Het staat er echt, een beetje verscholen tussen het groen: een blauw straatnaambordje met ‘Het tuinpad van mijn vader’. De woorden zijn onderdeel van het collectief geheugen van Nederland, drie keer keren ze terug in de van nostalgie druipende evergreen Het Dorp van Wim Sonneveld, een vaste waarde in de bovenste honderd van de Top 2000 en vrijwel altijd op nummer 1 in de Evergreen Top 1000 van Radio 5.  
Het bestaat dus, dat tuinpad – inclusief de hoge bomen die tekstschrijver Friso Wiegersma daar in 1965 nog zag staan. Wiegersma was een van de vijf zoons van de Deurnese arts en kunstschilder Hendrik Wiegersma wiens monumentale huis tegenwoordig een museum is, De Wieger. Het tuinpad was onderdeel van het landgoed dat bij het huis hoorde en is nu een schim van wat het ooit was. Van de hoge bomen zijn er zestig jaar later nog enkele over.

Ik weet nog hoe het was
De boerenkind’ren in de klas
Een kar die ratelt op de keien
Het raadhuis met een pomp ervoor
Een zandweg tussen koren door
Het vee, de boerderijen
En langs het tuinpad van m’n vader
Zag ik de hoge bomen staan
Ik was een kind en wist niet beter
Dan dat ’t nooit voorbij zou gaan

Friso Wiegersma beschreef in Het Dorp zijn jeugdherinneringen aan Deurne; in de vertolking van diens partner Sonneveld groeide het uit tot een iconisch stukje Nederlandstalige muziekgeschiedenis. Dat het over Deurne ging, en dat het pad dat achter museum De Wieger meandert hét tuinpad is, dat weet de plaatselijke bevolking wel. Maar dankzij een opmerkelijk burgerinitiatief is de geschiedenis nu ook voor de rest van Nederland tot leven gewekt.

Parkfunctie

Deurnenaar Henry van den Berkmortel, gepensioneerd directeur van een reclamebureau, zag een jaar of negen geleden de locatie gelegen tussen het centrum van Deurne en De Wieger verloederen. Het braakliggend terrein lag vol puin van de daar gesloopte basisschool en was afgezet met hekken. 
Van den Berkmortel kwam er dagelijks langs, op weg van huis naar zijn werk, en tijdens die loopjes ontstond het idee om het gebied nieuw leven in te blazen, er weer een echte parkfunctie aan te geven en de verbinding met het tuinpad te maken. Hij maakte wat tekeningen, deelde ze met vrienden en ging in gesprek met omwonenden. Iedereen reageerde enthousiast en daardoor gesterkt stapte hij naar de gemeente. De wethouder bleek ook enthousiast en beloofde van het plan werk te maken. 
Toen bleef het stil. Het verbaasde Van den Berkmortel niet, hij had al vaker dingen in Deurne geïnitieerd en wist dat de ambtelijke molens niet altijd even zo snel draaien als hij zou willen. Op zijn aandringen werd een ambtenaar aangesteld met wie hij voortaan rechtstreeks zou kunnen schakelen. Die ambtenaar, Ruud van den Bekerom, bracht het spel weer op de wagen. ‘Er kwam weer garen op de klos, zoals we hier in Deurne zeggen’, zegt bestuurslid Peter Gevaert van Stichting Tuinpad.

Die energie wil je als gemeente graag omarmen

Burgerinitiatief

Daarmee werd het ook tijd om wat tot dan toe ‘slechts’ een idee was, met wat schetsen, te verheffen tot een burgerinitiatief. De gemeente Deurne had al sinds 2006 een ‘Verordening op het burgerinitiatief’. Daarin is bepaald dat, om een voorstel op de agenda van de raad te krijgen, er minimaal 25 steunbetuigingen moeten zijn. Veel lager kan een drempel niet zijn. Na een presentatie was ook de gemeenteraad om en kreeg het initiatief in 2021 groen licht.
‘Het tuinpad’ was vanuit het oogpunt van marketing een mooie basis, maar de ambities van de initiatiefnemers reikten verder. Het pad is daarin slechts een deel van een ‘culturele wandelroute’ die de wijk Koolhof – waarin museum De Wieger staat – verbindt met het park (dat inmiddels ook Tuinpad Park heet) en het centrum met attracties als het Cultuurcentrum en de St. Willibrorduskerk. 
In het bidbook van de stichting werd de lat hoog gelegd: het initiatief beoogde niet minder dan de vergroening van het centrum en omgeving. ‘Klimaatbeheersing, duurzaamheid, recreatie, beweging, cultuur, toerisme en verbinding tussen mensen worden in één plan bijeengebracht’. Zeg daar als gemeente maar eens ‘nee’ tegen.
Dat deed Deurne dan ook niet. Linda Bokhout, adviseur participatie en communicatie bij de gemeente, zegt dat het in de genen van Deurnenaren zit om dingen zelf te regelen. ‘Het is een soort eigengereidheid van: wij kunnen het zelf. Die energie wil je als gemeente graag omarmen. Zo’n initiatief als dit moet echt vanuit de inwoners komen. Het is knap hoe Henry dit heeft aangevlogen. Hij voelt heel goed aan wat burgerparticipatie inhoudt. Voor hij bij ons kwam, had hij al veel met de omgeving gepraat en opmerkingen van omwonenden in zijn plan verwerkt. Dat had hij knap gedaan.’

Meer groen

Projectleider Van den Bekerom: ‘Wij hadden nog geen concrete plannen met die locatie en de plannen van Van den Berkmortel raakten aan veel gemeentelijke beleidsterreinen: cultuur, economie, sociale cohesie, duurzaamheid, ruimtelijke ontwikkeling. Gelet op de intensieve bebouwing daar was dit een ideale plek om meer groen terug te brengen. Dus ja, wij hebben dit initiatief van harte opgepakt, afspraken met de stichting gemaakt en die vastgelegd in een samenwerkingsovereenkomst. Het pad is bijna een kilometer lang, de stichting werkt het parkdeel uit en de gemeente denkt daarin mee. Voor het centrumdeel is de gemeente leidend en denkt de stichting mee.’

Ik denk dat ons enthousiasme aanstekelijk heeft gewerkt

Trots

Vorig jaar juni ging het park open. Er staan picknickbanken, er zijn een kinderspeelplaats, een jeu-de-boulesbaan en een omheind hondenlosloopveld. 
Centraal staat het podium, waar iedereen gebruik van kan maken. Een piepjonge sequoia moet uitgroeien tot een reusachtige blikvanger, een rol die nu nog wordt vervuld door een metershoog roestvrijstalen kunstwerk uit 1979, dat in een gemeentedepot jarenlang in de vergetelheid was geraakt en nu weer voor iedereen zichtbaar is. 
Bestuurslid Gevaert van Stichting Tuinpad is trots op het park. ‘De gemeente heeft echt goed meegedacht en meegewerkt. Ik denk dat ons enthousiasme aanstekelijk heeft gewerkt bij de gemeente. Die zag: zij gaan er serieus mee aan de slag, dan kunnen wij niet achterblijven. Het past natuurlijk ook in de doelstellingen van de gemeente. Denk aan de aanpak van hittestress. Als je tegenover het park in een flat zit te bakken, ben je blij als je even naar buiten kunt en aan de overkant van de weg op een bankje kunt zitten.’

Onderhoud

Met de gemeente Deurne zijn ook afspraken gemaakt over het onderhoud van het park. Van den Bekerom: ‘We hebben hier Deurne doet ’t, waarin de gemeente samen met inwoners, bedrijven en organisaties de openbare ruimte beter en mooier maakt. Daar past dit goed in. Wij stellen materiaal beschikbaar, de vrijwilligers van de stichting doen het kleine onderhoud. De stichting is ook verantwoordelijk voor de exploitatie van het park.’ 
Gevaert, aanvullend: ‘Dat onderhoud werkt prima, het is ook gewoon gezellig. Er is veel animo voor.’ 
Gaat dit burgerinitiatief nu ook leiden tot een enorme toestroom van toeristen? ‘Deurne wordt geen New York,’ zegt Gevaert, ‘maar de route is wel opzet om meer bekendheid te krijgen en het museumbezoek wat op te krikken. Daar hoort ook citymarketing bij. Wij proberen daar een bijdrage aan te leveren. Het park is nu af, nu gaan we aan de slag met de wandelroute.’
Deurne wil het resultaat van dit burgerinitiatief graag delen met de bezoekers van het VNG Jaarcongres. Bokhout: ‘We willen ons verhaal vertellen, ondersteund door wetenschappelijk onderzoek van de Erasmus Universiteit. Het lied is natuurlijk een cadeautje. Het Dorp ís Deurne. Ze zullen het hier niet hardop zeggen, maar Deurne is best trots op dit culturele erfgoed.’

De dorpsjeugd klit wat bij elkaar
In minirok en beatlehaar
Een joelt wat mee met beatmuziek
Ik weet wel het is hun goeie recht
De nieuwe tijd, net wat u zegt
Maar het maakt me wat melancholiek
Ik heb hun vaders nog gekend
Ze kochten zoethout voor een cent
Ik zag hun moeders touwtjespringen
Dat dorp van toen, het is voorbij
Dit is al wat er bleef voor mij
Een ansicht en herinneringen

Een kar die ratelt op de keien zul je in het Deurne van nu niet snel meer tegenkomen, laat staan zoethout voor een cent. Voor het raadhuis staat geen dorpspomp. Maar niet alles is veranderd sinds Friso Wiegersma Het Dorp schreef. Minirok en beatlehaar, zoals beschreven in het liedje, heeft de dorpsjeugd niet meer, maar met het podium in het Park Tuinpad krijgt ze wel weer een mooie plek om bij elkaar te klitten.
Deurne heeft de sepia ansichtkaart weer kleur gegeven.