Veertig jaar geleden kochten mijn in Brabant wonende ouders een klein boerderijtje in Friesland. Op een schiereiland naast buurvrouw Rie, die daar haar leven lang al woonde. Veertig jaar brachten we daar alle vakanties en veel weekeinden door. #supportyourlocals, dus al het brood kwam van de plaatselijke bakker die het per fiets thuisbezorgde. Onlangs pas viel mijn oog op het naamstickertje dat op het brood geplakt was. Onze naam bleek te zijn ‘naast Rie’.

De opgaven waar inburgeraars zich voor gesteld zien, zijn enorm

Inburgeren is, volgens Wikipedia, ernaar streven dat nieuwkomers de nodige stappen zetten om ertoe te komen zich een volwaardige plaats in de samenleving te kunnen verwerven. Andere omschrijvingen zijn ‘wennen’ of ‘aanpassen’. Als het simpele ‘naast Rie’ voor mij iets duidelijk maakt, dan is het dat echt serieus inburgeren heel, heel moeilijk is. Volwaardig meedoen en onderdeel uit kunnen maken van een gemeenschap is moeilijk en kost tijd. Helemaal wanneer je je eigen gemeenschap en land noodgedwongen hebt moet verlaten, dus niet uit vrije wil en vaak min of meer toevallig in een nieuw land belandt wat ook niet echt het land van je dromen is. Maar wel veilig en daar ging het om. De opgaven waar inburgeraars zich voor gesteld zien, zijn enorm. Je hoofd en je hart moeten zover zijn. En je gezin. Je moet de taal, gebruiken, systemen en regels (geschreven en ongeschreven) snappen en leren gebruiken. Opleidingen volgen, je eigen geld verdienen. En dan ook nog proberen een beetje jezelf te blijven.

Meest nabije overheid
Het is goed dat de hulp en begeleiding bij inburgering zoveel mogelijk in één hand worden gelegd. De hand van de meest nabije overheid, de overheid waar beleid zijn abstractie verliest en een gezicht krijgt, mens wordt: de gemeente.
Passend genoeg beginnen we in de nieuwe Wet inburgering ook met de aanpak van een ‘persoonlijk plan voor inburgering en participatie’. Krijgen we als gemeente mogelijkheden om echt te kijken wie we voor ons hebben, wat deze persoon in welk tempo aankan en nodig heeft? Kunnen we samenhang bieden in taal, werk, opleiding, wonen, gezinshereniging? Kunnen we helpen voorkomen dat iemand na zijn start in Nederland gelijk een enorme schuld blijkt te hebben opgebouwd? Kunnen we zorgen dat de nareizigers, vaak de echtgenotes, even stevig gaan meedoen in onze samenleving? En dat zij als opvoeders de nieuwe generaties kunnen laten zien wat ons land te bieden heeft?

Gemeenten staan te trappelen om deze taak op zich te nemen

We kunnen de gemeenschap waar we deel van uitmaken vragen te helpen met inburgeren. Zorgen dat het meer is dan een administratief proces met als resultaat een participatieverklaring. Dat inburgeren is: serieuze stappen zetten op weg naar echt meedoen en onderdeel worden van de samenleving.  

Uitdaging
En dit alles, en dat wordt nog wel een uitdaging, zonder eigen verantwoordelijkheid en initiatief van mensen weg te nemen. Toch één van de leerpunten uit een eerdere periode dat gemeenten verantwoordelijk waren voor inburgering.

Ik vind het goed dat de rijksoverheid heeft gecheckt of de uitvoering op orde was en aan de rem trok toen dat niet zo bleek te zijn. Voortaan misschien wat eerder doen, maar alla. Maar het is wel jammer. Want gemeenten staan te trappelen om deze belangrijke taak op zich te nemen. Ik stel voor geen tijd te verliezen en gezamenlijk te kijken wat wel al kan. Want deze opgave van lange adem, daar willen we graag morgen mee beginnen.