Woningbezitters verplichten zonnepanelen op hun dak te leggen, gaat dat niet wat ver?
‘Klopt. Maar kijk naar rechterlijke uitspraken als in de Urgenda- en de Shell-zaak en van het Constitutioneel Hof in Duitsland. Daarin wordt gesteld: als we nu niks doen, komen we in de situatie terecht waarin de jonge generatie al die schade gaat lijden of héél vergaande maatregelen moet nemen om de gevolgen van de klimaatverandering op te vangen. Dan is het beter om, ter bescherming van toekomstige generaties, nu al wat minder vergaande maatregelen te nemen. Ik vind afdwingen niet prettig, maar op een bepaald moment moet je je afvragen: wat is beter, klimaatverandering of mensen dwingen hun woning te verduurzamen?’

Je kunt ook zachte dwang uitoefenen, met subsidies bijvoorbeeld.
‘Subsidies zijn er nu ook al, die leiden er niet toe dat mensen hun huizen massaal gaan verduurzamen. Alleen al de verwarming van onze woningen is verantwoordelijk voor 13 procent van de CO₂-uitstoot. Dus we moeten echt beter isoleren, warmtepompen en zonnepanelen installeren. Als die subsidies niet helpen, komen we terecht in een traject waarin we het waarschijnlijk moeten gaan afdwingen. Dat moet wel in alle opzichten het laatste middel zijn. Vergelijk het met de aanleg van een warmtenet. De stad doet dat en moet er vervolgens voor zorgen dat mensen daarop worden aangesloten. Daar gaat een lang traject met veel overleg en inspraak aan vooraf. Omdat het project anders misschien in elkaar stort omdat de inwoners zeggen: wij willen dit niet.’

In het Dagblad van het Noorden schreef u dat gemeenten nu al wooneigenaren kunnen dwingen hun gebouw te isoleren, op basis van artikel 13 van de Woningwet. Dat is dus niet genoeg?
‘Dat artikel gaat alleen over isolering. We hebben een grondslag voor andere vormen van verduurzaming nodig. En ook met de isolering wringt het. Van de 65 gemeenten die onze enquête hebben ingevuld, was er één die zei dat artikel ooit weleens gebruikt te hebben. Gemeenten zijn erg bang voor de reacties van hun inwoners. Dat is voor mij de reden om dit bespreekbaar te maken en om nu eens precies in kaart te brengen wat eigenlijk precies de mogelijkheden en de voorwaarden zijn. In het algemeen moet er meer ruimte komen voor maatwerk. Van het Bouwbesluit kunnen gemeenten niet zomaar afwijken. Gemeenten zouden méér eisen moeten kunnen stellen, zonder daarvoor eerst toestemming van de minister te hoeven vragen. Eigenlijk wil je dat beslissingen op het laagst mogelijke niveau worden genomen, en dat is toch de gemeente.’