Wat op de tekentafel wordt bedacht, wordt zelden zo uitgevoerd. Een bouwer en ook een kwaliteitsborger moeten daar dus altijd bewust van zijn, vinden Jacco van der Weel, kwaliteitsborger bij gBOU. en William Bruins van Brands Bouw in Emmen. Zij voeren in de gemeente Emmen gezamenlijk een proefproject uit .
Binnen het project dat in juli 2021 wordt opgeleverd, worden 20 woningen gebouwd. Het project is een redelijk eenvoudig bouwwerk, legt William Bruins uit. 'Het zijn 10 blokken met 2 woningen. Hiervan hebben 7 een plat dak en 3 blokken krijgen een lessenaarsdak met een extra slaapkamer op de tweede verdieping. ‘Als Brands Bouw hadden wij hier een grondpositie, dus toen wij door de gemeente Emmen werden gevraagd om aan een proefproject mee te werken, kwam dit project meteen boven drijven.’
Kwaliteitsmedewerker
Bruins was als kwaliteitsmedewerker overigens al bezig met voorbereidingen voor de Wkb en wilde in de loop van 2021 een proefproject gaan uitvoeren. 'Dus de vraag van de gemeente Emmen sloot daar heel goed op aan. Eigenlijk is dit voor ons het ultieme project, omdat het een project is dat wij geheel zelf ontwikkelen en zich afspeelt in onze eigen gemeente Emmen.'
In overleg met de gemeente werd gekozen om het instrument Kik te gebruiken en gBOU. werd betrokken als kwaliteitsborger. Kwaliteitsborger Van der Weel van gBOU. 'Eigenlijk kun je stellen dat onze bloedgroepen goed bij elkaar passen. We werken allebei met directe lijnen en willen er altijd gezamenlijk uitkomen en leren van onze fouten. Die aanpak werkt heel goed binnen een proefproject. Als je begrip voor elkaar hebt dan kun je elkaar in opbouwende zin heel goed bevragen.'
Feedback
De bereidheid om tijd te willen steken in een proefproject is volgens beiden ook een belangrijke voorwaarde om daadwerkelijk een proefproject te kunnen draaien. ‘Een proefproject levert feedback op voor alle partijen en daar moet je dan wel mee aan de slag willen en kunnen,’ vertelt Bruins. Tegelijkertijd hebben ze er beiden voor gewaakt dat hun eerste gezamenlijke proefproject 'een papieren tijger' zou worden.
Dat kon ook doordat ze allebei al enige ervaring hebben met het monitoren van kwaliteit op bouwplaatsen. William Bruins is bij Brands Bouw als kwaliteitsmedewerker belast met het verhogen van de bouwkwaliteit. 'We hebben al diverse design & build projecten gerealiseerd. Daar borgen we als bouwers zelf onze kwaliteit, maar het uitgangspunt is hetzelfde. We willen de geleverde kwaliteit op een goede manier vastleggen en verbeteren.'
Ervaringen
Proefprojecten helpen om een goede werkwijze te vinden om kwaliteitsborging in het bouwproces een plek te geven, is de conclusie van Van der Weel en Bruins. Dat de meningen over hoe kwaliteitsborging in de praktijk moet gaan werken, kan verschillen, bleek tijdens de audit van de kwaliteitsborger op dit project. Van der Weel: 'In onze risicobeoordeling hebben wij het risico laag ingeschaald dat in dit project de installaties bij oplevering niet blijken te voldoen aan het Bouwbesluit. Tijdens de audit vond men dat wij de installateur teveel ruimte hebben gegeven in het uitwerken van het technische ontwerp. En dat we te laat om specifiekere uitwerking hebben gevraagd. Ook voor deze situaties zijn proefprojecten waardevol. De tijd zal leren of de onze certificerende instelling daarin gelijk heeft. Op dit moment staan wij echter nog steeds achter onze risicobeoordeling op dit vlak en hebben wij geen aanleiding om ons proces bij te stellen.'
De ervaring in Emmen leert verder dat wat op de tekentafel wordt bedacht, niet altijd exact zo wordt uitgevoerd. Bruins noemt een ander voorbeeld. 'We proberen zo veel mogelijk alles aan de voorkant voor te bereiden en te checken, maar soms is dat niet voor alle onderdelen mogelijk. Bijvoorbeeld omdat op voorhand nog niet bekend is welk fabricaat warmtepomp de installateur zal toepassen. Daar waar je normaliter voor de omgevingsvergunning al deze gegevens al moet aanleveren, heb je als aannemer nu de ruimte om dit soort zaken tijdens de uitvoering aan te leveren. Dit stemmen we onderling af met gBOU. Op die manier voorkom je dat zaken aangepast moeten worden. In ons project hebben we wel vroegtijdig een keuze gemaakt voor de installateur met wie dit proefproject wilden oppakken. Ook de installateur speelt namelijk een belangrijke rol in het vastleggen van de geleverde kwaliteit. Denk bijvoorbeeld aan uit te werken installatietekeningen en -berekeningen en het vastleggen of riolering voldoende op afschot is gelegd. Dat vergt van alle betrokkenen een nieuwe mindset en natuurlijk ook flexibiliteit.'
Van der Weel: 'Onze les is dat binnen een bouwproces het beste moment moet worden gekozen om zaken goed vast te leggen. Altijd met als doel om de kwaliteit te borgen. Dat betekent dus ook dat het helemaal niet erg is als iets gedurende de bouw anders wordt gedaan. Maar de bouwer en een adviseur moeten wel bewust zijn dat dit gevolgen kan hebben voor de eindkwaliteit en dat dit dan moet worden vastgelegd. Kwaliteitsborging geeft daarin een extra waarborg.'
Extra gas
De periode van het proefproject is voor beiden zeer waardevol. 'Als we kijken naar kwaliteitsmanagement moeten we in de bouw werken aan gerechtvaardigd vertrouwen. We moeten toe naar een situatie waarin wij het vertrouwen hebben in alles wat wordt geborgd. De kans op risico’s en dus fouten wordt daarmee zo laag mogelijk', vertelt Van der Weel.
Interne kwaliteit verdient zichzelf uiteindelijk terug, is de overtuiging van beiden. 'Ik ben inmiddels nieuwsgierig hoe de andere instrumenten werken’, vertelt Bruins dus hij wil op korte termijn nog een ander proefproject starten. 'Als bouw moeten we echt extra gas geven om te leren zodat dit niet een eenmalige inspanning blijft en de bouwkwaliteit op een stabiel niveau komt.' Van der Weel vult hem aan: 'Uiteindelijk moet het zo worden dat als een aannemer de kwaliteitsborging goed op orde heeft een onafhankelijke kwaliteitsborger niet meer nodig zal zijn.'