In 2026 staan veel gemeenten voor een financieel ravijn, gedwongen om bezuinigingen door te voeren door de decentralisatie van taken en de herstructurering van het gemeentefonds. Het is daarom van groot belang dat gemeenten efficiënt omgaan met hun geld. Dat hoeft niet te betekenen dat er minder aan de toegankelijkheid van de openbare ruimte gedaan kan worden. Integendeel, door toegankelijkheid vanaf het begin in de ontwerpfase van projecten te integreren, kunnen gemeenten niet alleen voldoen aan hun wettelijke verplichtingen, maar ook kosten besparen én bijdragen aan een inclusieve samenleving.

Toegankelijkheid is een investering in de samenleving

Nederland heeft het VN Verdrag inzake de rechten van personen met een handicap (IVRPH) geratificeerd. Dat verdrag verplicht gemeenten om een openbare ruimte te creëren die toegankelijk is voor iedereen, inclusief mensen met een handicap. Het niet-naleven van deze verplichting kan leiden tot uitsluiting en indirecte discriminatie. Toegankelijkheid is een investering in de samenleving. Wanneer we de openbare ruimte toegankelijk maken, geven we mensen met een beperking de mogelijkheid om zelfstandig deel te nemen aan het maatschappelijk leven. Mensen kunnen de samenleving in, achter de geraniums vandaan.

Sociale cohesie
Dit zal de sociale cohesie in de stad versterken. Wie wil dat nou niet, met een naderend ravijnjaar? Toch gebeurt het vaak dat infrastructuur ontoegankelijk wordt aangelegd. De gemeente doet dan iets als er klachten van inwoners zijn nadat zij merken dat de toegankelijkheid in hun openbare ruimte tekortschiet.

Achteraf ingrijpen is niet alleen kostbaar, het verstoort met afsluitingen en dergelijke ook het dagelijks leven

Dit kan leiden tot dure en ingrijpende aanpassingen aan bestaande infrastructuur. Denk bijvoorbeeld aan het verbouwen van oversteekplaatsen, het aanpassen van stoepen en het verplaatsen van verkeersborden. Dit soort achteraf ingrijpen is niet alleen kostbaar, het verstoort met afsluitingen en dergelijke ook het dagelijks leven. Wanneer toegankelijkheid daarentegen meteen wordt meegenomen in de ontwerpfase, kunnen gemeenten aanzienlijk besparen. Vroege integratie voorkomt de hoge kosten van ingrijpende verbouwingen en zorgt ervoor dat de openbare ruimte vanaf het begin voor iedereen werkt.

Efficiënt
Met het oog op de verwachte bezuinigingen in 2026, is dit het moment om een strategische keuze te maken. Gemeenten kunnen de huidige druk benutten om te investeren in een toegankelijke en toekomstbestendige infrastructuur, waardoor er in de toekomst bespaard kan worden op ingrepen om de openbare ruimte alsnog toegankelijk te maken. Door toegankelijkheid in de ontwerpfase te integreren, kunnen gemeenten niet alleen voldoen aan het VN-verdrag, maar kunnen zij er ook voor zorgen dat iedereen echt mee kan doen aan de samenleving! Gemeenten staan voor de uitdaging om efficiënt en verantwoordelijk met hun middelen om te gaan, maar ook om een inclusieve samenleving te waarborgen. Het is tijd om toegankelijkheid niet als een bijkomstige taak te zien, maar als een kans voor een betere toekomst voor iedereen. Investeren in de toegankelijkheid van de openbare ruimte is geen last; het is een noodzakelijke stap voor een samenleving waarin niemand wordt uitgesloten. De keuze is simpel: door te investeren in toegankelijkheid nu, besparen we kosten in de toekomst en bouwen we aan een inclusieve stad, waar iedereen welkom is.