VNG Magazine nummer 11, 5 juli 2024

Tekst: Marten Muskee | Beeld: Nico Alsemgeest

Een toekomstbestendig Nederland vraagt om verbeeldingskracht. Daar zijn kunstenaars en wetenschappers bij nodig, zei voormalig rijksbouwmeester Floris Alkemade.

Floris Alkemade

Volgens Alkemade dwingen de vraagstukken die op dit land afkomen ons tot anders denken. ‘Daar zijn specialisten in verandering voor nodig, die twijfelen aan wat we zeker denken te weten.’ 
De vraag der vragen is volgens Alkemade wat we nu precies willen met al de mogelijkheden en techniek die er zijn. ‘Eigenlijk is het doodsaai momenteel, als je bedenkt wat we kunnen en wat we doen. Als je alles kunt, moet verbeeldingskracht niet op de antwoorden worden gericht, maar op de vragen die je stelt. Geen eenvoudige vragen. Techniek en verbeeldingskracht spelen daarin een wisselende rol. De ene keer ontstaat verbeeldingskracht door techniek, de andere keer ontstaat techniek door verbeeldingskracht.’

Donkere tijden
Alkemade sprak tijdens het jaarcongres over ‘donkere tijden’. Hij liet wat licht over zijn gehoor schijnen door op enkele moeilijke dossiers verbeeldingskracht los te laten. ‘Tachtig procent van de metropolen ligt in kustgebieden. Iedereen komt voor wat betreft de zeespiegelstijging aan de beurt. De vraagstukken zijn ruimte- en watergerelateerd. Nederland is klein, maar heeft veel kennis en ervaring op dat gebied. In uw dagelijkse praktijk loopt u voorop in de ontwikkeling waar straks wereldwijd behoefte aan is.’
Nederland een land noemen, is volgens Alkemade een teken van overmoed. Zonder dijken zou twee derde van het land onder water staan. ‘Dit land is gemaakt met onze nuchtere volksaard. Dijken zijn de techniek waarmee we gaan bouwen, omdat we wel voldoende verbeeldingskracht hadden zoiets onmetelijks voor elkaar te krijgen. Dat is de vonk van verbeeldingskracht. Nederland is een natie van dromers. Durf de stap naar voren te zetten. De evolutie gaat maar één richting op, dat is vooruit.’  

Slogan
Tijdens de Parijse studentenrevolte in 1968 werd, zei Alkemade, de mooiste slogan ooit opgeschreven: Sous les pavés, la plage! ‘Onder de stoeptegels wacht het strand. Bedenk dat een andere werkelijkheid mogelijk is. Dankzij onze dromen bestaat dit land. Ik reken op het verzamelde bestuursvermogen in deze zaal om te blijven dromen en het vuur brandende te houden.’