In een sfeer van vertrouwen is het prettig werken. Je voelt dat je niet in het pak wordt genaaid, dat de gesprekspartners begrijpen in welke context je opereert, en omgekeerd. Dan is tegendruk ook gemakkelijker te accepteren, het is geven en nemen. Zo’n gevoel van veiligheid is lang niet altijd vanzelfsprekend.
Maar dat is wel het geval in het maandelijks overleg met Aedes, de koepel van woningcorporaties, en het ministerie van Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening (VRO). Samen met onze directeur Leefomgeving, Albert Vermuë, spreek ik Martin van Rijn (Aedes), Chris Kuijpers (secretaris-generaal VRO) en Marco Pastors van de wijkaanpak in Rotterdam-Zuid, die dagelijks in de praktijk ziet welke knelpunten het bouwen belemmeren. En ook wat we kunnen verbeteren in de samenwerking tussen gemeenten en woningcorporaties, het levert veel praktische ideeën op voor hoe we dit kunnen vormgeven.
De Woontop van Mona Keijzer van vorige week, met alle overheden en koepels van de bouw- en vastgoedsector, is een lichtpuntje in een donkere tijd. De kansen om te versnellen zijn reëel. Het is belangrijk dat we hebben afgesproken om 100.000 woningen per jaar te bouwen, waarvan 30 procent sociale huur, en twee derde betaalbare koop. Belemmerende regels worden aangepakt en gemeenten gaan de regels voor het bouwen meer standaardiseren. Daarnaast komt er een ondersteuningsprogramma met extra menskracht voor planologie en vergunningverlening.

Zo’n gevoel van veiligheid is lang niet altijd vanzelfsprekend

Van betekenis is ook de beweging naar meer ‘open boeken’ van ontwikkelaars en corporaties. Gemeenten kunnen dan zien hoe reëel het is als een partij claimt dat er een onrendabele top op een project zit. De gemeente moet dan zelf ook zoveel mogelijk openheid geven over de financiële aspecten. In de praktijk zal dit nog weleens listig zijn, maar het gaat om vertrouwen.
In de onderhandelingen over de Woontop liepen veel zaken door elkaar, zoals het Overhedenoverleg over de balans tussen taken en middelen. In woningbouwprojecten wordt veel medefinanciering van gemeenten gevraagd, waar ze nu de begrotingen al niet rond krijgen. We maken daarom de disclaimer bij de afspraken van de Woontop dat het alleen lukt wanneer het kabinet in de Voorjaarsnota ruimte maakt voor een structurele verbetering van de financiële positie van gemeenten.
Zo gezien is de Woontop een zwak kerstlichtje. Het brandt op een sprank van verbinding, geloof in vooruitgang bij alle betrokken partijen, en op de wil om collectief belang te laten prevaleren boven het individuele voor het gezamenlijke doel. Met samenwerking en vertrouwen kan het lichtje opflakkeren tot een vuurtje dat misschien wel overslaat naar andere maatschappelijke opgaven. Dat zou nog ’s een mooi perspectief zijn voor 2025!