VNG Magazine nummer 20, 20 december 2024

Tekst: Leo Mudde | Beeld: John Peters

Hij zou zomaar eens de langstzittende raadsgriffier van een en dezelfde gemeenteraad kunnen zijn. Sinds de invoering van het dualisme op 7 maart 2002 is Jos Vervuurt griffier van de Roermondse gemeenteraad. Bijna 23 jaar later, op 1 januari aanstaande, draagt hij het stokje over.

Jos Vervuurt, griffier Roermond

Zeven burgemeesters maakte Jos Vervuurt mee sinds hij in 1980 voor de gemeente Roermond ging werken, als financieel-administratief medewerker welzijn. Hij is er nooit meer weggegaan. 
Een kind van de stad dus, en dat blijkt ook wel uit de liefde waarmee hij over Roermond, het stadhuis, de ambtenaren en natuurlijk ‘zijn’ raad spreekt. 
Vervuurt maakte een lange mars door de gemeentelijke organisatie, voor hij uiteindelijk griffier werd. Bij de invoering van het dualistisch stelsel in 2002 werden raad en college uit elkaar getrokken, elk met hun eigen taken en bevoegdheden. Wethouders waren niet langer lid van de raad, en de raad kreeg zijn eigen ondersteunende organisatie: de griffie.
Vervuurt: ‘Het jaar daarvoor had ik net een project afgerond en was aan het zoeken naar iets nieuws. Ik werd kwartiermaker voor de invoering van het dualisme. Het lag daardoor voor de hand dat ik op 7 maart 2002 griffier werd. Dat ik bijna 23 jaar later nog op die stoel zou zitten, had ik toen niet gedacht.’ Affiniteit met raadswerk en politiek had hij wel. ‘Ik was ambtenaar, zat als secretaris bij de raadscommissie Financiën en sprak veel met raadsleden. Als financiële man kon ik goed uitleggen hoe gemeentefinanciën in elkaar zitten en doordat ik veel met ze sprak, wist ik aan welke kennis de raad behoefte had.’

Eigen agenda

De beoogde cultuurverandering die het dualisme had moeten brengen, heeft bijna een kwart eeuw later nog altijd niet overal plaatsgevonden. Ook in Roermond gaat de raad weliswaar formeel over zijn eigen agenda, maar negen van de tien raadsvoorstellen komen als vanouds uit de pen van het college. Helemaal afwachtend is de raad niet, zegt Vervuurt. Deze maand bijvoorbeeld buigt de raad zich, op eigen initiatief, over het proces ten aanzien van de f­inanciële problemen bij de GGD Limburg-Noord. Het college stelde zich daarin te passief op, vond de raad. ‘Dus het is niet zo dat het college de agenda helemaal bepaalt’, zegt Vervuurt. ‘Maar het zou beter kunnen.’

Politieke leiders

Een groot verschil met vroeger, zegt Vervuurt, is dat politieke leiders nu ook in de raad opstaan. ‘Vroeger was de wethouder vaak de grote man of vrouw van een partij, die ook bepaalde hoe de fractie moest stemmen. Dat is nu wel voorbij. Er is absoluut een betere scheiding van rollen dan voor 2002.’
Maar de allergrootste revolutie binnen de raad was de introductie van de eigen griffier. ‘Misschien preek ik nu voor eigen parochie, maar dat de gemeenteraad een eigen, onafhankelijke, ambtelijke organisatie heeft gekregen was toch wel heel belangrijk. En gelukkig wordt daar veel gebruik van gemaakt.’

Glad ijs

Maar als dat zo is, waarom is de omvang van de griffie dan nog altijd vaak onderwerp van discussie? Raadsleden klagen vaak over de werkdruk, maar zijn terughoudend om budget beschikbaar te stellen voor hun eigen organisatie. ‘De werkdruk van de raadsleden is hier eigenlijk nooit een discussiepunt geweest. De griffie moet geen kopie van de ambtelijke organisatie worden. Ik kan tot op zekere hoogte meepraten over bepaalde onderwerpen, maar ik ben geen materiedeskundige. Ik wil ook geen mensen op de griffie die hetzelfde gaan doen als de ambtenaar van de gemeente. Dan krijg je dubbelingen en dat is nergens voor nodig. Ik spreek met griffiers, vooral van grotere gemeenten, die inhoudelijk meepraten en adviseren over raadsvoorstellen. Dan begeef je je op glad ijs. Raadsleden kunnen met ons klankborden, en wij kunnen een heel eind met hen meedenken, maar als het echt over de inhoud gaat, kunnen we altijd nog een beroep doen op de ambtelijke organisatie.’

Digitaal vergaderen

De coronaperiode was spannend. ‘Ineens moesten we anders gaan werken. Digitaal vergaderen, niemand had ooit van Teams gehoord en ineens werd gezegd dat we daarmee moesten gaan werken. We werden in het diepe gegooid, als griffiers. En ook raadsleden worstelden ermee. Ga maar eens uitleggen aan een raadslid van 73 dat hij toch echt die vijftig apps op z’n iPad eerst moet afsluiten voor hij een goede verbinding met de raad heeft. Digitaal vergaderen is prachtig, en Teams is niet meer weg te denken, maar de opluchting was bij iedereen groot toen we weer veilig fysiek bij elkaar konden komen.’
Politiek Roermond kende een roerige periode. Acht jaar lang, van 2014 tot 2022, werd de grootste partij, de Liberale Volkspartij Roermond van voormalig VVD-wethouder Jos van Rey, buiten de coalitie gehouden. Het onderzoek door de rijksrecherche naar de politieke handel en wandel van Van Rey en zijn uiteindelijke veroordeling tot aan de Hoge Raad, zorgden voor onrust. Het was volgens Vervuurt voor iedereen een moeilijke tijd: ‘Voor Van Rey persoonlijk, voor de lokale politiek en de stad. Zo’n cordon sanitaire doet pijn, maar daar heb je als griffier geen enkele invloed op. De 31 raadsleden zijn mij allen even lief en dan is het jammer als de raad in twee kampen is verdeeld. Politieke verschillen mag je in verkiezingstijd uitventen, maar als raad moet je een team zijn. In 2022 is de grootste partij gelukkig weer in de coalitie gekomen, zoals het hoort. De verhoudingen zijn genormaliseerd, ik kan met een gerust hart vertrekken.’