Belangrijke stap voor voldoende middelen en gezamenlijke doelen

De VNG heeft op donderdag 21 november tijdens het overhedenoverleg met een brede delegatie van het kabinet gesproken over de grote uitdagingen waar Nederland voor staat. De dringende behoefte aan meer woningen, de beperkte beschikbare ruimte en de druk op de zorgsector waren centrale thema’s.
Zowel het rijk, gemeenten, provincies als waterschappen spelen een cruciale rol bij het aanpakken van deze uitdagingen. Er is ook specifiek gesproken over zorgen, zoals de financiering voor gemeenten en provincies en de uitvoerbaarheid van de plannen. Alle partijen zijn het erover eens dat er een goede balans moet zijn tussen ambities, taken, middelen en uitvoeringskracht.

Compensatie voor stijgende kosten jeugdzorg in zicht
Het kabinet heeft tijdens het overleg aangegeven dat de ‘of-vraag’ over structurele financiële oplossingen met betrekking tot de jeugdzorg niet aan de orde is; de focus ligt op het ‘hoe’. De financiële impact van dit dossier wordt begin 2025 verwacht na de publicatie van het rapport van de deskundigencommissie-Van Ark over de hervormingsagenda jeugd. In het overhedenoverleg van februari 2025 worden de resultaten besproken en zullen deze uitkomsten in de Voorjaarsnota worden meegenomen.

Agenda op voorwaarden
Er zijn vier hoofdthema’s geïdentificeerd voor intensieve samenwerking: wonen en bereikbaarheid, zorg, bestaanszekerheid en natuur en klimaat.
De uitwerking van samenwerkingsafspraken op deze terreinen wordt de komende maanden verder vormgegeven. Het doel is een meerjarige financiële aanpak en een gezamenlijke agenda voor Nederland die gemeenten, provincies en het rijk samen ontwikkelen. Dit pakket moet de financiële druk op de medeoverheden verlichten en concrete stappen mogelijk maken richting de gestelde doelen.

Overhedenoverleg februari 2025
De afspraken van 21 november vormen een basis voor het overleg in februari. De uitkomst zou wat de VNG betreft moeten leiden tot een financieel pakket voor medebewindstaken (waaronder jeugdzorg en Wmo) en een gezamenlijke ‘Agenda voor Nederland’, inclusief de randvoorwaarden die daarbij horen.
 

Nederland presenteert gezamenlijk visiepaper cohesiebeleid

Samen met de rijksoverheid, het IPO en de Unie van Waterschappen heeft de VNG een visiepaper opgesteld voor de Nederlandse inzet voor het toekomstige cohesiebeleid.
Deze visie gebruiken de overheden in de belangenbehartiging, waarbij het rijk en decentrale overheden elk in hun eigen circuit aandacht vragen voor deze inzet. 
Het is voor de VNG een belangrijke gemeenschappelijke basis voor de gesprekken met het Europees Parlement, de EU-koepel CEMR en het Comité van de Regio’s. U vindt de visie op vng.nl.

Kernboodschappen van gemeenten
De volgende kernboodschappen in het gezamenlijke visiepaper zijn belangrijk voor gemeenten:

• Het cohesiebeleid moet in principe beschikbaar blijven voor alle regio’s;
• Binnen het cohesiebeleid zetten we in op de digitale, groene en demografische transities;
• We pleiten voor simplificatie van aanvragen en beheer, zodat de fondsen en programma’s toegankelijker worden en in lijn zullen zijn met de al ingezette trend op dit gebied;
• We kunnen kijken naar de goede zaken van het coronaherstelfonds als inspiratie, maar we moeten niet te snel of te makkelijk over willen op het kopiëren van dit centralistische model; 
• Er blijft een mogelijkheid voor regionale uitvoering.

Nieuwe begrotingsdiscussie
Met het aantreden van een nieuwe Europese Commissie komt er een nieuwe begrotingsdiscussie op gang. Commissievoorzitter Von der Leyen heeft aangekondigd dat zij een eenvoudiger budget wil dat beter aansluit bij de uitdagingen waar de EU voor staat. Een eenvoudiger budget zou echter kunnen leiden tot een vergaande centralisatie van de Europese fondsen, wat zou kunnen leiden tot een afstandelijke en onduidelijke rol van gemeenten en regio’s. De VNG volgt deze discussie nauwlettend en zal het gemeentelijk perspectief in blijven brengen op de overlegtafels.