Het nieuwe kabinet wil het aantal kinderen dat in armoede opgroeit de komende vier jaar halveren. Daarbij wil het een eenduidige en realistische definitie van het begrip ‘armoede’ hanteren.

Uitgangspunt daarbij is dat iedereen genoeg inkomen moet hebben om van te leven en mee te doen in de samenleving. Een nieuw kabinet wil mensen met financiële problemen niet afknijpen. Zij krijgen meer ruimte om een reserve aan te houden.

Om de armoede- en schuldenproblematiek aan te pakken, wordt ingezet op financiële educatie, preventie en vroegsignalering. Om te voorkomen dat mensen vastlopen, kunnen maatschappelijke organisaties, zoals woningbouwcorporaties, signalen omtrent kwetsbaren gaan delen.

Concreet wil het kabinet de duur van schuldhulptrajecten verkorten en sneller tot schuldregelingen komen. Gemeenten krijgen ook meer mogelijkheden om laaggeletterdheid aan te pakken. Die wordt vaak gezien als een belangrijke oorzaak van armoede en uitsluiting. (LM)

De benoemingswijze van de burgemeester blijft voorlopig zoals ze is. Het nieuwe kabinet gaat zich ‘bezinnen’ op ‘de positie van het lokale bestuur en de positie van de burgemeester daarbinnen’. Maar een concreet voorstel doen VVD, D66, CDA en ChristenUnie nu dus niet.

In de vorige kabinetsperiode werd de benoemingswijze van de burgemeester uit de Grondwet gehaald. Dat moest volgens D66, de partij die het initiatief nam tot deze ‘deconstitutionalisering’, het eenvoudiger maken om de benoemingsprocedure te veranderen. D66 zelf pleit al langer voor een gekozen burgemeester.

Maar die komt er nu voorlopig dus nog niet. De coalitiepartijen zijn er aan de onderhandelingstafel niet uitgekomen. CDA en ChristenUnie zijn er geen voorstander van om de benoemingswijze te veranderen, en trokken bij de onderhandelingen op dit punt aan het langste eind. (RvdD)

Het nieuwe kabinet gaat sterker letten op de uitvoerbaarheid van beleid. De vier coalitiepartijen willen daarbij nadrukkelijk optrekken met gemeenten. Op die manier hopen de partijen het vertrouwen tussen burger en overheid te herstellen.

Dat vertrouwen heeft forse deuken opgelopen, onder meer vanwege de toeslagenaffaire. De parlementaire enquêtecommissie die onderzoek deed naar de affaire, constateerde dat er bij de invoering van het toeslagenstelsel weinig aandacht was voor de uitvoering. Dat mag volgens de regeringspartijen niet nog eens gebeuren. 

Het kabinet wil daarom het programma ‘Werk aan uitvoering’ verlengen. Dat programma, van het ministerie van SZW, richt zich op de uitvoering. ‘We willen dat mensen altijd persoonlijk in contact kunnen komen met de overheid, bijvoorbeeld via een loket waar mensen terechtkunnen met vragen, en essentiële voorzieningen zo veel mogelijk behouden blijven’, staat in het woensdag gepresenteerde regeerakkoord.

Het nieuwe kabinet wil onder meer bestaande wetgeving beoordelen op ‘eenvoud, menselijke maat en uitvoering’. Waar nodig, wordt wetgeving verbeterd. ‘Het mag niet zo zijn dat mensen die onbedoeld een fout maken, direct als fraudeur worden bestempeld. In de uitvoering moet ruimte zijn om af te wijken als de gevolgen voor mensen onevenredig groot zijn.’

Uitvoering was voor de VNG een van de speerpunten in aanloop naar de kabinetsformatie. (RvdD)

Een nieuw kabinet trekt de financiering van de lokale omroepen naar zich toe. Nu dragen gemeenten nog via het gemeentefonds bij aan de lokale journalistiek, maar volgens het regeerakkoord komt dat straks uit de rijkskas.

Hiermee moet de onafhankelijkheid van de pers op lokaal niveau beter worden gewaarborgd. Daarmee wil de coalitie aangeven dat ze pal staat voor de persvrijheid. ‘Die is onmisbaar voor een goed functionerende democratie. Zowel nationaal, regionaal als lokaal.’

Behalve dat de partijen beloven de strijd tegen desinformatie en nepnieuws voort te zetten en gaan werken aan een 'veilig klimaat' waarin journalisten hun 'belangrijke werk' kunnen doen, kondigen zij ook meer geld voor onderzoeksjournalistiek aan. (LM)

Er komen meer mogelijkheden voor mensen met een bijstandsuitkering om bij te verdienen. Het nieuwe kabinet gaat er ‘samen met gemeenten’ voor zorgen dat mensen die langdurig in de bijstand zitten, actief worden benaderd en gestimuleerd naar werk.

Daarbij wordt een ‘actieve rol’ van de bijstandsgerechtigden verwacht, maar er komt wel ruimte voor ‘maatwerk’.

De coalitie kondigt daarnaast een uitbreiding van het aantal beschutte werkplekken aan. Mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt worden meer dan nu naar werk begeleid.

Om de overgang van werk-naar-werk en van uitkering-naar-werk te stimuleren, wil het kabinet inzetten op instrumenten voor om- en bijscholing. Daarbij gebruikt het de lessen die tijdens de coronacrisis zijn opgedaan met de regionale mobiliteitsteams. (LM)

Het nieuwe kabinet lijkt niet van plan het abonnementstarief in de Wmo af te schaffen.

Dat abonnementstarief heeft geleid tot een beperking van stapeling van zorgkosten en is transparant en eenvoudig in de uitvoering, zo constateren de coalitiepartijen in hun akkoord.

Ze erkennen wel dat de beschikbaarheid van Wmo-voorzieningen onder druk staat. Dat komt volgens hen vooral op het conto van het stijgend gebruik van de huishoudelijk hulp. Daarom gaan ze werken aan een ‘eerlijkere eigen bijdrage’ met landelijke normen en met oog voor betaalbaarheid voor lage- en middeninkomens. (LM)

Om uiterlijk in 2050 klimaatneutraal te zijn, wil de nieuwe regeringscoalitie het doel voor 2030 in de Klimaatwet aanscherpen tot ten minste 55 procent CO₂-reductie.

Om dit doel ook zeker te halen, richt de coalitie zich op een hogere opgave, wat neerkomt op circa 60 procent in 2030. De doelen daarna liggen op 70 procent in 2035 en 80 procent in 2040.

Ter realisatie wil de nieuwe regeringscoalitie in deze kabinetsperiode voorbereidingen treffen voor het invoeren van een systeem van betalen naar gebruik in de automobiliteit in 2030 en voor de bouw van nieuwe kerncentrales. Het gebruik van houtige biomassa voor energiedoeleinden wordt zo snel mogelijk afgebouwd.  

Verder komt er een minister voor Klimaat en Energie die regie voert over het beleid en het klimaatfonds. Het plan is de uitvoeringskracht van het rijk en de medeoverheden te versterken om de transitie te kunnen uitvoeren. Het klimaatbeleid wordt ontwikkeld vanuit een bredewelvaartsbenadering waarbij de inwoners actief worden betrokken.

Omdat de procedures voor de realisatie van nieuwe grootschalige energie-infrastructurele projecten te traag verlopen, wordt ingezet op een aanpak zoals in de Crisis- en Herstelwet. Er komen heldere afstandsnormen voor de bouw van windmolens op land en de regeringscoalitie wil (financiële) participatie van omwonenden stimuleren om het draagvlak te versterken. Gezien de schaarse beschikbare ruimte wordt vooral ingezet op grootschalige installatie van zonnepanelen op daken.

Ook wil de nieuwe coalitie ambitieus aan de slag met slim en pragmatisch beleid om huizen en bedrijven te verduurzamen, waarbij huishoudens en mkb worden ontzorgd. Bij de inzet op duurzaam verwarmen, wordt gekeken naar de draagkracht. Waar dat kosteneffectief kan, wordt op wijkniveau ingezet op de realisatie van duurzame warmtenetten. De onrendabele top van collectieve warmteprojecten zal deels worden gefinancierd uit een nationale subsidieregeling, zodat dit voor huishoudens betaalbaar blijft. (MM)

De komende vier jaar komt er nog meer aandacht voor preventie en een gezonde levensstijl, met het accent op kinderen en jongeren.

‘We zetten de doelen van het Preventieakkoord door, met als doel een gezonde generatie in 2040 met een focus op de jeugd door sport, voeding en bewegen’, aldus het coalitieakkoord.

De vier formerende partijen staan een ‘brede aanpak’ voor, variërend van het stimuleren van sport en bewegen tot de invoering van een suikertaks en hogere tabaksaccijnzen. Op termijn zou de BTW op groente en fruit geheel moeten verdwijnen. (LM)

Tussen de regels door geven de vier coalitiepartijen toe dat de cultuursector de afgelopen jaren verwaarloosd is. Met een investering van 170 miljoen euro per jaar willen ze die nu ‘herstellen, vernieuwen en groei weer mogelijk maken’. 

Dat wil het nieuwe kabinet onder meer bereiken met een herstelplan voor professionals, instellingen en amateurverenigingen. Ook moet cultuur voor iedereen toegankelijk worden, bijvoorbeeld door een goede regionale spreiding en extra investeringen in cultuurparticipatie.

Ook moet er in elke gemeente een moderne, op de toekomst gerichte bibliotheekvoorziening komen. Scholen worden aangemoedigd meer te doen aan cultuur- en muziekeducatie. (LM)

Om de woningbouwproductie op te schroeven wil de nieuwe regeringscoalitie de verhuurderheffing voor woningcorporaties afschaffen.

Er worden bindende prestatieafspraken met corporaties gemaakt, zodat de extra investeringscapaciteit gebruikt wordt voor de bouw van flexwoningen, betaalbare huurwoningen, renovatie, verduurzaming en voor de leefbaarheid van wijken.

De nieuwe coalitie wil verder de woningbouw versnellen tot rond de 100.000 woningen per jaar, waarbij ten minste twee derde van de woningen betaalbare huurwoningen en koopwoningen tot aan de grens van de Nationale Hypotheekgarantie zijn. Speciale aandacht gaat uit naar de bouw van woningen voor starters, senioren en middeninkomens.

Het rijk neemt meer verantwoordelijkheid voor de huisvesting van statushouders, door met regionale afspraken over tijdelijke woningen de druk op gemeenten te verlichten, zo leest het regeerakkoord. Procedures voor het plaatsen van tijdelijke woningen worden verder vergemakkelijkt.

De regeringscoalitie wil een hernieuwde Nationale Woon- en Bouwagenda  introduceren. Hierin komen afspraken over het aantal te bouwen woningen en de randvoorwaarden voor de bouw, zoals capaciteit voor vergunningverlening en voldoende bouwpersoneel.

Nieuwbouw vindt bij voorkeur bij bestaande infrastructuur en knooppunten plaats. Bij nieuwbouw zijn de aanwezigheid van publieke voorzieningen,
infrastructuur en bescherming van natuur randvoorwaarden. Bij bebouwing van open ruimte groeit groen mee.

Een minister voor Volkshuisvesting & Ruimtelijk Ordening (VRO) zal, aldus het regeerakkoord, de gemeenten en provincies ondersteunen in het bepalen van woningbouwlocaties en maakt prestatieafspraken met hen. Het Bouwbesluit wordt verbeterd en belemmeringen voor woningbouw worden weggenomen.

Om financiële knelpunten in de grondexploitatie bij specifieke projecten op te lossen, wil de coalitie de woningbouwimpuls en de regeling inzake het Volkshuisvestingsfonds verlengen. Ook blijft er voldoende aandacht voor krimpregio’s. (MM)

De komende vier jaar moet het aantal kinderen dat niet naar school gaat, tot nul zijn teruggebracht. Elk kind moet onderwijs krijgen, al dan niet digitaal. 

Het nieuwe kabinet wil niet alleen het aantal onnodige thuiszitters verminderen, maar ook actief leerachterstanden proberen te voorkomen. Daartoe zet het in op het stimuleren van deelname van kinderen met een taalachterstand aan voor- en vroegschoolse educatie. Ook staat in het regeerakkoord dat de kwaliteit en de relatie tussen kinderopvang en onderwijs moet worden versterkt.

Bij de scholen waar de nood het hoogst is, wil het kabinet investeren in een ‘rijke schooldag’, bijvoorbeeld in de vorm van huiswerkbegeleiding en sport en cultuur in samenwerking met plaatselijke verenigingen en bibliotheken. (LM)

Een nieuw kabinet gaat investeren in de economie van Caribisch Nederland. Ook kondigt het maatregelen aan om het leven op Bonaire, Saba en Sint Eustatius betaalbaar te maken.

Een van de maatregelen is een, al vaker aangekondigde ‘herijking’ van het sociaal minimum en een verhoging van de onderstand, wat in Europees Nederland de bijstand wordt genoemd.

Ook wordt ingezet op het betaalbaar houden van de nutsvoorzieningen in de ‘bijzondere gemeenten’ van Nederland. Andere thema’s die in het regeerakkoord worden benoemd zijn een versnelde overstap op volledig duurzame energie, riolering en een betere drinkwatervoorziening, ondersteuning van lokale landbouw en het benutten van de ‘enorme kansen’ voor meer ecotoerisme.

Ten slotte wil het kabinet de unieke natuur van de eilanden beter beschermen. Die staat zowel onder water (koraal) als boven water onder druk.

De coalitiepartijen hebben afgesproken elk jaar 30 miljoen euro in Caribisch Nederland te investeren. (LM)

Het nieuwe kabinet wil met een ‘brede, domeinoverstijgende wijkaanpak’ zorgen dat de leefbaarheid in wijken verbetert en dat jongeren minder snel in de criminaliteit belanden. Daarbij worden onder meer de uitkomsten van het programma Leefbaarheid en veiligheid betrokken.

Daarnaast bepleiten de coalitiepartijen dat er meer (jeugd)wijkagenten moeten komen. Zo willen VVD, D66, CDA en ChristenUnie ‘recht doen’ aan de wettelijke norm van minimaal 1 wijkagent per 5.000 inwoners.

Volgens de partijen moeten politie en justitie de ‘ruggengraat’ vormen van een aanpak om kwetsbare wijken weerbaarder te maken tegen ondermijnende criminaliteit. Daarbij moet jongeren een uitweg worden geboden richting werk of opleiding. (RvdD)