Maatwerk

De Boer: “In 2013 is vanuit het OM de verantwoordelijkheid voor de Veiligheidshuizen overgedragen aan de gemeenten. Dat heeft een omslag betekend in de werkwijze van ons Veiligheidshuis en het type casussen: de focus ligt nu op het oppakken van de meest ingewikkelde casuïstiek samen met de professionals die direct bij de casus betrokken zijn.  We leveren nu maatwerk, waarbij het volledige systeem wordt meegenomen. Het voeren van procesregie is onze core business geworden. Daarnaast hebben we een sterke groei doorgemaakt in het ondersteunen en adviseren. Hierbij staat het overdragen van kennis, expertise en vaardigheden voorop. Vanuit de ondersteunings- en adviesfunctie kijken en denken we op de inhoud en in het proces mee, maar nemen de regie niet over. 

Aansluiting wijkteams: zoeken, vinden en blijven vinden

De Boer: “In de eerste periode na de decentralisatie in het sociale domein waren we zoekende in de wijze waarop de samenwerking met de wijk- en gebiedsteams vormgegeven kon worden. De verbinding met deze teams is wat ons betreft essentieel. Zij zijn een cruciale partner in de aanpak van veiligheidsproblematiek. De afgelopen jaren hebben we dan ook veel geïnvesteerd in het intensiveren van de contacten met het lokale veld. Dit door onder andere procesregisseurs als aandachtsfunctionaris aan gemeenten te koppelen, vanuit onze ondersteunende rol aan te sluiten bij de wijkteams en het lokale veld bij de maatwerken te betrekken. Zo is er altijd actief contact met de beleidsadviseur openbare orde en veiligheid van de gemeente, evenals met de wijkteammedewerkers.

Het Veiligheidshuis staat nu voor de uitdaging om goed met het lokale veld verbonden te blíjven, want ook het lokale veld ontwikkelt zich door. Het Veiligheidshuis sluit hier op aan door blijvend te luisteren naar waar de behoefte ligt. Hierbij ook oog hebbend voor de verbinding met de (boven)regionale organisaties."

In de toekomst meer projectmatig focus leggen

De Boer: “Door de jaren heen is het voor partners steeds meer duidelijk geworden wanneer ze bij het Veiligheidshuis terecht kunnen. Dit wil echter niet zeggen dat alle casuïstiek wat ‘des Veiligheidshuis’ is , wordt aangemeld.  In Friesland is naar schatting 0,5% van de huishoudens betrokken bij complexe ketenoverstijgende veiligheidsproblematiek.  Dit zijn zo’n 3000 huishoudens.  In de toekomst gaan we binnen deze groep op bepaalde thema’s meer projectmatig inzetten.  Denk bijvoorbeeld aan de aanpak van fluïde netwerken van kwetsbare jongeren waarbinnen ernstige strafbare feiten plaatsvinden.”

Vijf functies: van advies tot procesregie tot trajectbegeleiding

De Boer: “We hebben als Veiligheidshuis vijf functies: het voeren van procesregie op casusniveau, het ondersteunen en meedenken met een zaak en korte advieszaken over waar iemand met een vraag terecht kan. Daarnaast hebben we ook een ontwikkelpoot, waarin verschillende projecten worden opgepakt. Soms is het Veiligheidshuis trekker, bijvoorbeeld bij het project rond kwetsbare jongeren, en soms sluiten we aan bij bestaande projecten, zoals bijvoorbeeld een traject rond huiselijk geweld. Tot slot kunnen we trajectbegeleiders inzetten.”

Trajectbegeleiding biedt ‘handjes’

De Boer: “We kunnen trajectbegeleiders inzetten. Dit zijn mensen verbonden aan het Veiligheidshuis die met de betrokkenen zelf aan de slag gaan. De trajectbegeleider legt contact onder andere contact met zorgmijders, vergroot het zicht op de situatie (thermometen),  geeft praktische ondersteuning en maakt de weg voor andere hulpverleners vrij. De trajectbegeleiders betrekken het volledige systeem en werken in nauwe afstemming met de procesregisseur. De inzet en stappen zijn altijd een onderdeel van het plan van aanpak wat met alle betrokken partijen wordt gemaakt.  

De trajectbegeleiders zorgen er vaak voor dat er een doorbraak in de casus komt. Recent was er bijvoorbeeld een ouder echtpaar waarbij de vrouw de man fysiek en verbaal mishandelt. Zorgpartijen zijn ingeschakeld, maar komen niet verder. Daarnaast is het huis sterk vervuild, waarbij beide personen ‘tussen de troep’ leven. Het is de trajectbegeleider gelukt om contact te leggen en te zorgen voor een verandering in de situatie. Dit alles  samen met huisarts, wijkverpleging … het lokale veld. Een ander voorbeeld van trajectbegeleiding gaat om een man die overal naartoe belde en bedreigingen uitte, waardoor commotie ontstond en mensen zich onveilig voelden. Het is de trajectbegeleider, stap voor stap, gelukt om het vertrouwen van deze man te winnen, duidelijk grenzen te stellen en hem op een beschermd wonen plek onder te brengen. De overlast is gestopt en meneer heeft het prima naar zijn zin op z’n nieuwe woonplek.“

Weet waar je van bent en de basis op orde

De Boer: “Ik geloof dat als je goed weet wat je functies zijn, wat je core business en expertise is, dat het dan niet uitmaakt welke groepen in de toekomst aandacht nodig hebben. De wereld om ons heen verandert, verander als Veiligheidshuis hierin mee en spring in op nieuwe ontwikkelingen en trends. Wat nodig is, is een stevige basis – een kapstok – waar je de aanpak van ketenoverstijgende veiligheidsproblematiek aan op kunt hangen. Daarbinnen  is de ruimte om prioriteiten te benoemen.  De kapstok omvat onder andere menskracht die op orde is, een effectieve werkwijze, structurele verbinding met en commitment van je partners, evenals een werkend privacy protocol. Onze kapstok staat al goed.”

Alles begint met vertrouwen

De Boer: “Partijen moeten vertrouwen hebben in het Veiligheidshuis, daar begint het mee. Als je dat niet hebt, dan kijk je er heel kritisch en zakelijk naar. Wat hebben jullie ons te bieden? Ik ben van ‘we gaan aan de slag, we gaan het doen en dan ervaar je wat je ons aan hebt’. Ervaren is weten, zeg ik altijd. Gemeenten en partners hebben kunnen ervaren dat het Veiligheidshuis Fryslân meerwaarde heeft. Dit heeft zich inmiddels vertaald in structurele borging. Als je goed luistert naar wat partijen nodig hebben en je sluit daarbij aan, dan creëer je een pad dat voorziet in een behoefte en gedragen wordt. Het begint echter bij de kans krijgen om dat pad te creëren.”

Belangrijkste lessen

• Vertrouwen is cruciaal. Bouw en blijf bouwen aan vertrouwen.
• Zet door en toon vasthoudendheid.
• Heb goed je doel voor ogen, weet waarvoor je het doet en houd daaraan vast. Partijen gaan uiteindelijk de urgentie voelen als de toegevoegde waarde wordt ervaren.
• Gemeenten zijn belangrijk. Verdiep je in wereld van gemeente, hoe het werkt, wat de cultuur is en hoe je gemeenten mee kan nemen.
• We zijn niet van de gemeente, maar van het netwerk. Het veiligheidshuis moet onafhankelijk van partijen kunnen staan en een vorm van dienstbaarheid tonen om te kunnen samenwerken en partijen mee te  krijgen.