Verzoek vanuit scholen

Venlo kent 2 wijken die met 23% ongeveer de laagste laaggeletterd cijfers van Nederland hebben. Wat dan belangrijk is, is dat je letterlijk kennisimpulsen naar binnen haalt. Dat is onder meer gebeurd via een vestiging van de Universiteit van Maastricht en een ‘groene HBO’. Daarnaast werken we als gemeente en schoolbesturen intensief samen om kansengelijkheid te bevorderen, waarbij het initiatief overigens bij de scholen lag. Toen ik in 2018 wethouder werd, lag er een concreet verzoek van 40 basisscholen om meer verbinding te maken tussen onderwijs en jeugd. Een mooi uitgangspunt waarmee ik, als wethouder die beide domeinen in portefeuille heeft, aan de slag kon. Na een startconferentie hebben we toen met elkaar vanuit 4 pijlers een aantal bewuste keuzes gemaakt voor meer kansengelijkheid. En dat helpt enorm. 

4 pijlers

De eerste pijler is die van taal, met als concreet doel om laaggeletterd terug te brengen. Dat heeft onder meer geleid tot schoolbibliotheken op een groot aantal plekken en één coördinator namens gemeente én scholen. Leidraad daarbij was daar te beginnen waar dat het hardst nodig is, ongelijk investeren dus. 

De tweede pijler is ‘de gezonde basisschool van de toekomst’. Dat concept was al in Zuid-Limburg ontwikkeld en hebben we hier met wetenschappelijke begeleiding overgenomen. Concreet betekent dit dat leerlingen op scholen tussen de middag een half uur bewegen en een gezonde uitgebalanceerde lunch krijgen. En we zien nu al de effecten op leerprestaties, overgewicht en pestgedrag. Onderdeel is ook de daily mile waarbij leerlingen al lopend les of een educatieve opdracht krijgen. 

De derde pijler is de leefomgeving waarbij we bewust investeren in openbare ruimte en jongeren uitdagen om maatschappelijk actief te zijn en hen weg te houden bij (kleine) criminaliteit. Hier werken we onder meer samen met de VVV foundation. 

De vierde pijler tot slot is een betere aansluiting tussen kinderopvang en primair, voortgezet en speciaal onderwijs. We noemen dat hier een vlekkeloze overgang van wieg tot rijbewijs. 

Succesfactoren

Dat we hierin meters maken, komt door een aantal succesfactoren. Allereerst is de samenwerking tussen scholen en gemeente gewoon goed. We wachten niet op wet- en regelgeving, maar gaan gewoon met elkaar aan de slag, bijvoorbeeld door alle middelen van onderwijsachterstanden, NPO en rijke schooldag bij elkaar te leggen. Wat ook meespeelt, is dat we begeleid worden door de Rijksuniversiteit Leiden die niet alleen monitoren maar ons ook van concrete adviezen voorzien. Maar het belangrijkste is toch dat er geen discussie is over het gezamenlijke doel. We staan als partners op dezelfde lijn en praten nauwelijks over geld. Als gemeente leggen we geld in het midden en verwachten dat de scholen dat ook doen. En dat gaat goed. 

Stopzetting middelen

Eerlijk gezegd zie ik ook geen fundamentele wet- en regelgeving die deze samenwerking in de wegstaat. Wat me wel zorgen baart, is de mogelijke stopzetting van de extra middelen, met name voor de gezonde basisschool. Dat moeten we voor de toekomst echt zien te behouden, al denken we inmiddels ook aan alternatieven in de vorm van bedrijven die vanuit maatschappelijke verantwoord ondernemen scholen adopteren voor een gezonde lunch. Een andere wens voor de toekomst is om deze beweging meer naar de regio over te brengen. 

Lange adem

Natuurlijk gaat niet alles even voorspoedig. Waar de overgang van kinderopvang naar primair onderwijs steeds beter gaat – in Venlo Zuid, een wijk met een zeer gemengde samenstelling, is de kinderopvang inmiddels binnen de school de Koperwiek georganiseerd – , gaat de overgang van primair naar voortgezet onderwijs nog best stroef. Sowieso is het een kwestie van een lange adem en moeten duurzame resultaten zich nog bewijzen. Maar de eerste cijfers, ook ten aanzien van bijvoorbeeld vroegtijdige schoolverlaters, zijn bemoedigend. De kunst is om dit duurzaam vast te houden door samen je doelen voor ogen te houden.