VNG Magazine nummer 3, 28 februari 2025
Tekst: Marten Muskee | Beeld: Henriëtte Guest
Burgemeester Ina Sjerps van Harlingen is tegen het beboeten van daklozen die in de openbare ruimte slapen, zoals veel gemeenten doen. Zij noemt het een ‘inhumane schijnmaatregel’ en wijst erop dat de bekeuringen daklozen verder in problemen brengen.
Waarom lost het uitdelen van boetes aan daklozen niets op?
‘Het heeft geen zin om daklozen met meer repressie te lijf te gaan. In de model-APV van de VNG van vorig jaar staan de bekeuringen echter wel als oplossing voor overlast door daklozen. Gemeenten kunnen daarmee het overnachten op openbare plaatsen beboeten. Ik deed vorig jaar al een oproep aan burgemeesters om dit model niet standaard over te nemen. Van de collega’s kreeg ik weinig tot geen reacties, van veel mensen uit het veld, zoals politieagenten en boa’s, wel. Nu ook weer hoor ik van professionals die op straat in contact komen met daklozen, dat ze wanhopig worden van die boetes. Het enige dat je hiermee doet, is het creëren van een schuldenberg. Er zijn honderddertig gemeenten die beboeten. Ik vind dat een stap naar een samenleving die niet past bij Nederland en bij wat wij als gemeentebestuur willen. Alle discriminatie en uitsluiting beginnen met de ander niet meer als gelijkwaardig mens te zien. Juist de burgemeester moet daarvoor waken.’
U pleit voor een humane aanpak. Hoe?
‘Kijk als eerste individueel naar ieder mens wat die nodig heeft. Voor veel mensen zal dat een plek zijn waar ze kunnen wonen. Dat hoeft geen heel huis te zijn. Voor een deel van de mensen zal het gaan om psychische hulp of afkickhulp. Er is ook een categorie die terug zou moeten naar het land van herkomst. Dat geldt voor heel veel arbeidsmigranten. Bied als gemeenschap de juiste hulp en oplossingen. En nee, die oplossingen hebben we morgen niet paraat, maar het geven van een boete biedt in ieder geval geen oplossing. Er zal altijd een categorie blijven die om wat voor reden dan ook nooit in een regulier patroon gaat leven. Deze mensen hoef je bij overlast ook geen boete te geven voor dakloosheid. Die overlast is met andere APV-bepalingen te bestrijden.’
Wat doet u in uw eigen gemeente?
‘Ik heb die bepaling niet in de APV opgenomen. Uiteindelijk is het veranderen van de APV een college- en raadsbevoegdheid. Ik heb dat niet voorgesteld en mijn raad weet hoe ik erover denk. Wij proberen de daklozen te helpen. Daar doen we van alles voor. Zo werken we bijvoorbeeld met Bemoeizorg. Die probeert in contact te komen met daklozen om ze zo goed als mogelijk te geleiden naar reguliere zorg en ondersteuning. Op dit moment, voor zover we weten, heb ik geen daklozen die buiten slapen in mijn gemeente, maar we hebben ze wel gehad. Harlingen is dan ook een kleinere gemeente.’