In Lopik gooiden ze een bijzondere wervingscampagne in de strijd tegen het tekort aan personeel. ‘Wij hebben als gemeente structureel te weinig medewerkers’, zegt HRM-adviseur Margaretha Heimensen. ‘Vacatures zijn lastig te vervullen en ook als we een tijdelijke klus hebben voor een kortere periode, is het moeilijk om mensen te vinden. Alle gemeenten vissen natuurlijk in dezelfde vijver en die raakt steeds leger. We deden al van alles om het tekort aan te vullen. Samenwerkingen met andere gemeenten bijvoorbeeld,  of inhuur van externen. Maar het leverde geen duurzame oplossing op.’

Niet uitgewerkt
Tot ze in Lopik op het idee kwamen om een andere groep te benaderen; de gepensioneerden, naast een traineeprogramma dat is gestart met acht andere gemeenten. Heimensen: ‘Er is een behoorlijk grote groep mensen die met pensioen is maar nog lang niet uitgewerkt. Daar doet eigenlijk niemand iets mee. Jammer, want het zijn mensen met veel kennis, kunde en ervaring die nog heel graag iets willen en kunnen betekenen.’

In een bijzondere wervingscampagne werd specifiek die doelgroep aangesproken. Heimensen: ‘Onze insteek was simpel. Ben jij pensionado of zij-instromer en vind je het leuk om nog te blijven werken of zoek je een nieuwe uitdaging? Dan hebben we deze functies in de aanbieding. Zit er iets leuks voor je tussen, bel ons en dan drinken we samen een kop koffie.’

Drie advertenties
Drie advertenties, was het oorspronkelijke idee. En als daar tien reacties op zouden komen, waren ze in Lopik al dik tevreden. Maar wat gebeurde overtrof alle verwachtingen. ‘Op de eerste twee oproepen reageerden maar liefst negentig mensen’, zegt Heimensen. ‘Daar sloeg ons hoofd wel even van op hol. De derde advertentie lieten we maar achterwege.’

Aan de speeddate dus maar. Want dat geeft in korte tijd meteen een goed gevoel. ‘Bij veertig mensen was er de klik. Die zitten nu in een pool met medewerkers die we kunnen inzetten voor tijdelijke klussen en tijdens piek en ziek. Heel flexibel dus en niet te veel vastigheid, want daar zitten ze helemaal niet op te wachten.’ 

Michel Lamers (66) is een van hen. Na een lange carrière als softwareontwikkelaar was hij in rustiger vaarwater gekomen. ‘Ik ben er even uit geweest, maar ik merkte dat ik het werk toch wel miste. Elke dag thuiszitten ging me vervelen. Daar werd ik niet gelukkig van.’ Toen hij de advertentie van Lopik zag, aarzelde hij geen moment. ‘Ik belde en er was meteen een klik. Tijdens de speeddate heb ik uitgelegd waar precies mijn expertise ligt. Al snel werd ik gevraagd te helpen bij een probleem rond Cognos, een ICT-tool van IBM van een hele tijd terug. In het verleden heb ik daarmee gewerkt en er ook een presentatie over gegeven. Lopik gebruikte uiteraard een nieuwere versie, maar na even inlezen kon ik daar ook mee uit de voeten. Het is fijn om me weer nuttig te voelen en echt weer ergens aan te werken. Dat extra inkomen is natuurlijk fijn, maar dat is niet mijn grootste drijfveer. Ik ga met veel plezier naar het werk. Daar gaat het om. Petje af voor hoe de gemeente dit heeft aangepakt ook. Zo lang ik het leuk vind, ga ik ermee door. Maar er zit geen druk achter.’

Camper
Dat is ook precies de bedoeling. De gepensioneerden in Lopik zijn aan de slag op tijdelijke klussen. Ze krijgen een arbeidscontract. ‘Omdat ze gepensioneerd zijn, is dat wat flexibeler dan bij werkenden’, licht Heimensen toe. ‘Zo kunnen wij ze zes tijdelijke contracten achter elkaar aanbieden in plaats van drie. Dat werkt perfect. Als je liever in de winter werkt en in de zomer met de camper eropuit gaat, dan kan dat gewoon. Na de zomer kom je gewoon weer bij ons terug.’ 

Naast Michel Lamers zijn er in Lopik ook mensen aan de slag met onder meer een secretariële achtergrond of ervaring met openbare orde en veiligheid. Ook werkt er vanuit de pool iemand bij het klantcontactcentrum en dan is er ook nog iemand gestart bij het pensionadoproject zelf. ‘Die persoon is gaan helpen bij het werven van zij-instromers’, vertelt Heimensen. ’Dat werkte zo goed dat hij zelfs de trekker werd van het hele project.’

Samenwerking
Kortom, uiteenlopende functies en expertise door de hele organisatie heen. ‘En dat werkt geweldig’, aldus Heimensen. ‘Als we iemand nodig hebben, kijken we altijd eerst naar de pool. 

Tegelijkertijd is onze gemeente niet zo groot. We kunnen dus niet alle veertig mensen tegelijkertijd aan het werk zetten. Daarom hebben we contact met andere gemeenten en samenwerkingspartners in de regio opgezocht. Het is allemaal nog pril, maar onze bedoeling is om de mensen uit de doelgroep die dat willen, ook elders onder de aandacht te brengen, zodat zij ook aa nde slag kunnen. Zo verspreidt ons idee zich als een olievlek over de regio.’

Programma
Lopik is zeker niet de enige gemeente waar de krapte op de arbeidsmarkt voor problemen zorgt. Met het programma Arbeidsmarktkrapte wil de VNG op korte termijn concrete stappen maken die bijdragen aan het bedwingen van het personeelstekort bij gemeenten en tegelijkertijd onderzoeken wat gemeenten op de lange termijn te doen staat. 

De aanpak van dit programma is vierledig: versterken van de aantrekkingskracht van de gemeentelijke werkgever, innovatie inzetten om de krapte te verminderen, het ontwikkelen van gemeenschappelijke producten en tot slot onderzoeken en in kaart brengen welke knelpunten er op dit moment nog zijn en hoe die kunnen worden getackeld. 

Last but not least: het programma brengt een overzicht van alle lopende of bestaande initiatieven op dit onderwerp. ‘Het initiatief van Lopik sluit daar perfect bij aan’, vindt programmamanager Isabelle Vugs. ‘Hartstikke goed en vooruitstrevend hoe ze het daar aanpakken. In januari komen wij met een juridische handreiking die het voor gemeenten makkelijker maakt om mensen bij meerdere gemeenten aan de slag te krijgen.’

Oproep
In het kader van het programma Arbeidsmarktkrapte doet de VNG daarnaast 
een oproep aan gemeenten die op een creatieve of innovatieve manier aan de slag willen met het vinden van personeel.  Vugs: ‘Vanaf januari 2024 zijn we op zoek naar vijftien pilots die bijdragen aan behoud, werving of statuur van de uitvoering. De VNG ondersteunt een pilot met een (co)financiering tot 250.000 euro, expertise en begeleiding.’ Pilots kunnen worden aangedragen en uitgevoerd door individuele gemeenten, maar ook samenwerkingsverbanden tussen gemeenten, of met andere overheden of organisaties kunnen deelnemen.