Soms, als ze in het weekend activiteiten voor scouting heeft en toevallig geen verplichtingen voor de gemeente, stapt Céline Blom in een andere wereld. In plaats van de nette kleding die van haar als burgemeester wordt verwacht, mag ze dan ‘gewoon lekker in een spijkerbroek en een scoutingblouse’. Die combinatie van twee functies vindt ze heerlijk.
Sinds december is Blom, in het dagelijks leven burgemeester van Nunspeet, voorzitter van Scouting Nederland. Een zijinstromer, noemt ze zichzelf, want als kind zat ze niet op scouting. ‘Ik woonde in Barneveld, daar was geen scouting. Ik heb dus niet die modder aan mijn voeten.’
Wat scouting precies inhield, leerde ze toen ze in 2007 bij Scouting Nederland ging werken. Ze verliet de organisatie na vijf jaar, maar scouting liet haar daarna niet meer los. ‘Toen ik een tijdje geleden de vraag kreeg of ik interesse had in het voorzitterschap, twijfelde ik enorm. Ik weet hoeveel tijd scouting kost en als je zoiets doet, moet je het goed doen. Maar ik vond het ook heel erg mooi om naast mijn vak als burgemeester iets als vrijwilliger te doen. We kunnen het belang van vrijwilligerswerk wel allemaal prediken, maar we moeten het ook zelf doen.’
Het presidium van haar gemeenteraad wilde wel weten welke consequenties de nieuwe nevenfunctie voor Nunspeet had. Een terechte vraag, zegt Blom. ‘Als voorzitter van Scouting Nederland kom ik op allerlei plekken. Op 5 mei zit ik bij het Concert op de Amstel en als mensen dan horen dat ik ook burgemeester ben, gaan de gesprekken ook over Nunspeet. Andersom is het voor scouting goed dat haar voorzitter een burgemeester is. Ik denk mee over de financiële uitdagingen van scoutinggroepen en kan het een en ander meegeven over wat de taal van de gemeente is en hoe ze beter contact met de gemeente kunnen leggen.’

Nieuw netwerk

Sinds ze voorzitter is, heeft ze ook heel nieuw netwerk aangeboord. ‘Nadat ik het op LinkedIn had geplaatst, kwamen veel mensen naar me toe die ook scout bleken te zijn. Allemaal mensen die ik al lang kende, maar van wie ik het niet wist. Ik zou het heel mooi vinden als we een extra netwerk kunnen maken met bestuurders die aan de knoppen zitten, om zaken waar we met scouting weleens tegenaan lopen, beter mogelijk te maken.’
Ze vindt het voorzitterschap van de grootste jeugdvereniging van Nederland een mooie manier om, na alle kansen die ze zelf in haar leven heeft gehad, iets terug te doen voor de samenleving. Maar vooral is ze onder de indruk van wat scouting allemaal betekent. ‘Vroeger had ik een beetje het klassieke beeld van de padvinders, een beetje tuttig, niet hip. Nu weet ik wel beter. Driekwart van de leiding bij scouting is jonger dan 25 jaar, dat is nogal wat. Een jeugdlid krijgt dankzij de doorlopende leerlijn steeds meer verantwoordelijkheid, ze leren daar zo enorm veel.’

Mensen doen via scouting ongemerkt veel vaardig­heden op

Maarschappellijke meerwaarde

In 2013 verscheen een onderzoek naar de maatschappelijke meerwaarde van scouting. Daaruit bleek dat het vrijwilligerswerk de samenleving jaarlijks ongeveer 160 miljoen euro bespaart: 'De maatschappelijke impact van scouting is enorm. De effecten van de scoutingaanpak vertalen zich rechtstreeks in verlaging van de zorgkosten door verbeterde gezondheid, betere kansen op de arbeidsmarkt door vermindering van schooluitval en terugdringing van criminaliteit. De inzet van vrijwilligers bespaart bovendien veel loonkosten', constateerden de onderzoekers.
Er is geen reden om aan te nemen dat de situatie twaalf jaar later heel anders is. Blom merkte het ook toen ze nog als HRM-coördinator bij Scouting Nederland actief was en later, toen ze in het bestuur van een basisschool zat. ‘Mensen blijken via scouting ongemerkt veel vaardig­heden te hebben opgedaan. Zelfstandigheid, uit je comfortzone stappen, de leiding nemen, zorgen dat je goed samenwerkt. Allemaal dingen die voor een team heel waardevol zijn. Ik weet nog dat we een nieuwe leerkracht aannamen en in het gesprek kwam natuurlijk naar voren wat ze allemaal bij scouting had gedaan. Ze had daarvan niets in haar cv gezet, uit bescheidenheid en misschien had het ook met het imago van scouting te maken. Dat is volgens mij veranderd, het imago is veranderd, scouts zijn trotser geworden.’
Blom durft de stelling wel aan dat de maatschappij behoefte heeft aan meer scouting, juist in een tijd waarin de samenleving onder spanning staat. ‘Bij scouting leren kinderen samen te werken, zowel fysiek als sociaal. Die sociale component wordt ook steeds duidelijker. Toen in de coronatijd alles op slot ging, mocht scouting vrij snel al weer doorgaan. Ik was er toen nog niet bij betrokken, maar hoor wel de verhalen hoe snel de organisatie de programma’s aanpaste zodat iedereen elkaar weer kon ontmoeten en het scoutingspel kon spelen, met een kompas of gps. Toen merkten we ook hoe belangrijk het is dat er een vorm van georganiseerde vrijetijdsbesteding is voor onze jeugd. Heel veel kinderen, die toen alleen thuis zaten, werden doodongelukkig.’

Omgaan met risico's

Dan is er natuurlijk het buitenleven, het beeld dat iedereen van scouting kent: struinen door de bossen met een kaart en een kompas, koken op houtvuur, kamperen. Blom: ‘Hoeveel kinderen zitten niet gewoon binnen achter een beeldscherm? Scouting zorgt ervoor dat je naar buiten gaat. Duurzaamheid heeft scouting natuurlijk al veel langer in het vaandel.’
Laat het helder zijn: als burgemeester is de plaatselijke voetbalclub haar even lief als de scoutinggroep. ‘Ik ben er voor iedereen. Ik ga niet zeggen dat scouting beter is dan voetbal of hockey, het is fantastisch als kinderen elkaar ontmoeten en naar buiten gaan en actief zijn.’
Scouting biedt meer, zoals omgaan met risico’s. ‘We zitten in een tijd waarin we proberen het leven maakbaar te maken. We proberen te voorkomen dat mensen ziek worden, of dat kinderen vallen. Bij scouting léren ze vallen. En ja, ze hebben een mes, maar ze krijgen ook training hoe ze daarmee om moeten gaan. Soms snij je dan in je vinger, en soms klim je in een boom en val je eruit. Is dat heel erg?’
Als burgemeester, zegt ze, is het belangrijk om een bepaalde mindset te ontwikkelen als het gaat om vrijwilligerswerk. ‘Door mijn betrokkenheid bij scouting, ben ik daar anders naar gaan kijken. Ik ben onder de indruk van al die jonge mensen die zich gemiddeld acht uur per week voor scouting inzetten. Scouts zijn te bescheiden, ze vinden het heel normaal wat ze doen. Misschien komt het omdat ik een zijinstromer ben, maar ik vind het bijzonder.’

Soms snij je in je vinger, en soms klim je in een boom en val je eruit. Is dat heel erg?

Antwoord

In een tijd waarin iedereen wordt opgeroepen weerbaarder te worden en overlevingspakketten in huis te halen voor als er een langdurige crisis ontstaat, gunt Blom elk kind scouting. ‘Scouting is het antwoord op veel zaken, op vragen die we onszelf vaak niet eens stellen. Je kunt tegenwoordig een bushcraftcursus volgen om voorbereid te zijn op een situatie zonder elektriciteit of water. Bij scouting leer je dat al. Als er onverhoopt zo’n situatie ontstaat, dan weet ik ook zeker dat scouts klaarstaan om te helpen. Dat deden ze ook bij de watersnoodramp in Limburg. Helpen, anderen bijstaan zit in het DNA van scouting. Net als waarden als respect voor anderen, zorg voor de natuur. Die zijn niet ouderwets, ze zijn van alle tijden.’
In de praktijk lopen scoutinggroepen bij gemeenten en beheerders van natuurgebieden vaker tegen problemen aan. Houtstook wordt aan banden gelegd, er komen steeds meer gebieden waar het verboden is om een mes bij je te hebben en het kamperen of het na zonsondergang aanwezig zijn in bossen wordt aan banden gelegd. ‘Ik begrijp met m’n ene pet op dat we heel zuinig moeten zijn op onze natuur, maar met m’n andere pet denk ik wel: is dit nou waar de natuur slechter van wordt? Bij ons op de Veluwe is het risico op een natuurbrand groot. Met scouting kun je heel goed afspraken maken, omdat onze leiding goed is opgeleid om rekening te houden met wat wel en niet mag. De overheid moet natuurlijk wel één lijn trekken met haar regels, maar de sjeu gaat er zo wel een beetje vanaf. Mijn grote wens zou zijn dat we niet alles dichtregelen.’
Scouting Nunspeet is trots op Céline Blom. ‘Toen bekend werd dat ik voorzitter zou worden, zeiden ze: nu hebben we niet alleen de leukste burgemeester, maar ook de leukste voorzitter van Nederland.’ Andersom is zij trots op de Nunspeetse scouts: ‘Tijdens de 4 mei-herdenking zal ik weer een rede houden op de begraafplaats. Daar zullen de scouts dan ook weer zijn, zoals in veel gemeenten en ze ook bij de nationale herdenking op de Dam een rol hebben. Ik zal me nu, als burgemeester en als voorzitter van Scouting Nederland, extra trots voelen.’