Maak bouwpartijen bewust van de verandering die eraan zit te komen

Op 1 januari 2022 treedt de Wet Kwaliteitsborging voor het bouwen in werking, gezamenlijk met de grote wetswijziging van de Omgevingswet. Verschillende gemeenten hebben zich al aangemeld met een proefproject om vooruit te lopen op de wetswijziging. Een van de voorlopers op de Veluwe is de Gemeente Ermelo, met een proefproject getrokken door Wietze van der Schaaf.

Het project werd mede opgepakt door de eigenaar van 'Veluwse architecten' uit Ermelo. Hij gaf aan dat er een initiatiefnemer was die interesse had in het oefenen met de Wkb. De gemeente, de initiatiefnemer en de aannemer voerden gezamenlijk een gesprek, waaruit een positieve invulling kwam. Daarbij kan de initiatiefnemer al op een vroegtijdig moment ervaring opdoen met diverse projecten én krijgt zelfs korting op de bouwleges. Dit volgde namelijk uit de legesverordening van Ermelo, met 40% reductie van de legeskosten.

Door het proefproject kan ook de gemeente Ermelo en de bouwwereld alvast oefenen met de nieuwe wetgeving. Wietze: 'De initiatiefnemer zag dit als een kans om, vooruitlopend op nog diverse projecten die bij hem op de rol staan, ervaring op te kunnen doen, gecombineerd met korting op de bouwleges.'

Leerpunten uit een initiatief

Veel leerpunten zijn er te vinden op de nieuwe rollen en de vorm van samenwerking: Wat betreft de initiatiefnemers, bestond bij sommigen het idee dat een vergunning veel eerder verleend had kunnen worden, ook als het bouwplan niet helemaal past binnen de voorschriften die gelden vanuit een bestemmingsplan. Door het indienen van teveel informatie, komt er al gauw een situatie van teveel aanvullende toetsen en opmerkingen. Wietze: 'Dat is nog wel wennen voor de initiatiefnemers omdat zij blijkbaar willen kunnen terugvallen op deze tekeningen als onderdeel van de vergunning.'

Rol van de bouwinspecteur

Wat betreft de bouwinspecteur is er verder de behoefte om in de vergunning duidelijk te vermelden in welke specifieke gevallen – zoals het afwijzen van een constructieonderdeel - de kwaliteitsborger het bevoegd gezag dient te informeren. Het is wennen om vertrouwen te geven in elkaars rol.

Rol van de architect

Wat betreft de architect, is zijn houding kritischer geworden tijdens het proces. Zijn rol wordt nu meer gevraagd in de ontwerpfase dan in het bouwproces zelf. Voor de fase van het bouwproces is er nu meer het gevoel van een veredelde tekenaar die eventuele fouten in het tekenwerk moet herstellen, als gevolg van geconstateerde onvolkomenheden door de kwaliteitsborger.

Rol van de kwaliteitsborger

Wat betreft de kwaliteitsborger blijft het van belang goed te beseffen om niet teveel eigenaar te worden van geconstateerde onvolkomenheden in het hele proces. Hoewel ze zeer oplossingsgericht zijn, kleven er wel risico’s aan wat betreft aansprakelijkheid.

Rol van de aannemer

Wat betreft de aannemer, is deze nog meer een regisseur geworden in het proces. Zo is het noodzakelijk om de diverse partijen goed te voorzien van de informatie en om het dossier goed bij te houden.

Tips voor andere gemeenten

Tips die de gemeente Ermelo meegeeft aan andere gemeenten; maak de verschillende stakeholders (architecten, initiatiefnemers, aannemers en burgers) eerder bewust van de wet, gebruik gemeentelijke voordelen (legeskorting) als laatste aanzet en zorg voor breed draagvlak. Houd ook zorg voor het blijven gereed melden van de bouw bij meerdere opleveringen van woningen en houd de kennis van het bouwbesluit goed.

Ook Hans Gerritsen (aannemer vanuit Tijdhof-Hobema) heeft tips: 'Werk in bouwteamverband, werk niet vanuit een traditionele aanbesteding. Probeer niet aan de voorkant alles uit te laten ‘engineeren’ door de architect, waarbij een dichtgetimmerd plaatje ontstaat. Anders kom je terug in het oude gedrag.'

Wat is het uiteindelijke resultaat?

Het proefproject is ondertussen al opgeleverd en de samenwerking beviel goed. De kwaliteitsborger heeft daarbij een ‘as built’ dossier ingeleverd zodat het project ook klaar is om gearchiveerd te worden. Hans Gerritsen is tevreden: 'In eerste instantie was het vertragend, omdat we eigenlijk niet goed van elkaar wisten, wat we konden verwachten. Nadat we een evaluatie hebben gehouden, is dat keurig met elkaar uitgesproken waardoor we alles op een andere manier gingen oppakken. Toen is het versneld.'

Door de ervaring met de Wkb bleek dat de afhandeling van een bouwaanvraag inderdaad sneller ging. En als er geen strijdigheden zijn met het bestemmingsplan, kan dit feitelijk zelfs binnen een week. Na voltooiing van dit proefproject is er zelfs groen licht gegeven voor drie extra proefprojecten in Gemeente Ermelo. Kennelijk smaakte het proefproject naar meer.