemaakt waarbij publieke waarden centraal staan? Het public stack-model dat we vanuit Waag ontwikkelden, kan daarbij helpen. Technologie bestaat uit een stapel van verschillende lagen. Als gebruikers – of beter: burgers – krijgen wij alleen een klein gedeelte daarvan te zien. Het topje van de ijsberg. Daarachter gaat een hele wereld schuil. Die bestaat niet alleen uit technologie. Er zitten ook allerlei aannames en belangen in verscholen die het verdienen om bevraagd te worden. 

Alleen een open proces doet recht aan onze democratie

Om ervoor te zorgen dat publieke waarden worden gewaarborgd, zullen aannames en belangen expliciet moeten worden gemaakt. Waar optimaliseren we voor? Wat is het effect op milieu en leefomgeving? Alleen een open en inclusief proces doet recht aan onze democratie. Wanneer we zien dat discutabele datacenters ruim baan krijgen en een integrale afweging ontbreekt, is het de vraag of dit een lokale of nationale aangelegenheid is. 
Het is cruciaal dat iedereen die een belang heeft bij een onderwerp, de gelegenheid kan hebben om mee te praten en gehoord te worden. In het geval van datacenters van grote internationale bedrijven, die het lokale belang ver overstijgen, hebben overduidelijk meer dan alleen de lokale betrokkenen een belang. 
Tegelijkertijd zou elk raadslid beter toegerust moeten worden om afwegingen te kunnen maken over zaken die het digitale domein aangaan. Het is belangrijk om de kennis daarover te versterken op alle niveaus, zodat we met elkaar grip houden op deze belangrijke thematiek en ons niet laten inpakken.