In een korte inleiding wordt uit te doeken gedaan wat het nut is van deze bundel: een kijkje achter de schermen in een wereld die gewoonlijk juist per definitie de schijnwerpers mijdt.

De kern van het boek bestaat uit zestien casusbeschrijvingen, waarin meestal de mediator (of beleidsbemiddelaar) vertelt over het proces en de gekozen benadering en daar kort op reflecteert. Enkele cases vormen een nuttige aanvulling omdat die het mediationproces beschrijven vanuit het perspectief van een van de partijen. Bij een deel van die cases is de overheid partij, meestal de gemeente. Daarbij zijn er situaties die al op spanning staan, zoals bij de voorgenomen opvang voor duizend vluchtelingen of bij een stadsdeel waar de Wmo-voorzieningen al versoberd zijn.

Maar het boek begint met een casus waarbij aanvankelijk geen vuiltje aan de lucht leek en waarbij een bemiddelaar gevraagd werd positieve samenwerking te organiseren rond een plan voor een ‘droompark’ op de plek van een afgebroken basisschool. Verrassend snel bleek deze samenwerking te verzuren en kwam ze op scherp te staan. De gemeente wilde per se een vijver voor waterberging, de inwoners per se niet. Weg vertrouwen. Met behulp van een onafhankelijk expert komt er een list

uit de hoge hoed: een wadi. Maar ook dan blijft waakzaamheid voor de bemiddelaar geboden, zoals Aik Kramer mooi laat zien. Veel draait om relaties en het kweken van vertrouwen.

Emoties

Vaak gaat het over emoties die wel of geen aandacht krijgen. Zoals een gedupeerde inwoner, die bij een rationele ambtenaar die bij hem thuis langskomt verzucht ‘waar is zijn ziel?’ Of zoals bij het gemeentelijke zorgbeleid, waar mensen boos en verdrietig zijn en niet openstaan voor een gesprek. Pas met de tussenstappen die bemiddelaar Jolanda Elferink creëert, komt er ontspanning en krijgen mensen oog voor wat de ander beweegt. ‘Alleen al het aanhoren van elkaars verhaal kweekt onderling begrip’, wordt bij een andere casus geconstateerd. Boeiend is dat in een enkel geval ook bestuurders in onderling gesprek bewust op hun gevoelens en dilemma’s worden bevraagd, wat bij hen leidt tot opluchting en verbinding.

Bemiddelaars vragen ook aandacht voor de stille meerderheid, die de nuance kunnen inbrengen en versterken, maar die dan wel de ruimte moeten voelen om dat ook te doen. Zoals iemand het kernachtig stelt: ‘Wat duidelijk is geworden: mensen kunnen prima omgaan met duidelijkheid over onduidelijkheid. Als ze maar weten waar ze aan toe zijn, serieus genomen worden en dat ze gehoord worden.’