Al sinds 1994 is asbest in Nederland verboden. Doordat veel mensen denken dat asbest iets van het verleden is, merk ik voornamelijk in mijn jonge stad Almere veel naïviteit. Het oudste gebouw in deze stad stamt uit 1976 en de meeste gebouwen zijn in de decennia daarna opgeleverd.

Golfplaten
Veel van de 230.000 inwoners denken dan ook dat Almere nauwelijks asbest bevat. Het tegendeel echter is waar. Los van het vele inpandige asbest bevinden zich in Almere zo’n 1.200 asbestcementdaken. Voornamelijk golfplaten en in mindere mate dakleien. Platte daken met asbesthoudend bitumen zijn niet in beeld, omdat deze niet zichtbaar zijn op luchtfoto’s. Deze asbestdaken willen we aanpakken. Door hun toenemende leeftijd gaat de technische staat hard achteruit. Dat leidt tot emissie naar de lucht en via regen naar de bodem, achterpaden en straten.

Asbestdaken veroorzaken ook een sociaal probleem

Naast de risico’s voor milieu en gezondheid, veroorzaken de asbestdaken ook een sociaal probleem. De woningen met asbestdaken zitten vaak in het laagste koopsegment. Veel van de eigenaren kunnen de verwijdering niet bekostigen. Deze daken zijn daarnaast slecht geïsoleerd, waardoor de energielasten hoog zijn. Bij de onderhandeling van het coalitieakkoord is drie jaar geleden daarom budget beschikbaar gesteld voor de aanpak van asbestdaken. De focus ligt op woningdaken, schuurtjes en carports. 

Energiearmoede
Voor de sanering van de woningdaken is de aanpak gekoppeld aan de bestrijding van energiearmoede. Inwoners met een asbestdak worden actief benaderd door de gemeente. Wanneer zij gebruik willen maken van de subsidie, worden ze begeleid door een procesbegeleider die hen helpt met de subsidieaanvraag en organisatie. De gemeente betaalt 50 procent van de totale investering. Voorwaarde is dat het nieuwe dak goed wordt geïsoleerd. Tevens kan de dakconstructie worden aangepast om de plaatsing van zonnepanelen mogelijk te maken. Inwoners met een inkomen onder het sociaal minimum ontvangen zelfs 80 procent subsidie. 

Iedere euro wordt zo daadwerkelijk besteed aan asbestverwijdering

Voor de tweede groep, de duizend schuurtjes en carports, is een andere aanpak ontwikkeld. Door mijn eerdere ervaring in Lelystad, waar ik als wethouder verantwoordelijk was voor de aanpak van asbestdaken, hebben we geleerd dat mensen moeilijk te motiveren zijn om deze kleinere asbestdaken te verwijderen. Door de kleine omvang zijn saneringsbedrijven vaak niet geïnteresseerd. Daarnaast zijn de kosten in verhouding hoog. Bij kleine asbestdaken tot 35 vierkante meter in goede staat mogen particulieren deze onder voorwaarden zelf verwijderen. Mensen stellen dit echter vaak uit, durven het niet uit angst voor hun gezondheid of verwijderen de daken op gevaarlijke wijze en brengen zichzelf en buren in gevaar. 

Aanbesteding
Deze ervaring heeft ons ertoe gebracht het gemeentebudget niet in te zetten voor bewustwording via communicatiecampagnes, maar via een aanbesteding direct een asbestsaneringsbedrijf uit Almere in te huren die straat voor straat de asbestdaken van schuren en carports verwijdert en vervangt door nieuwe daken. 

Dit is de meest efficiënte besteding van gemeenschapsgeld. Iedere euro wordt zo daadwerkelijk besteed aan de verwijdering van asbest en het veilig maken van de leefomgeving. Zo raken tuinen, achterpaden en straten niet vervuild met asbest en kunnen kinderen veilig buitenspelen.