VNG Magazine nummer 17, 8 november 2024

Tekst: Rutger van den Dikkenberg | Beeld: gemeente Winterswijk

Het kabinet is van plan om vanaf deze maand grenscontroles in te voeren. Daarmee wil de coalitie de instroom van asielzoekers beperken. Burgemeester Joris Bengevoord van grensgemeente Winterswijk maakt zich zorgen.

Joris Bengevoord

Welke zorgen heeft u over de grenscontroles?
‘Na de Tweede Wereldoorlog hebben we er tot de jaren ’80 over gedaan om de grenzen af te schaffen. Dat is een groot goed. Nu komt de grens weer terug; fysiek, maar daarmee ook in de hoofden van mensen. We zetten als samenleving een stap terug in de tijd. In het Akkoord van Schengen, dat Nederland ook ondertekend heeft, staat dat controles aan de Europese binnengrenzen alleen in het uiterste geval tijdelijk ingevoerd mogen worden. Die omstandigheden waren er deze zomer in Duitsland, met het EK Voetbal en daarna na de aanslag in Solingen. Maar in Nederland zijn zulke omstandigheden niet aan de orde. De grenscontroles zijn een schijnmaatregel die heel erg vanuit de politiek wordt ingegeven. Het kabinet wil laten zien dat het wat doet aan illegale migratie, maar dit gaat geen oplossing bieden. Ik vrees dat mensensmokkelaars er profijt van gaan hebben. De grenscontroles spelen illegale verdienmodellen in de kaart. In Duitsland zijn de controles al aan de gang, Frankrijk wil ze invoeren, Nederland nu ook. Het verbaast me dat dit zonder enig protest gaat. Ook dat baart me zorgen.’

Duitsland heeft ze al ingevoerd. Wat merken de grensregio’s daarvan?
‘We zien dat de controles in het grensgebied veel nadelige gevolgen hebben. Er zijn mensen die vijf, zes keer per dag de grens over gaan, voor school of werk bijvoorbeeld, en iedere keer hun paspoort moeten laten zien. Het is niet zo dat je één keer per jaar op Schiphol je paspoort moet laten zien, mensen hier merken het elke dag. Er wordt nu vooral gecontroleerd op de snelwegen. We zien dat er dagelijks files staan op de A1 richting Duitsland. Ook de transportsector maakt zich daarover zorgen. Maar ook de internationale trein naar Berlijn lijdt eronder. We hebben er lang over gedaan om de reistijd met een halfuur te verkorten, maar die loopt nu weer op. Daar hebben mensen last van. Er zijn andere oplossingen die veel zinvoller en veel effectiever zijn.’

Welke oplossingen zijn dat?
‘Kijk naar de Europese samenwerking, en naar het versterken van de controles aan de Europese buitengrenzen. Die raken onze inwoners veel minder hard. Vorige maand hadden we de jaarvergadering van de AEBR, de Europese vereniging van grensregio’s waar ik vicevoorzitter van ben. Daar hebben we met alle Nederlandse grensregio’s een resolutie ingediend, die unaniem is aangenomen. Daar staat ook in dat de controles alleen in het uiterste geval ingezet mogen worden. Die wordt nu naar alle nationale regeringen gestuurd; wij geleiden haar zelf ook door naar de minister-president.’