Laat ik er niet omheen draaien: ik ben fan van Pieter Omtzigt. We hebben in het parlement mensen nodig die hun tanden in dossiers zetten en niet loslaten voordat het onderliggende probleem systematisch en structureel is opgelost. In zijn boek Een nieuw sociaal contract vertelt Omtzigt hoe hij vindt dat Kamerleden hun werk moeten doen en beschrijft hij wat er nodig is voor het herstel van vertrouwen tussen bestuur en samenleving.

Omtzigt doet een aantal aanbevelingen die me zeer aanspreken. We hebben een volksvertegenwoordiging nodig die ergens voor staat, die tegenwicht biedt. We hebben een overheid nodig die benaderbaar is en een menselijk gezicht toont aan inwoners, zeker aan de inwoners die de overheid het meest nodig hebben. En er moet meer worden nagedacht. Het aantal communicatieadviseurs bij de Haagse ministeries overtreft by far het aantal medewerkers van adviesorganen en denktanks. Er wordt simpel gezegd meer tijd besteed aan framing en beeldvorming dan aan visie en de uitvoering van beleid, waarbij modellen de Haagse werkelijkheid kleuren. Met zijn boek gooit Omtzigt een steen in de Haagse Hofvijver.

En toch mis ik iets in zijn boek. In mijn Haagse werkelijkheid ervaar ik iedere dag een politieke realiteit die in zijn boek niet aan de orde komt. We hebben het veel te weinig over uitvoering. We staan veel te weinig stil bij de vraag hoe we de enorme ambities van politiek Den Haag waar kunnen maken. Hoe de grote vragen beantwoord moeten worden: het economisch herstel na corona, de woningbouw, de klimaatambities, het tegengaan van tweedeling in de samenleving.

We hebben een overheid nodig die beloftes nakomt

Omtzigt wil werken aan een nieuw sociaal contract om het vertrouwen tussen overheid en samenleving te herstellen. Hij doet daarvoor een aantal prima voorstellen. Maar de kern blijft dat vertrouwen vooral wordt hersteld als de overheid presteert. Als de wetten en maatregelen werkbaar zijn, als er voldoende middelen en mensen beschikbaar zijn om beleidsambities waar te maken.

Het grootste probleem van Den Haag is de gebrekkige aandacht voor uitvoering en de enorme afstand tussen beleidsambities en de uitvoeringsrealiteit. We hebben een overheid nodig die beloftes nakomt. Die beloftes na kán komen omdat wordt nagedacht over de uitvoerbaarheid van beleid. Dat had de enorme financiële problemen van gemeenten kunnen voorkomen.  

Als we het vertrouwen van burgers in de overheid willen herstellen, moeten we focussen op een realistisch en sterk bestuur. Die aanbeveling zou ik aan de lijst van Omtzigt willen toevoegen, of eigenlijk voorop willen stellen: eerst focus op de uitvoering, dan volgt het vertrouwen vanzelf.