VNG Magazine nummer 5, 19 maart 2021

Auteur: Leonard Geluk

Leonard Geluk Commentaar VNG Magazine

Kort voor de verkiezingen liet het demissionaire kabinet ons weten dat er geen afspraken gemaakt zouden worden over de tekorten in de jeugdzorg. Een enorme teleurstelling. Ondanks duidelijke uitkomsten uit het AEF-onderzoek dat eind december verscheen én beloften van het demissionaire kabinet om in februari met een voorstel te komen, zijn we geen stap verder gekomen. Voor gemeenten was dit de druppel.

Tijdens het bestuurlijk overleg op donderdag 11 maart spraken we met een brede delegatie van het kabinet over de oplossing van de tekorten. Het doel was om duidelijke afspraken te maken voor de korte termijn en tegelijkertijd een perspectief te krijgen voor de lange termijn. Dit overleg leidde helaas niet tot het gewenste resultaat. 

Eerder beloofde het kabinet duidelijkheid te bieden over een incidenteel bedrag waarmee we de acute nood kunnen lenigen. Maar tijdens het overleg gaven de demissionaire bewindslieden aan dat ze hierover pas in gesprek willen als de nieuwe Tweede Kamer is beëdigd. Dat betekent dat een gesprek over incidentele middelen pas mogelijk is in april. 

Het overleg leidde helaas niet tot het gewenste resultaat

Ook voor de lange termijn werd ons nog geen enkel perspectief geboden. We hebben daarom besloten arbitrage in te roepen. Een onafhankelijke commissie zal een uitspraak doen over de structurele middelen voor de jeugdzorg, waarbij de uitkomst van de arbitrage binnen het kader van het AEF-rapport moet plaatsvinden. De uitspraak van de arbitragecommissie is bindend voor gemeenten en in principe ook voor het Rijk. Het nieuwe kabinet kan voor de toekomst een andere koers kiezen voor jeugdzorg; dat kan het pakket middelen en maatregelen veranderen. Maar het eindresultaat moet altijd zijn dat gemeenten weer kunnen rondkomen. 

Natuurlijk moeten we samen met het Rijk ook op zoek naar een verbetering van het stelsel van de jeugdzorg. De enorme toename van de vraag naar jeugdzorg en de complexiteit van het stelsel vragen om stappen van zowel kabinet als gemeenten. Als gevolg van corona zullen de problemen onder jongeren nog verder toenemen. We moeten voorkomen dat zij de dupe worden van een stelsel dat zonder voldoende middelen dreigt vast te lopen. 

Om onze woorden kracht bij te zetten, hebben we vlak voor de verkiezingen met een advertentie en een interview in de Volkskrant een noodsignaal afgegeven. Want zonder structurele financiële afspraken zullen er straks taken zijn die wij niet meer kunnen uitvoeren. Dat zou niemand moeten willen, ook het nieuwe kabinet niet. Want als gemeenten niet aan de slag kunnen met de opgaven, staan straks niet alleen de inwoners, maar ook de nieuwe bewindslieden met lege handen. 

Leonard Geluk is Algemeen directeur van de VNG, leonard.geluk@vng.nl, @GelukLeonard