VNG Magazine nummer 1, 24 januari 2025

Auteur: Leo Mudde | Beeld: Shutterstock

Wie de Nederlandse taal onvoldoende machtig is, blijft het gevaar lopen te worden gekort op zijn of haar bijstandsuitkering. Staatssecretaris Jurgen Nobel (Participatie en Integratie) piekert er niet over om de taaleis uit de Participatiewet te halen.

Taalles

In november nam de Tweede Kamer een motie van VVD en CDA aan om het schrappen van de taaleis te ‘heroverwegen’. Nobel zei in de Tweede Kamer dat je als staatssecretaris wel heel goede reden moet hebben om zo’n breed aangenomen motie niet uit te voeren. Maar het kabinet houdt zelf ook vast aan het uitgangspunt dat het beheersen van de taal essentieel is voor het vinden van een baan of het meedoen in de samenleving. ‘Ik wil af van de vrijblijvendheid’, zei Nobel. ‘Je mag best wat terugdoen voor een bijstandsuitkering.’
De VNG en ook organisaties als Divosa en de FNV vinden de taaleis onnodig. Volgens de VNG maakt de taaleis een goede uitvoering van de Participatiewet onmogelijk. ‘Gemeenten zijn tot de conclusie gekomen dat de eis niet doet wat ermee werd beoogd – namelijk de weg naar werk bevorderen. Er is een gebrek aan taaldocenten en de eis raakt ook laaggeletterden, die wel een Nederlandse scholing hebben genoten’, aldus de VNG.
Kamerlid Esmah Lahlah (GroenLinks-PvdA) vroeg zich af waarom de staatssecretaris ‘krampachtig’ vasthoudt aan de taaleis. Ze wees erop dat gemeenten al verplicht zijn belemmeringen voor het vinden van werk weg te nemen en dat van ‘vrijblijvendheid’ dan ook geen sprake is.
Volgens de PVV negeren veel gemeenten de taaleis nu ook al en verbinden ze er geen consequenties aan bij het beoordelen van een aanvraag voor een uitkering. PVV’er Léon de Jong drong er bij de staatssecretaris op aan daartegen op te treden. Nobel: ‘Ik ga ervan uit dat gemeenten zich aan de wet houden, maar mocht dat niet zo zijn dan zal ik niet schromen te handhaven’. Hij noemde de oproep van de FNV aan gemeenten om de taaleis te negeren, ‘verwerpelijk’.
Nobel leek niet van plan te willen investeren in extra taalondersteuning. ‘Taal leer je niet alleen door er meer geld tegenaan te smijten, maar ook door een gesprekje aan te gaan met je buurman of ergens een colaatje te bestellen.’
Hoe de taaleis uiteindelijk vorm krijgt, wil Nobel samen met de Kamer gaan uitwerken.