Een community-app die alle met 5G verbonden brandmelders laat zien. Als het brandalarm afgaat van iemand die slecht ter been is, krijgt de hele buurt een melding zodat bewoners kunnen helpen. Een app die mensen via virtual reality (VR) met elkaar in contact brengt en sensoren die realtime bijhouden hoe druk het ergens is. ‘Deels klinkt het als toekomstmuziek maar dankzij 5G is dat soort dingen nu echt mogelijk’, zegt Max van Meerten, adviseur digitalisering bij de gemeente Den Haag. ‘Een paar jaar geleden werd duidelijk dat 5G eraan kwam. Als gemeente hielden we het dus al een tijd scherp in de gaten. Met 4G konden we al een heleboel op het gebied van tekst, beeld en video op onze smartphones. Dankzij 5G zijn en komen er nu nog veel meer nieuwe maatschappelijke mogelijkheden.’ 

Innovatielabs

Allemaal toepassingen dus die de samenleving vooruit kunnen helpen op het gebied van veiligheid, duurzaamheid, mobiliteit en gezondheid. Van Meerten: ‘Die stedelijke opgaven kunnen wij als gemeente niet alleen aan.’ Daarom werkt Den Haag voor de uitrol van 5G intensief samen met bedrijven, onderwijsinstellingen en inwoners. En met T-Mobile. ‘Zij zochten een geschikte stad om mee aan de slag te gaan en stelden het 5G-netwerk als eerste in Den Haag beschikbaar’, gaat Van Meerten verder. ‘Voor hen is de marktvraag natuurlijk belangrijk. Wat willen bedrijven en waarom zouden zij 5G afnemen? In het 5G Fieldlab bij start-up-community The Hague Tech kunnen innovatieve start-ups hun ideeën in de praktijk brengen. Met input en steun vanuit T-Mobile; overigens niet de enige partij die in Den Haag 5G test. Zo is KPN betrokken bij innovaties op zee, in het programma Campus@Sea.’
Fred Herrebout is strategy manager bij T-Mobile en verantwoordelijk voor de introductie van 5G. ‘Voor ons is het belangrijk om te zien hoe 5G een rol kan spelen bij bedrijven en in het dagelijks leven van mensen. Het Fieldlab is voor ons dus heel interessant. Het biedt echt een vooruitblik op de toekomst en wat er allemaal mogelijk is.’ Zoals toepassingen die mensenstromen in de gaten houden en live zien wanneer het ergens heel druk is, wat bijvoorbeeld voor bereikbaarheid van hulpdiensten heel belangrijk is.
‘Maar ook zeker nu in coronatijd erg nuttig’, gaat Herrebout verder. ‘En, als het straks weer mogelijk is, tijdens evenementen zoals het Internationaal Vuurwerkfestival. Dan wil je niet dat iedereen tegelijk naar de tram gaat en dat het overal vastloopt. Slimme sensoren houden met behulp van algoritmes bij wanneer het waar druk is en kunnen vervolgens via matrixborden adviseren dat het slim is om nog even een kop koffie te drinken en een kwartier later de tram te pakken.’ 

Er is natuurlijk nog wat koudwatervrees bij sommige mensen

Verdwaalde kinderen

VRiendje is ook zo’n app die in het Fieldlab is ontwikkeld. Herrebout: ‘Het is een social virtual reality-platform dat mensen op gescheiden locaties met elkaar in contact brengt. Met behulp van 4G/5G of een wifiverbinding en VR-livestreaming technologie brengt de app klasgenootjes, collega’s en familieleden weer bij elkaar. Zelfs als ze daar fysiek niet toe in staat zijn. Herrebout: ‘Ook interessant dus in het kader van het tegengaan van eenzaamheid bij ouderen en om te zorgen dat leerlingen tóch onderwijs kunnen krijgen ook al kunnen zij fysiek niet naar school. Ook heel actueel in coronatijd, natuurlijk.’ De app ‘Person Lost’ zorgt dat verdwaalde kinderen op het strand weer bij hun ouders terechtkomen. Herrebout: ‘Kinderen krijgen dan een speciaal armbandje om met een code die je kunt scannen en doorsturen naar de strandwacht.’ De app ‘Spotten’ helpt met het oplossen van het parkeerprobleem: ‘Dat is in de zomer in Scheveningen een behoorlijke uitdaging. Dankzij de app kunnen sensoren in de weg realtime meten hoeveel plekken bezet zijn en of het dus nog zin heeft om in dat gebied naar een parkeerplek te zoeken.’

Huivering en koudwatervrees

Waar de ideeën in de Fieldlabs nog in een beschermde omgeving met 5G worden uitgevoerd, geeft het Living Lab in Scheveningen de kans om te zien hoe toepassingen in de praktijk uitpakken en hoe ze door ‘echte mensen’ worden ervaren. ‘Zonder 5G eerst nog even’, legt Van Meerten uit. ‘Want er is natuurlijk nog steeds wat koudwatervrees bij sommige mensen. Door gebruik te maken van 4G kunnen we eerst doelgericht kijken wat werkt en wat niet werkt, hoe mensen ermee omgaan en wat een toepassing eventueel kan betekenen in de praktijk.’ 
Een speeltuin met sensoren bijvoorbeeld die je prestaties bijhoudt. ‘Ideaal om kinderen van de tablet of telefoon af te halen en buiten aan het bewegen te krijgen, met tóch een game-element erin’, licht Herrebout toe. Maar ook een zelfrijdende afvalbak die zwerfafval op de boulevard moet tegengaan. ‘Als je zwaait, komt hij naar je toe en kun je je ijspapiertje erin gooien. Zo wordt de boulevard schoner én maak je mensen meer bewust van hun gedrag.’
De BeachBot is een toepassing die eerst in het Fieldlab is getest en nu in de praktijk in het Living Lab Scheveningen. Van Meerten: ‘Een robot die over het zand rijdt en de ondergrond scant op peuken. Hij heeft een speciaal schepje bij zich waar zand doorheen glijdt maar sigarettenpeuken niet. Op die manier kunnen we ook testen hoe mensen op robots reageren.’

Onbekendheid

Die huivering en de koudwatervrees met betrekking tot 5G is overigens wel iets waar de samenwerking tussen de gemeente en T-Mobile in kan helpen. ‘Het heeft vooral te maken met onbekendheid’, zegt Van Meerten. ‘Onze bewoners zijn uiteraard geen proefpersonen. We houden ons aan de internationale normen en volgen alle adviezen van de GGD, de Gezondheidsraad en de overheid. Als mensen vragen en zorgen hebben, nemen we deze zeer serieus.’
Vaak is het ook een kwestie van onbekendheid, weet Herrebout. ‘Goede en inhoudelijke informatie over wat 5G precies is en wat we er allemaal mee kunnen, helpt die onzekerheid bij mensen weg te nemen. Daar dragen de experimenten in de labs en de voorlichting die we erover geven zeker aan bij.’ Van Meerten: ‘Maar we willen óók graag weten hoe toepassingen in de praktijk werken en wat we er eventueel aan kunnen verbeteren. We kijken nu ook veel meer naar het maatschappelijk nut dan naar wat technisch allemaal haalbaar is. Om die reden zijn alle proeven in het Living Lab dus eerst alleen met 4G in plaats van 5G. Vanwege de kleine schaal lukt dat prima. Ideeën die aanslaan, kunnen daarna met gebruik van 5G in het echte leven en op grotere schaal worden ingezet. En daarna hopelijk uitgerold naar andere steden.’