Van de zes – Groningen, Deventer, Nijmegen, Tilburg, Utrecht en Wageningen – is de laatste het meest opgetogen over de resultaten: ‘We hadden er alle vertrouwen in dat een andere en positieve benadering van mensen goed zou werken. Dat is nu bevestigd’, zei wethouder Maud Hulshof (D66).

Aan de Wageningse aanpak Vertrouwen Werkt deden 410 mensen mee, verdeeld over vier groepen. Voor één groep, de onderzoeksgroep, veranderde niets aan de bestaande, volgens de gemeente ‘best strenge’ regels van de Participatiewet. In een andere groep mochten mensen bijverdienen, in weer een andere hoefden ze niet te solliciteren maar mochten ze zelf weten hoe ze hun weg naar werk of participaties vonden, en de laatste groep kreeg extra begeleiding.
De resultaten: meer mensen stroomden uit naar werk als ze meer ruimte kregen om eigen keuzes te maken, parttimewerk nam toe bij een financiële prikkel en mensen voelden zich zonder strenge regels beter en gezonder. Het is voor Wageningen reden om op deze voet verder te gaan.

Ook Groningen concludeert op basis van zijn project Bijstand op Maat dat ‘positieve aandacht werkt’. Als mensen meer mochten bijverdienen, ging de arbeidsparticipatie omhoog. Groningen noemt de uitkomsten van de proef ‘bescheiden’, maar is tevreden en gaat met de resultaten aan de slag. De gemeente vraagt het Rijk om meer experimenteerruimte in de Participatiewet en wil op grotere schaal onderzoek doen.

Utrecht zegt, na evaluatie van het project Weten wat werkt, dat ‘meerdere aanpakken werken’. Utrecht wil nu, net als Groningen, meer ruimte en meer geld van het Rijk om met het experiment door te pakken.

In Deventer leidde Peter Gramberg van de Saxion Hogeschool de lokale variant van het experiment. De uitkomst verraste hem: ‘Voordat wij begonnen, experimenteerden andere landen al. De tendens was daar dat meer vrijheid leidt tot betere resultaten. Dat zagen wij echter niet terug.’
Alleen de groep met meer begeleiding liet in Deventer een duidelijk hogere uitstroom zien dan de overige groepen. Ondanks de bescheiden resultaten reageerde wethouder Rob de Geest (PvdA) positief: ‘Ik vind het belangrijk om te weten hoe we mensen in de bijstand het beste verder kunnen helpen. We hebben een schat aan informatie opgebouwd. Daar kunnen we anderen verder mee helpen. En de ervaring gebruiken we bij de invoering van ons nieuwe beleidskader.’