Knelpunt: Bij overgangsmomenten van en naar zorginstellingen staat de continuïteit op andere levensgebieden onder druk (wonen, inkomen)
Bij de overgang naar GGz of Beschermd Wonen instellingen wordt nog weinig integraal gedacht. Dat levert later weer problemen op.
Voor de groep mensen die zorg mijden, geldt dat zij in hun leven soms in en uit zorginstellingen komen en gaan. Met die overgangen gaan soms bureaucratische obstakels gepaard, die maken dat het voor mensen moeilijk is om enige bestaanszekerheid en daarmee stabiliteit te organiseren. Zo wordt tijdens een opname de bijstandsuitkering stopgezet. Als er in die periode toch kosten doorlopen voor huisvesting of voor achterblijvende familieleden bijvoorbeeld, dan ontstaan er al snel problemen.
Hieronder vindt u een aantal oplossingen voor het knelpunt. Als de oplossing voor een specifieke groep geldt (zorg mijdend, overlast gevend of hoog risico op gevaarlijk gedrag) dan staat dat erbij.
Categorie: uitvoerend niveau
De regio Amersfoort ontwikkelt een handboek dat cliënten helpt om de overgangen op verschillende levensgebieden voor te bereiden (bijvoorbeeld als zij verhuizen vanuit een intramurale naar extramurale setting).
Voor meer informatie over het handboek: Arieke van Andel, gemeente Amersfoort
Categorie: uitvoerend niveau
In veel gevallen zijn uitzonderingen mogelijk als er regels in de weg zitten, of er te weinig regels zijn, mits u het goed legitimeert. Maar daar gebruik van.
Wanneer een uitzondering nodig is, bijvoorbeeld op het behouden van de bijstand, kan deze gelegitimeerd worden aan de hand van de waardendriehoek. Hierbij kijkt u niet alleen naar de rechtmatigheid van een oplossing (regels), maar ook naar wat de uitzondering versus het nul scenario kost (rendement) en wat het beste werkt voor de persoon zelf (betrokkenheid). Deze invullen in de driehoek kan helpen overzicht te creëren in welke redenen het belangrijkst zijn om voor een bepaalde oplossing te kiezen.
Uit de praktijk blijkt dat er veel meer ruimte is voor uitzonderingen dan vaak voor mogelijk wordt gehouden. Zo stelt gemeentelijk beleid vaak verschillende eisen aan burgers, die evengoed terzijde kunnen worden geschoven als dat nodig is, met een beroep op de hardheidsclausule of wetgeving.
Voor meer informatie over deze oplossing: Eelke Blokker, Sociaal Hospitaal
Categorie: uitvoerend niveau
Een perspectiefplan zet het perspectief van mensen centraal en leidt zorg, indicaties en toegang tot voorziening daaruit af. Het helpt om alle levensgebieden rondom een persoon in kaart te brengen, prioriteiten te stellen en vervolgacties te identificeren. Met deze methode wordt overzicht verkregen door te kijken wat er nu nodig is, en hoe, en naar wat voor perspectief op (middel-)lange termijn dat leidt. Ook laat het goed de samenhang zien tussen de oplossingen in het licht van dat doel.
De methode kan goed ingezet worden in groepsvorm met de verschillende disciplines die nodig zijn om op alle levensgebieden continuïteit te geven. Eerst wordt gekeken naar het perspectief van de persoon zelf, waarna wordt gekeken wat als eerst nodig is om de stap richting dat perspectief te bereiken: de ‘doorbraak’. Vervolgens worden de activiteiten die iemand zelf kan, waar ondersteuning vanuit professionals voor nodig is en wat voor behandeling, interventie of andere oplossingen nodig zijn om het perspectief mogelijk te maken.
Bij een onvoorspelbaar verloop is het een goed idee om voor verschillende scenario’s een maatwerkplan te maken.
Voor meer informatie over deze oplossing: Eelke Blokker, Sociaal Hospitaal
Categorie: uitvoerend niveau
Het is mogelijk om bijzondere bijstand aan te vragen om het inkomen te laten doorlopen tijdens opname. Bij een klinische opname kan bijzondere bijstand relatief snel worden aangevraagd bij de gemeente. Daarnaast kunnen Sociale Wijkteams van de Gemeente ondersteunen bij het maken van een Perspectiefplan (zie hierboven) om de bestaanszekerheid zo goed mogelijk te continueren indien nodig.
In het voorjaar van 2018 komt de werkwijzer medisch noodzakelijk verblijf beschikbaar. Daarin zijn afspraken gemaakt over de wijze waarop al vanaf opname in de ggz wordt nagedacht over het vervolgtraject na ontslag. Afspraken over de beschikbaarheid van voorzieningen vanuit de Wmo maken daar onderdeel van uit.
Meer informatie
Categorie: beleidsniveau
Naar voorbeeld van de pilot ‘doorzorgfunctionaris’ in een aantal penitentiaire inrichtingen zou ook geëxperimenteerd kunnen worden met een doorzorgfunctionaris bij langdurige opnames in psychiatrische klinieken. Waarbij zo’n functionaris probeert tijdens opname te achterhalen welke personen problemen op andere leefgebieden hebben en hen naar wijkteams leidt. Op die manier wordt vanuit de kliniek een passend vervolgtraject voor mensen met problemen op andere leefgebieden voorbereid.