Onlangs ontbrandde een diep conflict binnen Forum voor Democratie over nazistische, antisemitische en homofobe teksten in appgroepen van de jongerenbeweging. En de  SP verbrak alle (financiële) banden met de jongerenbeweging ROOD nadat Olaf Kemerink was verkozen tot nieuwe voorzitter. De partijtop noemde hem een ‘geradicaliseerde zolderkamercommunist’ en royeerde hem eerder vanwege zijn lidmaatschap van communistische en marxistische groepen. Veel commentatoren gooiden beide interne partijconflicten op één hoop. Maar wat er binnen FvD en SP gebeurde, is niet hetzelfde.
Het is een bekend verschijnsel dat jongeren binnen politieke bewegingen radicaler zijn dan de bijbehorende partij. Ook kennen veel partijen vleugels, facties of bloedgroepen. Maar een richtingenstrijd tussen vleugels binnen een partij is wel iets anders dan het uiten van nazistische, antisemitische en anti-homopropaganda. Niet voor niets liepen veel kopstukken van FvD weg. Dat is bij de SP niet gebeurd.
Wat binnen FvD zichtbaar werd, duiden we in de wetenschap aan als het fenomeen van een ‘frontstage’ en een ‘backstage’. Daarbij gaat het dus niet over een openlijke strijd over een meer radicalere of meer gematigde de koers van een partij, maar om een gelaagdheid in de partij die niet zichtbaar mag worden voor de buitenwereld. Die verborgen backstage is het domein van politieke extremisten. Dat ondergrondse genootschap vervult specifieke functies waar het brede publiek geen weet van mag hebben. Het gaat dus om geheime praktijken die verborgen moeten worden en het opzettelijk verbergen van informatie van een vaak hechte groep binnen de partij.

Die verborgen backstage is het domein van politieke extremisten

Die geheimhouding is belangrijk omdat deze onderaardse groep weet dat zij maatschappelijke en juridische grenzen overgaan in hun uitingen en gedrag. Achter de rug om van anderen in de partij kan deze groep een zekere mate van informele controle uitoefenen op een deel van de organisatie. De backstage is eveneens een belangrijk forum voor identiteits- en loyaliteitsvorming. In deze onzichtbare achterkamers zoekt een kleine coterie naar de grenzen van het maatschappelijk aanvaardbare. Deze extremisten willen een gedachtegoed normaliseren dat voorheen op grote politieke en maatschappelijke weerstand stuitte. Het lidmaatschap is meestal informeel en leden ontkennen het bestaan zodra iets uit de achterkamer zichtbaar wordt.
U moet in uw partij dergelijke achterkamers met wortel en tak uitroeien. Een democratie is gebaat bij openlijke en eerlijke meningsvorming en politiek debat. Ook radicale meningen zijn welkom in dat publieke discours. Maar geheime gremia ondermijnen onze democratie en vergiftigen politieke organisaties waar burgers hun hoop op hebben gevestigd.