De term ‘iemand die zorg mijdt’ is niet helemaal gelukkig. Er is echter geen goed alternatief waar iedereen in past. Het begrip kan de suggestie geven dat het allemaal ‘de schuld’ is van de persoon zelf. “Moet hij maar zorg accepteren ...” Terwijl het vaak een combinatie van factoren is die maakt dat iemand geen zorg accepteert.
Mensen met verward gedrag sluiten zich soms af voor de rest van de samenleving. Ze laten nauwelijks iemand toe. Deze mensen noemen we (zorgwekkende) mensen die zorg mijden. Vaak is er wel sprake van psychische problematiek, maar is er geen behandeling.
Wel zijn er problemen. Mensen kampen met vervuiling, structurele dakloosheid, eenzaamheid of verzameldrang. Meestal is de problematiek niet acuut of groot genoeg voor een gedwongen opname. Soms is de problematiek ook niet zo groot dat bemoeizorg de casus in behandeling neemt. In tegenstelling tot mensen met overlastgevend gedrag ‘internaliseren’ deze mensen vaak. Een deel van de groep heeft slechte ervaring met zorg en hulpverlening en mijden daarom zorg.
Mevrouw Geesteren woont sinds het overlijden van haar man alleen. Het huis waar ze woont, is eigenlijk te groot. Ze kan het huishouden allang niet meer aan, maar accepteert geen hulp. Bovendien verzamelt ze van alles. Het huis staat tjokvol. Ze leeft tussen de spullen, voor zover daar nog ruimte voor is. Koken doet ze op een buta-gasstelletje omdat het gas enige tijd geleden is afgesloten. Buren maken zich zorgen, omdat ze nauwelijks meer buiten komt. Ook voor hen doet ze de deur niet meer open. Ze is onlangs gevallen en brak toen een been. Ze praat veel in zichzelf en lijkt zich niet altijd bewust van haar omgeving. Thuiszorg en hulp in de huishouding blijft ze weigeren. Of er kinderen zijn die haar zouden kunnen helpen, is niet bekend.
Meneer Berendsen heeft geen tapijt meer in zijn huis. En ook weinig andere spullen. Een stoel, een kapotte koelkast. Zijn tuin bestaat uit cementtegels, dus daar heeft hij weinig onderhoud aan. Na zijn pensioen is het bergafwaarts met hem gegaan. Als hij buiten komt, ziet hij er verwaarloosd uit. Met de GGZ wil hij niets meer te maken hebben. Of hij zijn medicijnen gebruikt, is niet bekend. Sinds kort doet hij ook niet meer open voor de huisarts.
Knelpunten
Per knelpunt vindt u verschillende oplossingen:
- U kunt geen (duurzaam) contact realiseren
- Bij overgangsmomenten van en naar zorginstellingen staat de continuïteit op andere levensgebieden onder druk (wonen, inkomen)
- U kunt geen geschikte woonplek vinden
- U kunt geen geschikte behandeling of opnameplek vinden wanneer dat nodig is
- In de ambulante setting zijn nog beperkte mogelijkheden voor intensieve behandeling
- Het is niet duidelijk wie verantwoordelijk is voor de hulp aan deze persoon
- Het is onduidelijk hoe structureel geleerd kan worden van knelpunten uit de praktijk
- Bureaucratische belemmeringen op het gebied van inschrijving, inkomen, schulden of wonen staan een goede oplossing in de weg
- Naasten en mensen zelf worden niet genoeg betrokken bij de aanpak
- Woningcorporaties, gemeentelijke loketten en buitenstaanders weten vaak niet goed wat ze met verward gedrag aan moeten
- Regelgeving op het gebied van informatiedeling staat een oplossing in de weg