Sociale eenzaamheid en gebrek aan binding spelen in de wijk Pittelo meer dan in andere wijken in Assen. ‘Pittelo is een gemixte wijk, met redelijk wat nieuwbouw en hoge en lage inkomens door elkaar’, vertelt wethouder Jan Broekema (SP) tijdens een kop koffie in wijkgebouw de MaasStee aan de rand van Pittelo, als VNG Magazine met hem meeloopt om de eerste effecten in de wijk te bekijken. ‘Mensen hebben steeds minder aansluiting met elkaar en zoeken elkaar minder op.’

Dat bleek ook uit de nulmeting die de gemeente twee jaar geleden hield in het kader van het wijkonderzoek. Daar kwamen opmerkelijke resultaten uit. ‘Natuurlijk is eenzaamheid onder ouderen een bekend probleem’, zegt Broekema. ‘Maar uit onze meting kwam ook een nieuwe groep naar voren. De eenzaamheid in de wijk Pittelo bleek namelijk het grootst bij mensen tussen de 45 en 55 jaar. Daar zitten relatief veel gescheiden mensen tussen en eenoudergezinnen. Juist voor die groep is het blijkbaar lastig om aansluiting te vinden. Sinds de lockdowns zijn ook de eenzaamheid en het sociaal isolement onder jongeren toegenomen.’

Samenkomen
Het college besloot alles op alles te zetten om deze ontwikkeling een halt toe te roepen en een omgekeerde beweging tot stand te brengen. Na de nulmeting is de gemeente bijeenkomsten gaan organiseren. ‘“Co-designsessies” noemen wij ze’, aldus Broekema. ‘Van onderop, vanaf het begin samen met inwoners aan het werk. Tijdens de sessies hebben we ze onder meer gevraagd naar hun favoriete ontmoetingsplekken in de wijk. Welke ideeën ze bij die plekken hebben en hoe we ze met elkaar beter kunnen inrichten zodat bewoners er weer naar toe kunnen om te genieten en elkaar te ontmoeten.’ Wijkgebouw de MaasStee is zo’n plek. ‘Voorheen was er wel een andere multifunctionele accommodatie, samen met de scholen’, vertelt Broekema. ‘Maar daar maakten de inwoners geen gebruik van. Het voelde niet als een welkome plek. De MaasStee stond er ook al een tijd. Behoorlijk verscholen tussen torenhoog groen aan de rand van de wijk. De biljartclub zat er, maar verder gebeurde er weinig. Mensen kenden het nauwelijks. Ze fietsen er weleens langs maar hadden eigenlijk geen idee wat er gebeurde. Terwijl, zo bleek uit onze rondvraag, er juist wel veel behoefte was aan een dergelijke accommodatie. Een plek om samen te komen, elkaar te leren kennen en met elkaar activiteiten te ondernemen.’

Eenzaamheid en sociaal isolement zijn niet alleen een welzijnsvraagstuk

En zo geschiedde. Het groen werd gekort, de locatie was weer zichtbaar en het gebouw krijgt een metamorfose. Het biljarten bleef maar inmiddels gebeurt er veel meer in de MaasStee. Broekema: ‘Het is nu echt een thuis voor de buurt waar mensen elkaar kunnen ontmoeten en waar nieuwe ideeën ontstaan.’

Een van de ruimtes is omgetoverd tot locatie voor ‘Mijn Buurt Assen’, een samenwerking tussen de gemeente, de welzijnsorganisatie en de woningbouwcorporatie. Daar is nu elke week spreekuur rond zaken als financiën, toeslagen en huurwoningen’, vertelt Broekema. ‘Daarnaast organiseren ze verschillende activiteiten en koffieochtenden. In de toekomst willen we nog meer met elkaar gaan doen. Workshops gezond koken voor een laag budget bijvoorbeeld. Als gemeente hebben we wat geld beschikbaar gesteld om komend jaar te verbouwen en een mooie keuken neer te zetten waar mensen samen kunnen koken. Een plan dat breedgedragen wordt door de bewoners in de wijk.’

Voedselbos
Aansluitend op dat samen koken, is ook gestart met een plan voor het aanleggen van een voedselbos in het Pittelose park. Ook een idee van de bewoners. Wat is er mooier dan samen met de buren appeltaart bakken met appels uit je eigen park? ‘De eerste fruitbomen zijn al geplant’, wijst Broekema later in het Pittelose park aan. ‘Dit park was een van de andere aandachtspunten die uit de gesprekken met de inwoners naar voren kwam. Het is een oase van groen. Een parel, maar wel een verborgen parel die de laatste jaren toch wat verwaarloosd is geraakt. In de gesprekken met de inwoners werd met zoveel passie en vuur gesproken over dit park. En er waren zoveel mooie ideeën. Meer groen, educatieve natuurwandelroutes, een barbecueplek, meer bankjes op gezellige plekken, een boost voor het verwaarloosde skatepark én een hondenspeeltuin om lekker actief met je hond te zijn en – alweer – om elkaar te ontmoeten.’ Daar wordt inmiddels al flink gebruik van gemaakt, blijkt even later in gesprek met twee enthousiaste hondenbezitters in het park.

Herstel van vertrouwen
Allemaal mooie ideeën dus, gericht op verbinding, samen zijn, groen en duurzaamheid. ‘Maar ook heel tastbaar en concreet en door iedereen gedragen’, zegt Broekema. ‘Eenzaamheid en sociaal isolement zijn niet alleen een welzijnsvraagstuk. Het vraagt iets van alle disciplines. En dat komt in onze aanpak heel mooi samen in de samenwerking met inwoners, welzijnsprofessionals en vrijwilligers uit de wijk en met studenten van de Hogeschool NHL Stenden. Als gemeente laten we zien dat we een betrouwbare partner zijn die goed luistert naar wat de inwoners belangrijk vinden en die dingen waarmaakt. Heel belangrijk, zeker in deze tijd waarin het vertrouwen in de overheid en dus ook in de gemeente toch wat verder te zoeken is. Kwesties als de toeslagenaffaire of de omgang met de aardbevingsellende in Groningen stralen ook uit op de gemeente. Mensen stappen toch minder snel op ons af als ze ergens mee zitten. Daardoor was ons contact met de burger ook wel wat verwaterd. Als wij serieus wat willen doen aan eenzaamheid, dan moet onze aanpak ook gericht zijn op het herstel van dat vertrouwen. Met onze wijkaanpak zijn we goed op weg. De eerste positieve resultaten zijn zichtbaar. De wijkonderzoeken uit 2022 laten zien dat in Pittelo de eenzaamheid, ondanks corona, aantoonbaar minder is gestegen in vergelijking met andere wijken in Assen. Een trendbreuk is zichtbaar. Het gaat in Pittelo dus zelfs beter dan in andere Assense wijken.’