In 2022 treedt de nieuwe Wet inburgering in werking, bedoeld om inburgeringsplichtigen snel en volwaardig mee te laten doen in de maatschappij. Gemeenten bereiden zich voor op hun nieuwe regierol. Divosa, DUO, het ministerie van SZW en de VNG organiseerden online sessies. Op deze pagina kunt u de sessies terugkijken.
1 juli 2021 vond het webinar ‘Aftellen voor de nieuwe Wet inburgering: kansen voor bestuurders’ plaats. 'Gemeenten moeten hun handen laten wapperen, ook zeker in de uitvoering'.
Er is al veel werk verzet door gemeenten en de VNG om de Wet inburgering op 1 januari 2022 van start te laten gaan. Dit neemt niet weg dat er nog steeds gesprekken lopen met het ministerie over een aantal onderwerpen, namelijk de kosten voor de informatievoorziening, de positie van de leerbaarheidstoets en de aanbestedingen, in het bijzonder voor de onderwijsroute. De VNG is hier scherp op. Desalniettemin betekent dit niet dat gemeenten niet verder kunnen, met nog een half jaar te gaan is er werk aan de winkel. Dit gaf Gert-Jan Bakker, lid MT afdeling inclusieve samenleving van de VNG, aan in zijn openingswoord.
Tijdens het webinar waren er verschillende wethouders als panellid aanwezig. Zij kregen verschillende stellingen voorgelegd.
Stelling: De landelijke wet- en regelgeving is vertaald naar een lokale visie, als wethouder heb ik mijn grootste klus geklaard – het is nu aan de gemeentelijke uitvoering
‘'Bestuurders moeten juist nu hun handen flink laten wapperen', is de reactie van Piet Vreugdenhil, wethouder gemeente Westland. Hij is het niet met de stelling eens. Bestuurlijke verantwoordelijkheid is van belang, ook zeker in de uitvoering. Er ligt hierbij een rol voor bestuurders in een goede samenwerking en communicatie tussen de gemeente, uitvoeringsdiensten en het maatschappelijk middenveld. Cees van Eijk, wethouder gemeente Amersfoort, ziet daarnaast een verantwoordelijkheid voor wethouders om de uitvoering van de Wet inburgering integraal op te pakken en te zorgen voor een domein overstijgende samenwerking.
Stelling: Integraal werken kan een wens zijn, maar in de praktijk komt hier niks van terecht
Wethouder van Den Helder, Tjitske Biersteker, kan het hier alleen maar volledig mee oneens zijn. Zelf hebben ze in Den Helder al veel ervaring met integraal werken en weet ze dat het wel degelijk lukt, als er maar goede afspraken over gemaakt worden. Concreet betekent dit onder meer dat vooraf met aanbieders van onderdelen van het inburgeringstraject wordt afgesproken dat samenwerken een voorwaarde is.
Volgens Indra Bijl, auteur van de handreiking integraal werken en werkzaam voor AEF, is integraal werken tweeledig; enerzijds het vormgeven van een samenhangend aanbod voor de inburgeraar, anderzijds gaat het erom dat professionals van verschillende domeinen binnen de gemeente elkaar op dit onderwerp weten te vinden. Indra ziet hierbij een belangrijke rol voor bestuurders. Vanuit visie en voorbeeldgedrag kunnen bestuurders ambtenaren een duwtje in de rug geven om door de verkokering heen te breken.
Stelling: Bij regionale samenwerking moet de centrumgemeente leidend zijn
Lizanne Lanser, wethouder van een kleinere gemeente (gemeente Molenlanden) is het hier niet mee eens. 'Elke gemeente in Nederland staat voor een grote uitdaging ongeacht de grootte', afhankelijk zijn van centrumgemeenten kost tijd wat een gemeente niet heeft. Ook als kleine(re) gemeente kan je een goede regionale samenwerking tot stand brengen. Regionale samenwerking is namelijk wel van groot belang bij de nieuwe Wet inburgering.
Cees van Eijk is van mening dat er juist snel naar de centrumgemeente wordt gekeken. Iedere gemeente is anders ingericht en doet dingen op een bepaalde manier. Samenwerking moet dan wel kunnen volgen op een gezamenlijke visie hoe de inburgering eruit moet komen te zien.
Stelling: De nieuwe Wet brengt een grote verandering en daarmee vraagstukken met zich mee. In een lerend en adaptief stelsel zullen we samen de nog opkomende vragen moeten beantwoorden. Hoe zie je dit voor je?
De laatste stelling van de webinar gaat over het lerend adaptieve aspect van het nieuwe inburgeringsstelsel. De wet kent hoge ambities voor zowel gemeenten als voor de inburgeraars, geeft Cees van Eijk aan. Daarnaast is de wet ook behoorlijk complex, met veel verschillende organisaties op zowel landelijk, regionaal en gemeentelijk niveau. Als voorbeeld noemt hij de duale trajecten, waarbij flexibiliteit wordt verwacht van onder andere werkgevers. 'Het willen leren vraagt om een nieuw soort vakmanschap', hier is aandacht voor nodig. De wethouder vindt het daarom van groot belang dat de inburgering goed gemonitord wordt waarbij er oog is voor het verhaal en de stem van de inburgeraar. De wet is niet een doel op zich, een goede inburgering wel. Daarom vindt Cees het van groot belang dat in evaluaties wordt geluisterd naar de ervaringen van inburgeraars. 'De menselijke maat is het meest belangrijk', vult Lizanne Lanser aan. Het betekent veel voor mensen om onderdeel van de maatschappij te zijn en een meerwaarde hieraan te leveren.
Na het bespreken van de stellingen zijn de bestuurders het over een ding zeker eens; bestuurders hebben mooie ambities, nu moeten ze aan de slag om deze ook waar te maken. Nog een half jaar te gaan
Dit webinar is onderdeel van de reeks webinars ‘Inburgering in uitvoering 2021’ en specifiek bedoeld voor bestuurders.
In dit webinar is ingegaan op de afspraken die gemeenten moeten maken met softwareleveranciers in de Wet inburgering 2021. Vragen die centraal stonden zijn: Welke stappen kunnen gemeenten zetten, wat zijn hierbij de aandachtspunten en hoe faciliteert de VNG hierbij?
VNG Realisatie gaf hierover een presentatie. Daarnaast gaf het CBS een toelichting op de voorbereidingen die zij treffen voor de monitoring & evaluatie in de nieuwe Wet.
De volgende aandachtspunten zijn meegeven:
- Zorg dat je als gemeente voldoende zicht hebt op de planning en kosten voor de benodigde IV/ICT diensten voor de wet Inburgering 2021.
- De meeste gemeenten zijn voor het uitvoeren van de nieuwe wet afhankelijk van maatwerk software die eigendom is van private partijen.
- Duidelijke, eenduidige en gezamenlijke standaarden zijn essentieel voor een succesvolle implementatie en voor de samenwerking met marktpartijen.
Wat kunnen gemeenten de komende tijd nog verwachten van de VNG?
- Op basis van gesprekken met gemeenten wordt een standaard checklist opgesteld met eisen die een gemeente kan meenemen in de uitvraag naar bestaande of nieuwe leveranciers van de benodigde IV/ICT-diensten.
- De VNG onderhoud contact met leveranciers en gemeenten over de planning en voortgang van de uitrol van de benodigde IV/ICT functionaliteiten voor de start op 1-1-2022.
- VNG bereidt samen met ketenpartners en leveranciers het ontwikkelen van standaard koppelingen tussen gemeenten, ketenpartners en uitvoerders op plateau 2 voor.
Meer informatie
- Bekijk de presentatie van dit webinar. Hierin wordt verwezen naar de ondersteunende producten die gepubliceerd zijn door de VNG en de overige landelijke producten die zijn opgeleverd.
- Bekijk de Q&A (Divosa.nl).
In de bijpraatsessies op 18 juni stonden de laatste ontwikkelingen betreft de middelen voor de Wet inburgering 2021 centraal. In 2 sessies schetste het ministerie van SZW de laatste stand van zaken en was er ruimte voor vragen onder begeleiding van de VNG.
Onderwerpen die aan bod gekomen zijn:
- De meicirculaire 2021
- De tijdlijn met belangrijkste ontwikkelingen op het gebied van financiën
- De verdeling van de uitvoeringskosten
- De verdeling van de middelen voor inburgeringsvoorzieningen (SPUK)
De informatie uit te presentatie is overzichtelijk weergegeven in een infographic. Daarnaast is de Q&A op de website van Divosa voor aanvang van de sessies op 18 juni aangepast. Tot slot is ook de powerpoint presentatie van de bijpraatsessie in te zien.
- Infographic financiën Wet inburgering 2021 (pdf, 116 kB)
- Presentatie bijpraatsessie financiën (pdf, 432 kB)
-
Wet inburgering in vraag en antwoord (divosa.nl)
Het webinar ‘Integraal beleid in de nieuwe Wet inburgering’ vond plaats op 17 juni, als onderdeel van de bredere reeks webinars 'inburgering in uitvoering'. Er werd ingegaan op het verzilveren van de kansen voor integraal werken die de nieuwe Wet inburgering biedt. Hieronder volgt een kort verslag met de belangrijkste punten.
Integraal beleid voeren is niet nieuw voor gemeenten. Uit ervaringen blijkt dat het vaak een taai proces is, maar daarmee nog steeds wel de moeite waard om het na te streven. De nieuwe Wet inburgering biedt hierop nieuw perspectief. Zowel voor een samenhang binnen het sociaal domein als om het creëren van een samenhangend aanbod binnen het inburgeringstraject is integraal werken van belang.
Er werd specifiek op 4 kansen van integraal werken ingegaan, namelijk:
- Het bundelen van middelen en gebruik van bestaande voorzieningen
- Zorgen voor lokale worteling
- Vervlechting van de wet inburgering met andere doelen van de gemeente
- Het voorkomen van problemen en het stimuleren van ontwikkeling.
Onder andere de gemeente Rotterdam deelde hun ervaringen op het gebied van integraal werken binnen de nieuwe wet. Door een integraal programma aan te bieden aan nieuwe Rotterdamse inwoners waarbij ze hulp kregen om de weg in de stad te vinden zorgde de gemeente voor een betere lokale worteling. In kleinere groepen is vervolgens gesproken over de obstakels waar deelnemers in hun gemeente tegenaan lopen en wat hierbij de rol van de projectleider inburgering is. Deelnemers hebben onderling tips en ervaringen uitgewisseld.
Hieruit kwam naar voren dat:
- Gemeenten de kansen van integraal werken inzien, maar dat de praktijk weerbarstig is.
- Hoe integraal beleid in een gemeente vormgegeven kan worden hangt af van verschillende factoren.
- De manier waarop de organisatie is opgebouwd, hoe het project organisatorisch is ingestoken en of er weerstand is binnen een organisatie zijn elementen die van belang zijn om mee te nemen in het plan om tot een integraal aanbod te komen.
- Het helpt daarbij om goede afspraken te maken en vanuit een gezamenlijke visie aan de slag te gaan.
- Waar het al wel is gelukt- het zijn vruchten af werpt.
Meer weten over integraal werken? Het webinar is gebaseerd op een eerder gepubliceerde handreiking. In deze handreiking staat uitgebreid beschreven welke kansen integraal werken met zich meebrengt en hoe deze kansen verzilverd kunnen worden, met onder andere werkbladen voor beleidsmedewerkers. Ook delen verschillende gemeenten voorbeelden uit de praktijk hoe zij door integraal te werken hun dienstverlening hebben verbeterd.
Meer informatie
- Presentatie integraal beleid (pdf, 6,12 MB)
Vragen naar aanleiding van de powerpoint of de handreiking? Stuur gerust een mail naar inburgering@vng.nl. Zoekt u ondersteuning bij het opzetten van een integraal beleidsproces voor de nieuwe Wet inburgering? Kijk dan eens of onze maatwerkondersteuning wat voor u is.
Onder de Wet inburgering 2021 zullen ketenpartners gegevens over inburgeraars met elkaar uitwisselen. Daar hangen verschillende privacyaspecten mee samen. Deze zijn belicht in dit webinar.
VNG Realisatie en de informatiebeveiligingsdienst (IBD) van de VNG gaven een presentatie met daarin de aandachtspunten als het gaat om gegevensverwerking en privacy in de Wet inburgering 2021. De Handreiking Gemeentelijke gegevensverwerking nieuwe Wet inburgering, het model DPIA en de verwerkersovereenkomst die onlangs zijn gepubliceerd, vormden de basis voor deze presentatie.
De volgende aandachtspunten zijn meegegeven:
- De Wet inburgering 2021 is een grote wijziging waar veel nieuwe persoonsgegevens worden uitgewisseld.
- Er zijn grote verschillen in de manier waarop gemeenten inburgeringstrajecten inkopen en dit leidt ook tot verschillende privacy vraagstukken.
- Gegevensuitwisseling speelt een rol bij ketenpartners COA, DUO en het CBS, maar ook met lokale aanbieders.
- Wees terughoudend met achtergrond informatie: wat eenmaal vastligt, komt (bijna) nooit meer het dossier uit.
- Maak gebruik van de landelijke documenten die beschikbaar zijn, zoals de standaard verwerkersovereenkomst.
Meer informatie
- Bekijk de presentatie van dit webinar. Hierin wordt verwezen naar de ondersteunende producten die gepubliceerd zijn door de VNG en de overige landelijke producten die zijn opgeleverd.
- Bekijk de Q&A (Divosa.nl)
Als de Wet inburgering 2021 van kracht wordt, veranderen de rollen van de ketenpartners, waaronder gemeenten. Welke rollen zijn er en hoe gaat de gegevensuitwisseling tussen de landelijke partijen? In deze sessie hebben SZW, DUO, COA en de VNG gemeenten meegenomen in de belangrijkste wijzigingen en de afhankelijkheden die dit met zich meebrengt. Gemeenten krijgen een belangrijke regierol in het inburgeringsproces en de informatie-uitwisseling tussen DUO en gemeente wordt een stuk intensiever.
Bij de start van de wet gaat de gegevensuitwisseling tussen het COA en gemeenten en DUO en gemeenten via de bestaande portalen van DUO en het COA. Er is dan nog geen berichtenverkeer. Gemeenten moeten op de portal van DUO wel inloggen met e-herkenning en dit tijdig aanvragen bij een eherkenningmakelaar. Deze en andere concrete vragen zijn tijdens de sessie besproken.
Meer informatie
- Bekijk de presentatie van dit webinar. Hierin wordt verwezen naar de ondersteunende producten die gepubliceerd zijn door de VNG en de overige landelijke producten die zijn opgeleverd.
- Bekijk de Q&A (Divosa.nl).
13 november 2020: Warme overdracht van COA naar gemeenten
In de nieuwe Wet inburgering is de samenwerking tussen COA en gemeenten cruciaal. Wanneer een statushouder gekoppeld is aan een gemeente, draagt COA het proces over aan de betreffende gemeente. Deze sessie gaat over de manier waarop de overdracht tussen COA en de gemeenten ingericht wordt en welke rollen zij daarin hebben. Vragen die hierbij aan bod komen zijn: hoe ontvangt een gemeente de juiste informatie en gegevens? Hoe gaat voorinburgering samen met de overstap naar de nieuwe gemeente? Hoe wordt de overdracht geregeld en wanneer wordt de gemeente betrokken in het proces?
12 november: Toezicht op het inburgeringsproces
Wanneer gemeenten de regie krijgen over de inburgering, betekent dat onder meer dat zij moeten toezien op de voortgang van het inburgeringstraject. Hierbij kan het noodzakelijk zijn om als gemeente handhavend op te treden. Zo kunnen zij een boete opleggen als blijkt dat een inburgeraar onvoldoende meewerkt. In deze online sessie krijgen gemeenten handvatten aangereikt om het toezicht vorm te geven.
12 november: Toezicht op het inburgeringsaanbod
Hoe kun je als gemeente sturen op een kwalitatief goed inburgeringsaanbod en hoe kun je fraude van aanbieders voorkomen binnen de nieuwe Wet inburgering? Deze vragen staan centraal in deze online sessie. De verschillende sleutelmomenten waarop gemeenten hier invloed op kunnen uitoefenen komen aan bod.
30 oktober: Informatievoorziening en gegevensuitwisseling
Het kunnen verwerken en delen van gegevens is een belangrijke randvoorwaarde om de implementatie van de nieuwe Wet inburgering goed te laten verlopen. Tijdens deze online sessie werden verschillende vragen en voorbeelden behandeld op het gebied van informatievoorziening en gegevensuitwisseling.
29 oktober: regie op inburgering: het gemeentebestuur aan zet
Tijdens deze sessie gingen we in gesprek met gemeentebestuurders over de regierol die zij krijgen bij het inwerkingtreden van de nieuwe Wet inburgering, en de kansen en uitdagingen die deze biedt. De regierol is belicht vanuit verschillende invalshoeken, variërend van de wetenschappelijke invalshoek tot het perspectief van de inburgeraar.
9 oktober: Van beleid naar inkoop in de nieuwe Wet inburgering
Gemeenten zijn onder de nieuwe Wet inburgering verantwoordelijk voor het beleid en het inkoopproces voor het inburgeringsaanbod. In een online sessie informeerde het ministerie van SZW gemeenten over de stappen in dit proces, de gunnings- en selectiecriteria, het Blik op Werk-keurmerk en het tijdpad.
8 oktober: Financiële uitwerking van de nieuwe Wet inburgering
Hoe zit het met de verdeling van de incidentele en structurele middelen in de nieuwe Wet inburgering? In een online sessie voor gemeenten lichtte het ministerie van SZW de financiële uitwerking van de nieuwe wet toe.