De druk op de knop is de climax. Zes weken eerder begon Jimmy Nelson aan zijn tocht naar de binnenlanden van Papoea-Nieuw-Guinea. Hier, in het bergachtige regenwoud in het hart van het land, huist de inheemse Kaluli-stam. Veel van de stamleden hadden nog nooit een witte man gezien, zegt Nelson, ‘en zeker niet een witte man die ze wilde fotograferen’. 
Verbeelding, zegt de Brits-Nederlandse Nelson, is de lange weg naar de druk op de ontspanknop. Als fotograaf is Nelson, bekend van het fotoboek Before They Pass Away (2013), op zoek naar het veilige gevoel dat hij als kind had. Hij groeide op als kind van een Britse geoloog die voor Shell in meerdere Afrikaanse en Aziatische landen was gestationeerd. ‘Ik voelde me in al die landen gezien en veilig,’ zegt hij nu, in zijn woonplaats Amsterdam. Misbruik op een katholieke kostschool en een malaria-aanval die leidde tot alopecia totalis, een aandoening die leidt tot kaalheid, gaven zijn zelfbeeld in zijn jeugd tot twee keer toe een flinke knauw.

Balans
‘De foto is het excuus om dat veilige gevoel uit mijn jeugd weer op te zoeken’, zegt Nelson. ‘Voor de foto wilde ik met een groep jongens naar een waterval. Maar hoe kom je daar zonder dat je de taal niet spreekt? Zes weken lang heb ik met hard en ziel geïnvesteerd in de relatie met hen, door met handen en voeten te communiceren. Dan nemen ze me mee naar de waterval. Ik hoef alleen nog te wachten tot het moment waarop alles in balans is: de jongens met hun ogen dicht, de natuur, het licht. Fuck, dit is de foto die ik me al mijn leven lang heb verbeeld. Ik ben na het maken van de foto in slaap gevallen op de natte stenen, met die stamleden om me heen. Het was een van mijn beste nachten slaap ooit. Terug zat er een lichtheid in me: ik voelde me niet meer kwetsbaar. Verstopt in de wereld, omringd door de Kaluli.’

Hoe kun je een beslissing voor een ander nemen als je niet van jezelf houdt?

De zoektocht naar dat gevoel van veiligheid en onkwetsbaarheid is de zoektocht naar hemzelf, zegt Nelson, en naar hoe hij wil dat de ideale wereld eruitziet. Die zoektocht is ook belangrijk voor gemeentebestuurders en politici: zij bepalen immers waar het met de samenleving naartoe moet. ‘Dat kan alleen maar een positief beeld opleveren als je positief over jezelf bent’, zegt Nelson. ‘Hoe kun je een beslissing voor een ander nemen als je niet van jezelf houdt?’ 
Mensen in een machtspositie, zoals gemeentebestuurders, hebben veel gedaan om die positie te bereiken. Daar hebben ze vaak een ego voor nodig, zegt Nelson. ‘Maar pas als je kwetsbaar bent en je onveilig voelt, kun je voor jezelf de juiste antwoorden vinden. Levenservaring heeft me die rijkdom gebracht. Je moet hebben meegemaakt waar je beslissingen over neemt. Anders kun je het je niet verbeelden.’

Empathischer
Een van de grote verschillen tussen Nederland, waar Nelson zich ‘geadopteerd’ voelt, en zijn geboorteland Engeland, is volgens hem dat Nederland veel meer egalitair is: ‘Daardoor is Nederland al veel empathischer. Door de kleinheid, de nederigheid en de platheid zijn we ons hier veel meer bewust van de omgeving. Daarom is Nederland een van de rijkste landen ter wereld, niet in economisch opzicht, maar hoe we met elkaar omgaan.’ 
Menselijkheid is daarbij een sleutelwoord voor de kunstenaar: oog houden voor de menselijke aspecten van beleid. ‘De westerse wereld heeft veel voordelen, maar we verliezen ook. Binnenkort gaat technologie beslissen over ons leven. We weten steeds minder goed wat het is om mens te zijn, en willen alleen maar meer, meer, meer. In mijn werk zoek ik dat juist op.’