Jullie hebben in Oegstgeest op 12 november 2019 een preventieakkoord Jeugd gesloten. In de zomer van 2018 hebben jullie een startbijeenkomst gehouden met professionals. Ook vonden er mini werkconferenties plaats, en spraken jullie met ouders en jongeren. Hoe hebben jullie deze bijeenkomsten aangepakt?
De startbijeenkomst is begeleid door het Nederlands Jeugdinstituut. We hebben voor die bijeenkomst breed uitgenodigd, alle contacten waren welkom. De opkomst was hoog! Samen spraken we over wat er in Oegstgeest speelt en waar we op moesten inzetten. Zo kwamen we op de hoofdthema’s en stelden  prioriteiten.

De mini werkconferenties waren kleiner en specifieker van aard, gericht op één inhoudelijk hoofdthema. Die hadden ook niet de vorm van een regulier overleg. We vonden het belangrijk om professionals bij het preventieakkoord te betrekken.. We verbonden  het eerste voorstelrondje gelijk aan het thema. Op die manier waren de mini werkconferenties vanaf het eerste moment inhoudelijk en relevant voor professionals en hun dagelijks werk. We kregen al snel zicht op waar professionals mee worstelen. De opzet van de werkconferenties was kleinschalig, en daardoor toegankelijk. Na afloop zorgden we voor een borrel. Dat schepte de gelegenheid om na te praten en informeel in contact met elkaar te komen.

Omtrent de jeugd hebben we aansluiting gezocht bij wat er al bestond. Zo hebben we bijvoorbeeld contact gehad met een leerlingenraad en een jongerenraad van een zorgaanbieder. Voor ouders hebben we weer een aparte bijeenkomst georganiseerd. Het belangrijkste rondom het succes van deze verschillende bijeenkomsten was toch wel het laagdrempelige karakter.

Wat leverde dit voor jullie op?
Met name Inhoudelijke sterke input voor het schrijven van het akkoord. Na de verschillende bijeenkomsten zijn we de concepttekst van het akkoord gaan schrijven. De verslagen van die bijeenkomsten en de flappen zijn  de basis geworden voor de tekst in het akkoord.De hoofdlijnen werden daarop duidelijk. Ik heb die materialen nog steeds liggen en we pakken ze er regelmatig nog bij. Zijn er nog oude ideeën die we nu kunnen uitvoeren? Daarnaast leverde het ook draagvlak voor het akkoord op. Doordat betrokkenen vroeg zeggenschap hadden over de inhoud, heb ik het idee dat ze zich herkennen in het preventieakkoord.

Het preventieakkoord is inmiddels gesloten. Wat was het lastigste aan de totstandkoming van het preventieakkoord in Oegstgeest?
Dat was het betrekken van partijen bij het uiteindelijk doel. Soms was het voor partijen niet duidelijk wat de meerwaarde was van het tekenen van het akkoord. Dan kwam de vraag op of het geen intentieverklaring kon worden. We maakten dan duidelijk dat we echt een akkoord wilden gaan sluiten. Dat was een lastig proces. Partijen waren soms bang dat ze werden afgerekend op de afspraken in het akkoord.

Wij zagen juist de taak voor de samenleving, voor de mensen in Oegstgeest. We willen het met elkaar doen en we willen kijken naar wat wel kan. We hebben ook aangegeven dat partijen welkom zijn zonder dat ze tekenen. Het zet wel kracht bij als je tekent. Het is een soort moreel appèl. Er doen ook partijen mee die niet getekend hebben. We hebben die partijen toen niet uitgesloten. We hebben vooral gekeken naar wat er samen dan wel kon.

Wat is het verschil tussen de intentieverklaring en het preventieakkoord?
Er zit niet enorm veel verschil in, maar het akkoord is steviger. Het is meer dan een intentie. De deelnemers hebben aangegeven zich te willen conformeren aan de afspraken, ook de afspraak om zich in te zetten, te ontwikkelen, mee te denken. Het is actiever dan een intentie. We willen aan de slag!

Een lokaal preventieakkoord is een mooie start van het traject, om veel partijen te betrekken. Vanuit die betrokkenheid kan je samen doorbouwen en aan de slag met concrete acties.

- wethouder Jan Nieuwenhuis -

Wat is het meest ambitieuze aspect in het preventieakkoord?
De samenwerking goed opzetten. Organisaties en mensen zijn altijd in beweging. Mensen vertrekken bijvoorbeeld, of veranderen van functie. Dat maakt het soms lastig om partners toegewijd te houden aan het preventieakkoord. Uiteindelijk is ook het doel dat preventie een blijvend onderdeel van het werk van maatschappelijke organisaties wordt. Inhoudelijk was het meest ambitieus het agenderen van prestatiedruk. In Oegstgeest wonen veel hoogopgeleiden. Ouders hebben hoge verwachtingen van hun kinderen, de lat ligt hoog.We merken dat dat moeilijk bespreekbaar is. Wat ons betreft mag de lat soms iets lager. Verder heeft dit preventieakkoord bestaande interventies meer kracht gegeven. Dat is een hele mooie ontwikkeling.

We zijn nu ongeveer twee jaar verder. Hoe staat het ervoor? Gaat het zoals je had verwacht?
Op 12 november 2019 hebben we het Preventieakkoord Jeugd Oegstgeest gesloten en is de uitvoering van het bijbehorende Actieprogramma van start gegaan onder de verantwoordelijkheid van de coördinator van het CJG. Zij werkt de acties uit in het samenwerkingsverband. Voortdurend worden partijen actief betrokken bij de uitwerking en gaan er nieuwe activiteiten van start. Er is continue beweging. Een voorbeeld is dat we in januari 2020  een vervolgbijeenkomst gehouden, omdat we de energie erin wilden houden. Die vervolgbijeenkomst bestond uit twee parallelsessies. In één sessie is de werkgroep hoogbegaafdheid verder uitgewerkt. En in de andere sessie is aan professionals nieuw lokaal aanbod geïntroduceerd aan professionals, namelijk relatie APK.  De relatie APK  is voor stellen waarbij de eerste spanningen in de relatie zich aanmelden, m aar ook preventief ter voorkomen van een echtscheiding dan wel niet een complexe scheiding. We wilden het signaal afgeven dat we doorpakken! Het actieprogramma, dat bij het preventieakkoord hoort, is nu van kracht.

Professionals komen elkaar meer tegen op inhoudelijke onderwerpen. Dat is in Oegstgeest duidelijk verstevigd. Er zijn ook nieuwe samenwerkingsverbanden ontstaan. Zo hebben verloskundigen en jeugdverpleegkundigen bijvoorbeeld samen met de gemeente een  ouderschapsprogramma ontwikkeld. Dat is recent van start gegaan, en draagt sterk bij aan de samenwerking.Als iets wat lastiger verloopt, bespreken we dat. Samen met partners gaan we dan puzzelen hoe we ergens handen en voeten aan geven.

Wat raad je gemeenten af die aan de start staan van de totstandkoming van hun preventieakkoord?
Zorg dat je je partners niet overbelast. Het is belangrijk om professionals te benutten, maar niet te overvragen. De agenda’s zijn snel vol, dus maak het allemaal niet te groot. We hebben er ook voor gekozen om te verstevigen wat goed werkt. In Oegstgeest werden al op basisscholen en middelbare scholen weerbaarheidstrainingen gegeven aan leerlingen. Die werden zowel door de leerlingen, als dor ouders en leerkrachten positief ervaren. Daarom hebben we besloten om dat aanbod uit te breiden.

Wat zou je gemeenten mee willen geven die aan de start staan van de totstandkoming van hun preventieakkoord?
Laat partijen actief meedenken, zij hebben immers de expertise. Ze zien oplossingen in hun werk waar wij als gemeenten niet direct aan denken. Er was een kinderopvang die aangaf dat ze graag deskundigen wilden benutten om jaarlijks  de ontwikkeling van kinderen te volgen. Dat geluid kwam uit de organisatie zelf, dat is altijd sterker dan dat wij het bedenken.

Een andere belangrijke tip: houd het laagdrempelig. Zorg dat er ruimte is om van partners te horen van er nodig is bij bepaalde inwonersgroepen. Zelf hebben partners de beste voorstellen van ze kunnen betekenen en welke stappen ze kunnen zetten. Soms kosten die stappen niet eens veel extra moeite, maar dragen ze toch bij aan preventie. Een kinderopvangorganisatie kwam met het idee om voor ouders laagdrempelige bijeenkomsten voor ouders te organiseren. Zo’n idee is met het innovatiebudget snel te realiseren. Een innovatiebudget is beschikbaar gesteld voor preventie en partijen kunnen een plan indienen en aanspraak maken op een eenmalige subsidie.

We hebben het preventieakkoord als gemeente Oegstgeest gefaciliteerd, niet zelf bepaald. Dit is akkoord is van ons allemaal geworden. Ik kijk terug op een heel leuk en positief proces!

---

Binnen de gemeente Oegstgeest is Ariene Volmer momenteel contactpersoon omtrent het preventieakkoord. Voor vragen omtrent de preventieaanpak in Oegstgeest kunt u haar mailen op volmer@oegstgeest.nl.