Elke gemeente geeft op haar eigen manier invulling aan het beheer van locaties in het omgevingsplan. De praktijkvoorbeelden op deze website laten zien hoe gemeenten omgaan met het creëren, aanpassen en beheren van locaties en hun geometrieën, passend bij hun specifieke situatie, werkwijze en softwarekeuzes. De voorbeelden zijn bedoeld als inspiratiebron, niet als blauwdruk.
De beschrijvingen zijn opgesteld door de gemeenten zelf en vallen onder hun verantwoordelijkheid. Ze laten zien hoe het in de praktijk werkt – met alle afwegingen, keuzes en soms ook beperkingen van de gebruikte tools.
Ook een praktijkvoorbeeld delen?
Heeft uw gemeente ook een praktijkvoorbeeld dat anderen kan helpen? Deel het met ons via omgevingswet@vng.nl. Uw ervaring kan van grote waarde zijn voor andere gemeenten die nog zoekende zijn.
Beschikbare praktijkvoorbeelden
Hieronder vindt u de praktijkvoorbeelden die op dit moment beschikbaar zijn:
Groningen werkt met een bundelstrategie waarbij meerdere initiatieven per jaar worden gecombineerd in 1 wijzigingsbesluit. Deze werkwijze voorkomt conflicten tussen regels en locaties, en houdt het wijzigingsproces beheersbaar.
Bijzonder is dat de locaties niet in de plansoftware zelf worden beheerd, maar in een aparte GeoDatabase. GIS-medewerkers tekenen locaties in via een GIS-omgeving en voegen metadata toe. Daarna worden deze locaties via een API overgezet naar de plansoftware.
Ook de samenwerking tussen planjuristen en geo-specialisten is goed geregeld. Er wordt gewerkt met een gedeelde procesapplicatie, waarin afspraken en communicatie zijn geborgd. Daardoor is altijd duidelijk welke versie van een locatie hoort bij welk besluit.
Software: IAM4 plansoftware, Gemboxx Beleidsboxx, Bentley Open Cities Map, GeoDatabase van The People Group
Download het praktijkvoorbeeld van de gemeente Groningen
Download het praktijkvoorbeeld van de gemeente Groningen (pdf, 94 kB).
De gemeente Haarlemmermeer werkte aan het wijzigingsplan ‘Bodem’. De geometrieën voor de werkingsgebieden zijn aangeleverd door de omgevingsdienst. De gemeente zelf is verantwoordelijk voor het opnemen en controleren van deze geometrieën in de plansoftware.
Om te zorgen dat de juiste geometrieën worden gebruikt, is in een vroeg stadium afgestemd over naamgeving en metadata. Alle werkingsgebieden zijn centraal opgeslagen in een ArcGIS Pro-project, binnen de Citrix-omgeving van de gemeente. Hierdoor zijn ze altijd beschikbaar voor collega’s.
Een belangrijk onderdeel is het delen van een interactieve webkaart met bestuur en collega’s. Zo is voor iedereen duidelijk waar het werkingsgebied ligt, tot op detailniveau.
Software: xxllnc Omgevingsdocumenten, ArcGIS Pro (Esri), Excel voor metadata, SharePoint voor samenwerking.
Download het praktijkvoorbeeld van de gemeente Haarlemmermeer
Download het praktijkvoorbeeld van de gemeente Haarlemmermeer (pdf, 157 kB).
Arnhem werkt stapsgewijs aan de opbouw van het permanente omgevingsplan. Dat gebeurt met een mix van thematische en gebiedsgerichte wijzigingsbesluiten. Daarbij maakt de gemeente gebruik van bestaande bestemmingsplannen in IMRO-formaat, die met behulp van GIS-tools worden omgezet naar werkingsgebieden in STOP/TPOD.
De aanpak is technisch van aard: in ArcGIS worden shapefiles uit IMRO opgeschoond, samengevoegd en geëxporteerd naar GeoJSON-bestanden. Deze kunnen vervolgens in RxBase worden geïmporteerd. Het resultaat is een verzameling universele regels met bijbehorende locaties, die op een plek samenkomen.
Deze werkwijze is arbeidsintensief, maar biedt schaalvoordeel en consistentie bij het beheren van vele werkingsgebieden.
Software: RxBase (Visma-Roxit), ArcGIS Pro (Esri), Roplan, OpenCities Map.
Download het praktijkvoorbeeld van de gemeente Arnhem
Download het praktijkvoorbeeld van de gemeente Arnhem (pdf, 145 kB).
Nieuwegein heeft een centrale locatiebibliotheek ingericht in de plansoftware. Daarbij vormen bestaande ruimtelijke plannen (zoals IMRO-bestemmingsplannen) het startpunt. De geometrieën worden voorbereid met FME en QGIS, en vervolgens geïmporteerd in RxBase als shapefiles.
In de bibliotheek worden locaties gestructureerd opgeslagen als gebiedengroepen, met herkenbare kenmerken. Daardoor kunnen planjuristen eenvoudig zoeken, filteren en combineren. Dit zorgt voor overzicht en grip bij het werken aan het omgevingsplan, en maakt ook gebiedsgerichte uitrol eenvoudig mogelijk.
Planjuristen en GIS-specialisten werken hierin samen. Zo ontstaat een breed gedragen beheerproces dat efficiënt in de praktijk is toe te passen.
Software: RxBase (Visma-Roxit), FME, MicroStation, QGIS
Download het praktijkvoorbeeld van de gemeente Nieuwegein
Download het praktijkvoorbeeld van de gemeente Nieuwegein (pdf, 909 kB).