Het uitgangspunt bij de ondersteuning door gemeenten voor gedupeerde ouders, kinderen van gedupeerde ouders, ex-toeslagpartners en nabestaanden vormen de reguliere processen en werkwijzen van de gemeenten binnen de Wmo, de Jeugdwet, de Participatiewet en de Wet gemeentelijke schuldhulpverlening. Daarnaast is sinds 5 november 2022 de Wet hersteloperatie toeslagen (Wht) van toepassing.
Hulp bij de gemeente
Ouders die zich al bij UHT hebben gemeld als gedupeerde, worden meerdere keren persoonlijk geattendeerd op de mogelijkheid van brede ondersteuning (hulp) van hun gemeente. Hulp wordt geboden op basis van de Wht. De afspraken om t worden vastgelegd in een Plan van Aanpak. Iedere ouder die gebruikmaakt van het ondersteuningsaanbod ontvangt deze tot en met het afronden van de integrale beoordeling, ongeacht de vraag of uit de toetsing komt of iemand gedupeerd is. Als iemand gedupeerd blijkt, blijft de ondersteuning geheel in stand. Als na integrale beoordeling blijkt dat een ouder niet gedupeerd is, worden de gemaakte afspraken in het Plan van Aanpak gerespecteerd maar geen nieuwe afspraken gemaakt. De ouder heeft wel recht op reguliere gemeentelijke ondersteuning.
De Belastingdienst/Toeslagen zorgt voor de organisatie en de communicatie naar de gedupeerde ouders over de ondersteuning van gemeenten en over wat de gemeente voor ouders kan betekenen. Waar mogelijk brengt de Belastingdienst ouders ook zo rechtstreeks mogelijk met uw gemeente in contact. Daarvoor is het belangrijk dat de Belastingdienst/Toeslagen weet wie de contactpersoon bij uw gemeente is.
Gemeenten zijn verantwoordelijk voor het inventariseren van mogelijke hulpvragen van de ouder op (1 of meer van) de 5 leefgebieden. Gemeenten kunnen echter niet garanderen dat zij voor alle vragen (op korte termijn) een oplossing hebben. De onderstaande plaat geeft een beeld van de werkzaamheden en is opgesteld samen met gemeenten.
- Overzicht aantal ouders per gemeente (belastingdienst.nl)
De ondersteuning van gedupeerden kan van gemeenten de volgende werkzaamheden vragen. De onderstaande beschrijving moet worden gelezen als indicatief en niet voorschrijvend. De opbouw van het ondersteuningsproces aan ouders kan per gemeente verschillen. De lijst met werkzaamheden is opgesteld samen met een aantal gemeenten.
- Vinden van gedupeerden
Ouders die bij UHT aangeven brede ondersteuning te wensen worden in contact gebracht met hun gemeente. Hiervoor worden hun gegevens gedeeld zodat de gemeente contact kan opnemen. Gemeenten kunnen ook op eigen initiatief op zoek gaan naar mogelijk gedupeerde ouders die hulp van de gemeenten willen. Dit vraagt inzet op communicatie, informatie en advies vanuit de gemeente om proactief te werk te kunnen gaan. Gemeenten kunnen daarnaast via data- en dossieranalyse plus bevraging van inwoners op spreekuren en tijdens keukentafelgesprekken op zoek gaan naar getroffen inwoners.
- Eerste contact met inwoner en vaststellen of wel/geen sprake is van een acute nood
Gemeenten zetten veelal een vast contactpersoon/casemanager per huishouden in. Op basis van de overdracht en/of de interne data- en dossieranalyse en soms een korte wijkanalyse bereidt deze zich voor op het eerste contactmoment. Het kennismakingsgesprek tussen de inwoner en de gemeentelijke contactpersoon vindt plaats, waarbij er in veel gevallen ook een maatschappelijk werker aanwezig is. In het kennismakingsgesprek wordt gestart met de beoordeling of er sprake is van een acute situatie, zoals een dreigende huisuitzetting, gezondheidsproblematiek of een ernstige zorg voor jeugd situatie. In het gesprek wordt verkend of er een passend hulpaanbod mogelijk is, in welk geval aan de inwoner een aanbod tot een aantal verdere intakegesprekken wordt gedaan.
Kijk voor meer informatie over het eerste contact op de routekaart hersteloperatie kinderopvangtoeslag.
- Intake: eerste inventarisatie problematiek
In twee tot drie intakegesprekken wordt samen met de inwoner gekeken welke hulpvragen er zijn, welke ondersteuning de gemeente per hulpvraag kan bieden, wat daarbij van de inwoner wordt verwacht en wordt een start gemaakt met het opbouwen van de vertrouwensrelatie met de inwoner. De benodigde gegevens van de inwoner worden verzameld, op basis waarvan vaak al de eerste contouren van een ondersteuningsplan in kaart gebracht worden. Het ondersteuningsplan beschrijft wat nodig is om een nieuwe start te maken.
- Maken plan van aanpak
Het uiteindelijke met de inwoner afgesproken ondersteuningstraject wordt stap voor stap in een plan van aanpak uitgewerkt. Wanneer er sprake is van een schuldhulptraject, bevat het plan van aanpak uitgewerkt dat er gestart wordt met informatie, advies en begeleiding en er vervolgens stabilisatie, budgetbeheer en schuldbemiddeling plaats kan vinden. Met de inwoners wordt besproken welke ondersteuning deze mag verwachten, hoe de ondersteuning er in de praktijk uitziet en de afspraken worden in een plan van aanpak vastgelegd. In deze fase heeft de gemeentelijke contactpersoon regelmatig contact met de ouder. Zo wordt doorlopend gewerkt aan de vertrouwensband met de inwoner.
Informatie over de brede ondersteuning en het Plan van Aanpak vind u op de routekaart hersteloperatie kinderopvangtoeslag.
- Uitvoering plan van aanpak en inschakelen andere hulpverlening
Tijdens de uitvoering van het in het plan van aanpak beschreven ondersteuningstraject, wordt er doorlopend gewerkt aan de vertrouwensband en het contact met de inwoner. Indien de situatie daartoe aanleiding geeft, deelt de gedupeerde ouder persoonsgebonden informatie over de voortgang van zijn/haar dossier bij de Belastingdienst met de casemanager van de gemeente, of kan er een driegesprek plaatsvinden.
Informatie over de brede ondersteuning en het Plan van Aanpak vind u op de routekaart hersteloperatie kinderopvangtoeslag.
Om gemeenten zo goed mogelijk te helpen bij de ondersteuning aan ouders en kinderen is bij de Belastingdienst/Toeslagen voor zowel persoonsgebonden als voor algemene vragen een contactpunt ingericht. Het contactpunt is bereikbaar via odg@belastingdienst.nl.
- Dossier voor gedupeerden: Hulp van de gemeente (belastingdienst.nl)
Aan de hand van de Catshuisregeling Kinderopvangtoeslag heeft de Belastingdienst veel vragen ontvangen. Bijvoorbeeld: Wie hebben recht op €30.000? Wanneer wordt dit bedrag uitbetaald? En hoe zit het als ik recht heb op meer compensatie? Op toeslagen.herstel.nl kunt antwoorden op deze en andere vragen vinden: