VNG Magazine nummer 6, 31 maart 2023
De bestaanszekerheid verkeert in een crisis. De aanpak daarvan vraagt om fundamentele keuzes. Om een menswaardig bestaan veilig te stellen, moet het tij worden gekeerd.
Met die inzet presenteerde de VNG deze week het essay Bestaanszekerheid als belofte waarin ze de lijnen uitzet voor een langetermijnvisie met betere maatschappelijke kosten en baten. De VNG nodigt het rijk en maatschappelijke organisaties uit hierover het gesprek aan te gaan. Het uiteindelijke doel is een doorbraak te realiseren naar een ‘lokale agenda bestaanszekerheid’.
Omdat Den Haag niet levert, zetten gemeenten het thema nu op de agenda, licht VNG-bestuurder Peter Heijkoop in VNG Magazine toe. De gemeenten dringen al jaren bij het rijk aan op een deltaplan voor de bestaanszekerheid. Heijkoop: ‘Er kwam niets. Dan kunnen we als gemeenten wel blijven afwachten, maar daarvoor hebben we niet gekozen.’
In het essay doet de VNG drie nieuwe beloftes: een inkomen dat weer genoeg is om van te leven (een verhoging van het minimumloon), iedereen ontwikkelt mee in de maatschappij, en de overheid vertrouwt de bewoner en wordt zelf ook betrouwbaar. De VNG noemt het essay een nieuw maatschappelijk ‘Akkoord van Wassenaar’ dat uiteindelijk zou moeten leiden tot een Wet op de bestaanszekerheid. Als die er eenmaal is, kunnen gemeenten van daaruit een lokale agenda bestaanszekerheid vormgeven.
Steeds meer huishoudens hebben moeite het hoofd boven water te houden, daarom willen gemeenten hun inwoners zekerheden bieden in een onzekere wereld, zo staat in het essay: een voldoende en voorspelbaar inkomen, een dak boven het hoofd en werk.
Volgens Heijkoop is het eigenlijk bizar dat deze beloften nodig zijn, omdat ze tot de grondwettelijke plichten van de overheid horen. Des te meer reden om nu door te pakken, vindt de VNG, ‘vanuit onze verantwoordelijkheid om naast onze inwoners te staan’.
Het essay beperkt zich niet tot een visie, maar schetst ook een aantal doorbraken die nodig zijn om een ‘pad uit het moeras’ te vinden. (LM)