Maandag 26 oktober starten de hoorzittingen van de Tijdelijke commissie Uitvoeringsorganisaties. Die doet onderzoek naar de oorzaken van problemen bij uitvoeringsorganisaties en het verlies van de menselijke maat daarbij. Gemeenten volgen de hoorzittingen met bijzondere aandacht; de dienstverlening aan inwoners is één van onze belangrijkste opgaven. Het is dan ook onderdeel van onze inzet in aanloop naar de verkiezingen.

Een meerderheid van de inwoners heeft alleen contact met de overheid voor relatief eenvoudige zaken, en geeft daarbij de voorkeur aan digitaal contact. Zij weten de overheid te vinden. Uit onderzoek blijkt wel dat zij behoefte hebben aan dienstverlening die toegankelijker en persoonlijker is. Daar valt dus iets te winnen. 

Naast deze groep zelfredzame inwoners is er een groep die kampt met meerdere complexe problemen. Door schulden, ziekte, inkomensverlies of relationele problemen kunnen zij te maken krijgen met verschillende uitvoeringsinstanties. Vaak werken de verschillende systemen echter contraproductief. Bovendien vormt digitalisering voor hen een extra uitdaging, zij raken het overzicht kwijt en weten de overheid niet meer te vinden. We zien dat deze groep inwoners steeds groter wordt, mede als gevolg van de coronacrisis.

We willen het menselijke gezicht terugbrengen in de dienstverlening

Voor deze gezinnen, die de overheid het hardst nodig hebben, zorgen we het minst goed. Dat moet dus anders. Ook hier moeten we met elkaar een verbeterslag maken. Het is dan ook één van de opgaven die we echt beter willen regelen en waar we de komende tijd onze schouders onder willen zetten.

We willen het menselijke gezicht terugbrengen in de dienstverlening. Kwetsbare personen hebben behoefte aan één fysiek loket waar zij terechtkunnen met al hun hulpvragen. De gemeente is de aangewezen bestuurslaag om dit loket te bieden; wij zijn voor onze inwoners immers de eerste overheid.

Zo’n loket kan echter alleen functioneren als gemeenten ook ruimte hebben om keuzes te kunnen maken. Ook als het gaat om onderwerpen waar andere overheidslagen verantwoordelijk voor zijn. Dat betekent: ruimte om toeslagen te verlenen, termijnen aan te passen, schulden te reduceren en woonruimte te regelen. Er moet ruimte zijn om per gezin afwegingen te maken, in elke situatie zal de uitkomst weer anders zijn. Dit zijn we in Nederland niet gewend. Strikte regulering en verantwoording moeten in dit model worden losgelaten.

De vraag is of het komende kabinet bereid is met gemeenten het gesprek aan te gaan over dit – overheidsbrede – loket. Wij zullen er alles aan doen om partijen nú al te overtuigen van de noodzaak hiervan. Niet voor onszelf, maar in het belang van de meest kwetsbare inwoners.