De Global Goals Meet-up is dé jaarlijkse bijeenkomst van de Global Goals gemeenten en draait volledig om inspiratie, ontmoeting en kennisuitwisseling. Het thema in 2023: ‘Blik op de toekomst!’. Want de Global Goals draaien niet alleen om het hier en nu. De Global Goals moedigen aan de vraag te stellen: welke keuzes moeten we nu maken om voor de toekomstige generaties een leefbare leefomgeving achter te laten?
Dit jaar vond de Meet-up plaats in de gemeente Aalten. Omdat zij een van de winnaars was van de Global Goals gemeenteverkiezing 2022 en omdat Aalten samen met andere Achterhoekse gemeenten het SDG-manifest tekende. De Achterhoek is namelijk officieel SDG-regio. SDG staat voor Sustainable Development Goals, een andere term voor Global Goals.
In het Christelijk College Schaersvoorde werden we welkom geheten door het personeel en de leerlingen van de school. De leerlingen hielpen mee in de catering, aankleding en logistieke organisatie van het event. En er waren jongeren die in een jongerenpanel hun blik op de toekomst deelden met de aanwezige bestuurders en beleidsmakers.
Bekijk de aftermovie:
De dag werd geopend met welkomstwoorden van Juliet Wijngaards, onderwijsdirecteur Schaersvoorde, Anton Stapelkamp, burgemeester Aalten, en Pieter Jeroense, plaatsvervangend algemeen directeur VNG. Zij wezen erop dat het ongelooflijk belangrijk is te investeren in de toekomst. Maar ook dat gemeenten financiën en een richtinggevend kader van het rijk nodig hebben om de Global Goals effectief in te zetten.
Na de opening van het programma was het woord direct aan de jongeren uit Aalten. In het panel vertelden 6 jongeren over hun zorgen en dromen voor de toekomst. Ze vinden de Achterhoek een fijne plek. Mensen groeten elkaar en geven om elkaar. Dat noemen ze in de Achterhoek noaberschap. Daarnaast maken ze zich zorgen om digitalisering. Staan er straks nog wel echte leraren voor de klas? Of zullen dit robots zijn?
De Nationale SDG Rapportage kwam aan bod door een levendige presentatie van Sandra Pellegrom, nationaal coördinator SDGs. De stand van het land laat zien dat er nog veel werk aan de winkel is. Daarbij hebben we elkaar nodig. Het is dus belangrijk de koppeling te leggen tussen brede welvaart en Global Goals.
De workshop ‘Monitoren met SDG-indicatoren’, gefaciliteerd door dr. Tom Waas en Marijn van Asseldonk van Het PON & Telos, daagde de deelnemers uit te reflecteren op het concept duurzaamheid en de modellen waarin wij duurzaamheid en de SDG's proberen te omvatten.
Waas en Van Asseldonk gingen in vogelvlucht langs de verschillende concepten en raamwerken die worden gebruikt om duurzaamheid en de SDG's af te kaderen,. Daarna gingen de deelnemers die ieder hun eigen gemeente vertegenwoordigden, zelf aan de slag met de SDG-impacttool die ontwikkeld is in samenwerking met de Vlaamse VVSG.
Aan de hand van deze oefening kwam een aantal interessante observaties aan het licht. Zo werd het duidelijk dat, hoewel gemeenten vaak aan dezelfde SDG's werken, de werkzaamheden van gemeenten enorm kunnen verschillen vanwege de lokale eigenheid van iedere gemeente.
Hoewel het lastig is om eindresultaten te meten met de tool, is de tool wel uiterst nuttig en bruikbaar om het gesprek over duurzaamheidsontwikkeling binnen uw gemeente te stimuleren. Dit werd onderstreept door de deelnemers.
Daarnaast spraken de deelnemers over de mogelijkheid om de tool in te zetten om een brug te slaan in het regionaal samenwerken tussen buurgemeenten. De tool kan gemeenten helpen bij het identificeren van SDG's waarop samenwerking regionaal mogelijk is.
Het nieuwe manifest MVOI gaat niet langer alleen over inkopen, maar ook over opdrachtgeven. In gemeentelijke aanbestedingsprocedures is enorm veel geld gemoeid dat langs de lat van de Global Goals tot veel duurzame impact kan leiden. Het manifest is opgebouwd uit 6 thema’s. Deze thema’s zijn inherent verbonden aan de SDG’s.
Gemeenten die het Manifest MVOI hebben ondertekend, stellen ook een actieplan op waarmee ze laten zien hoe zij gaan inzetten op integrale duurzaamheid. Onderdeel van dit actieplan is om niet alleen de inkoopexpert bezig te laten zijn met MVOI. Duurzame inkoop moet een integraal onderdeel worden van de hele organisatie.
Vaak spelen de Global Goals wel onder de inwoners, maar is het moeilijk om de doelen handen en voeten te geven binnen de organisatie. ‘We zijn halverwege de agenda, maar het enthousiasme stagneert, we hebben nieuwe impulsen nodig’, geeft een van de deelnemende gemeenten aan.
Dordrecht en Utrecht lichten tijdens de sessie kort toe hoe zij de SDG’s in hun gemeente hebben toegepast en waar ze naartoe willen werken in de komende jaren. Beide gemeenten geven aan dat er aan enthousiasme binnen de samenleving en creativiteit binnen lopende projecten geen gebrek is, maar dat de gemeenten wel op zoek zijn naar nieuwe manieren om de Global Goals binnen de organisatie op de kaart te zetten.
Vervolgens gaf de gemeente Apeldoorn digitaal een presentatie over hoe de gemeente de SDG’s heeft verweven met het begrip ‘brede welvaart’ en voor welke nieuwe impulsen dit heeft gezorgd binnen de gemeente en haar omgeving.
De deelsessie wordt afgesloten met een rondje langs de deelnemers, met aan hen de vraag welke vervolgstappen zij willen zetten om de Global Goals een nieuwe impuls te geven en welke hulp zij daarbij nodig hebben vanuit het netwerk. Een deelnemende gemeente geeft aan te willen inzetten op communiceren over de SDG’s in begrijpelijke taal binnen de organisatie en naar de samenleving. Een andere gemeente wil gaan inzetten op het delen van ervaringen met andere Global Goals gemeenten.
Tot slot worden de deelnemers gewezen op het onderzoek waarmee het Gemeenten4GlobalGoals-team momenteel bezig is. Daarin worden onder andere de ondersteuningsbehoeften van de Global Goals gemeenten onderzocht. U kunt alsnog de vragenlijst invullen.
In deelsessie 4, Regionale samenwerking voor de Global Goals, komen de deelnemers tijdens de introductie tot de conclusie dat zij op hun werk én in hun persoonlijk leven met een variëteit aan SDG’s te maken hebben. De SDG’s zijn sterk met elkaar verweven: er zitten veel lijntjes tussen de doelen.
Spreker Joram van Donk van 8RHK deelt hierbij een belangrijk inzicht met de deelnemers: je kunt bij alle SDG’s een verhaal van waarde voor jezelf bedenken. De actualiteit beïnvloedt welk SDG in je gedachten domineert.
Van Donk vervolgt dat de SDG’s nog beter kunnen worden bereikt door de doelen te koppelen aan brede welvaart en meer te verweven met beleid. Regio de Achterhoek heeft de Intentieverklaring SDG’s gesloten met de provincie Gelderland om dit te bereiken. De Achterhoek is hiermee de eerste SDG-regio van Nederland. De intentieverklaring is een call to action: creëer momentum, wees brutaal en leg vast met welke SDG’s aan de slag te gaan.
De belangrijkste uitkomsten van de sessie zijn:
- Wees creatief
- Oefen met het internaliseren van de SDG’s
- Gebruik de wisdom of the crowd: samen kun je veel bereiken
- Besteed aandacht aan SDG 3: gezondheid en welzijn
Wat kunnen gemeenten doen om duurzame productie en consumptie te stimuleren in de agrarische sector? Wat doen boeren al om uitstoot te verminderen en duurzame voedselproductie te bewerkstelligen?
Deze vragen legden we voor aan Rob Nieuwenhuizen, boer bij het bedrijf ZonVarken. Hier moet boeren dier-, milieu-, boer-, klimaat- en buurtvriendelijk zijn. Met verschillende technologische innovaties weet hij een kleinschalige varkenshouderij voldoende winstgevend te laten zijn, met inachtneming van deze 5 principes.
Met een groep deelnemers van de Meet-up reisden we af naar zijn bedrijf om een kijkje te nemen. Nieuwenhuizen laat ons zien dat ammoniakuitstoot sterk kan worden verlaagd door het scheiden van mest en het anders bemesten van het land. Daarnaast geeft hij een kleine tour langs zijn stal. De houten stal met groen dak is uiterst bestendig tegen de desastreuze gevolgen van een stalbrand en bevat een innovatief mestscheidingssysteem onder de vloer van de stal.
Voor ZonVarken is het van groot belang geweest dat de Achterhoekse gemeenten de innovatieve manier van boeren hebben gesteund. De vele regels en verplichtingen passen namelijk niet altijd bij deze nieuwe manier van boeren. Nieuwenhuizen ervaart veel moeite en tegenwind vanuit de provincie en het rijk, en hoopt dat zijn model in de toekomst veel meer gebruikt gaat worden.
Volgens hem is het niet mogelijk dat er voor iedereen elke dag een stuk vlees op het bord ligt met de huidige vleesproductie. Met zijn model is het echter goed mogelijk om vlees te blijven aanbieden voor een goede prijs, zonder dat dit een zeer zware milieubelasting oplevert.
Het welzijn in de gemeente Aalten is breed georganiseerd. Het Meedoenpact is onderdeel van deze brede welzijnsorganisatie. Het is een zelfstandig burgerinitiatief met als doel armoedebestrijding. Vanuit het initiatief worden inwoners die dat nodig hebben op diverse manieren financieel ondersteund. Het initiatief doet dit door:
- Organisaties bij elkaar te brengen die langs elkaar dreigen te werken
- Inwoners te bereiken die hulp nodig hebben
- Inwoners op weg te helpen naar professionele hulp
Het Meedoenpact versterkt sociale netwerken die er al zijn, zoals sportverenigingen en ouderenorganisaties. Op deze manier kunnen de doelgroepen makkelijk meedoen. Het burgerinitiatief maakt gebruik van korte lijntjes: iedereen is gelijk. Dit betekent dat vrijwilligers veel vrijheid, maar ook veel verantwoordelijkheid hebben. Het Meedoenpact onderhoudt goed contact met de gemeente en hulporganisaties.
In eerste instantie levert het Meedoenpact concrete activiteiten op, zoals kerstpakketten en markten. Er wordt echter ook geprobeerd zaken structureel aan te pakken. Het uiteindelijke doel van het Meedoenpact is dat mensen ook gaan ‘doen’ in plaats van alleen te ‘krijgen’: op lange termijn structurele problemen oplossen, zodat mensen op hun beurt anderen kunnen helpen.
Tijdens het bezoek wisselden de aanwezige vertegenwoordigers van de verschillende gemeenten en de vertegenwoordigers van het Meedoenpact kennis uit over het organiseren van initiatieven ter (financiële) ondersteuning van inwoners.
Laurien Crump, rector Christelijk College Schaersvoorde, opende het tweede plenaire gedeelte van het programma met een vurig pleidooi voor het belang van jongeren en het dichten van de kloof tussen stad en platteland. Achterhoekse leerlingen hebben namelijk niet altijd dezelfde kansen als in de Randstad. Schaersvoorde probeert echter op allerlei manieren de leerlingen te verbinden met maatschappelijke en culturele instellingen.
Bekendmaking winnaar Global Goals gemeenteverkiezing 2023
De Global Goals gemeenteverkiezing 2023 is gewonnen door de gemeente Hengelo. De winnende inzending laat zien dat de doelen een kompas kunnen zijn voor integrale duurzaamheid in projecten en een breed draagvlak onder inwoners.
Met een innovatieve en duurzame herleving van de binnenstad wist de gemeente Hengelo de jury te overtuigen dat zij de titel ‘Meest Inspirerende Global Goals gemeente 2023’ heeft verdiend. Zij gebruikten namelijk de SDG-methodiek om het project vorm te geven. Inwoners weten, in tegenstelling tot het verleden, de binnenstad weer te vinden en vinden het weer een prettige plek om te zijn.
Direct achter Hengelo volgt op de tweede plek de gemeente Deventer. Hier is een internationaal samenwerkingsverband in gang gezet, dat de historische Hanzesteden weer aan elkaar verbindt.