Samen maken we de toekomst. Ik vind het een fijne, opgeruimde titel voor ons jaarcongres. Wat eruit spreekt, is zin om in beweging te komen. Samen aan de slag om het land een grote opknapbeurt te geven. Het is nodig, de publieke zaak is verzwakt. 
‘Publieke zaak’ klinkt institutioneel, maar het gaat over alles wat wezenlijk is voor iedereen. Wonen, zorgen voor elkaar, goed onderwijs, gelijke kansen, goed onderhouden wegen, veiligheid. De dingen die te groot zijn om voor jezelf te regelen, en die we daarom samen doen. Voor ons, gemeenten, is de publieke zaak onze middle name. Het woord ‘gemeente’ is verbonden aan het woord ‘meent’, in vroeger tijden een landje waar mensen samen eten verbouwden. Ze verdeelden het werk – de sterksten de zwaarste taken – en verdeelden de opbrengst.   
Gezamenlijkheid geeft betekenis. Een zo hoog mogelijk inkomen voor jezelf geeft niet het grootste geluk. In de neoliberale jaren is de publieke zaak deels uitgehold als gevolg van de  focus op individuele vrijheid en inkomen. Maar, mensen die te eenzijdig eigen behoeften en verlangens nastreven, zijn uiteindelijk leeg en ongelukkig. Een land zonder goede collectieve voorzieningen is dat ook. 
Ik ben net begonnen in Wisselwachter – Amerika en Europa 1933-1945, het nieuwe boek van Geert Mak. Hij schrijft hoe de Amerikaanse president Franklin D. Roosevelt samen met z’n adviseur Harry Hopkins de New Deal opzette. Het hervormingsprogramma gaf de Amerikanen hoop en een beetje bestaanszekerheid in een tijd van diepe recessie en armoede. Dat was van Roosevelt deels idealisme en deels strategie.

Gemeenten zijn de hoeders van de publieke zaak

Een actueel gegeven. Een overheid die levert, is het beste antwoord op populisme. De neoliberale erfenis en het politieke kortetermijntheater hebben in Nederland de publieke zaak deels uitgehold. Het uitkleden van uitvoeringsorganisaties, gevangenissen, onderwijskansen, de publieke omroep, de lijst van voorbeelden is lang. 
Politiek zou moeten gaan over een goede balans tussen eigen inkomen en koopkracht, versus de publieke zaak. Maar de wijzer slaat te veel, en al veel te lang, door naar het eerste. 
Gemeenten zijn de hoeders van de publieke zaak. Met onze partners uit het maatschappelijk middenveld maken we nu nadrukkelijk zelf de Agenda 2040. Of het nu woningcorporaties zijn, onderwijskoepels of planbureaus, er is een enorme motivatie om de schouders te zetten onder de publieke zaak. Ook is er overeenstemming over de oplossingsrichtingen, op een presenteerblad reiken we oplossingen aan waar we geen spijt van kunnen krijgen. Samen maken we de toekomst. Kóm, we gaan het doen!