Categorie: beleidsniveau

Verschillende gemeenten experimenteren met andere kanalen om signalen te krijgen over mensen met een hulpvraag die daar niet zelf om vragen. In Rotterdam is onder andere geëxperimenteerd met medewerkers van ggz instellingen die meegaan op bezoek vanuit de woningcorporatie over onderhoud aan de woning. Een ander voorbeeld is het gebruik maken van de “ogen en oren” van postbodes die in een wijk actief zijn.

Meer informatie

• Vroegtijdige signalering door apothekers van het niet ophalen van medicatie voor mensen met een ernstige psychiatrische aandoening: een systeem om verward gedrag te voorkomen (Amsterdam)
• Pilot Vroegsignalering Groningen (Groningen)
• Training en Begeleiding Vrijwilligers om verward gedrag te signaleren en mee om te gaan (gemeente Heerde) (Noord- & Oost-Gelderland)

Categorie: beleidsniveau

Nog niet iedere gemeente heeft gespecialiseerde bemoeizorg ingekocht. De bemoeizorg heeft veel expertise en ervaring bij het benaderen van mensen die zorg mijden. Daarnaast hebben bemoeizorgteams typisch een scala aan instrumenten en technieken ontwikkeld om zorgmijdende mensen te benaderen. Gemeenten die geen bemoeizorg hebben ingekocht, kunnen dat alsnog doen of bemoeizorgteams in naburige gemeenten consulteren.

Categorie: uitvoerend niveau

In de gemeente Rotterdam (regio Rotterdam Rijnmond Zuid-Holland- Zuid) werkt de straatpsychiater outreachend en heeft hij mandaat de meest zorgmijdende en personen met verward gedrag op een effectieve wijze toe te leiden naar zorg. Een soortgelijk initiatief vindt plaats in Vught, waar twee GGD-verpleegkundigen outreachend werken, bijvoorbeeld wanneer ze van de apotheek horen dat iemand al een maand zijn of haar medicijnen niet ophaalt.

Voor meer informatie over deze oplossing: Jelle Zeilstra, gemeente Rotterdam

Denk ook aan straatdokters, straatadvocaten en straatpastors. Zij werken vaak ook outreachend en komen veel in contact met mensen waar hulpverlening maar moeilijk contact mee krijgt. Zij weten vaak wel aansluiting te vinden en een vertrouwensband op te bouwen.

Categorie: beleidsniveau

In meerdere gemeenten is het hebben van een hulpvraag een criterium om in aanmerking te komen voor laagdrempelige zorg, zoals de inzet van jeugd- en sociale wijkteams. Bij mensen die zorg mijden, levert dat per definitie problemen op het in het organiseren van een oplossing. Zij zullen immers geen of soms slechts sporadisch een hulpvraag formuleren, en mogelijk zelfs hulp expliciet afwijzen. Wanneer er goede reden is om toch zorg te organiseren, is het raadzaam om dit criterium buiten werking te stellen dan wel een gespecialiseerd team voor mensen die zorg mijden in te zetten.

Categorie: uitvoerend niveau

Een andere manier om beter verbinding te maken met de doelgroep en die daarmee te bewegen tot behandeling of begeleiding is door ervaringsdeskundigen in te zetten. Ervaringsdeskundigen hebben vaak iets vergelijkbaars ervaren waardoor mensen zich meer begrepen voelen en de drempel minder hoog is om in gesprek te gaan. Ervaringsdeskundigen en mensen met ervaringskennis kunnen sensitiever zijn voor bepaalde zaken, kunnen hierdoor goed aansluiten. Daarnaast kan de herkenning en erkenning die een ervaringsdeskundige biedt, inspireren om een persoonlijk herstelproces in te zetten.

Ervaringsdeskundigheid kan onder andere vanuit de gemeente worden ingezet in de rol van cliëntenondersteuning.

Meer informatie

• Website Kenniscentrum Phrenos
• Website Vereniging van Ervaringsdeskundigen

Categorie: uitvoerend niveau

Mensen die zorg mijden, mijden niet alleen zorg, maar ook deurwaarders en incassobureaus. Enveloppen maken ze niet open. Telefoontjes beantwoorden ze niet. E-mails verdwijnen direct in de digitale prullenbak en als de deurbel gaat, blijft de deur dicht. In sommige gevallen hebben ze die deurbel zelfs helemaal van de deur afgehaald. Op deze manier mijden ze elk contact dat onbekend voor hen is. Wat zou u doen als elk onbekend contact je nog dieper in de problemen kan duwen? Ze nemen het zekere voor het onzekere. Met als gevolg dat mensen die zorg mijden ook mensen mijden die hen kunnen helpen om uit deze situatie te komen.

De centrale vraag is dus hoe u als professional mensen bereikt die niet bereikt willen worden. Of scherper geformuleerd: hoe brengt u hen in de verleiding om toch met u in contact te komen? Het creëren van een toolkit met principes en methodes kan daarbij helpen. Hieronder staan een aantal principes en tips ter inspiratie. Het kweken van vertrouwen is het belangrijkst. Kondig uw bezoek aan. Ga regelmatig langs en probeer contact te maken. Houdt u daarbij aan de volgende principes:

• Veiligheid: Veiligheid gaat boven alles. Ga niet op bezoek als je het niet vertrouwt. En ga de eerste keer altijd met z’n tweeën.
• Je zoekt ongevraagd contact (wees je daarvan bewust): De kans dat mensen je binnenlaten voor een kopje koffie is niet zo groot. Je komt bij hen langs terwijl ze daar niet om hebben gevraagd. Dat is meestal niet zo’n goede binnenkomer. Verschillende FACT-teams hebben eerste gesprekken gevoerd door de brievenbus of door een raam wat open stond.
• Geef aan wat relevant is: In het eerste contact moet duidelijk zijn wie je bent en wat je komt doen. Als er niemand thuis, kun je een boodschap achterlaten. De inhoud is belangrijk, maar het is niet het eerste wat mensen zien. De manier waarop je je boodschap verpakt, is misschien nog wel belangrijker. Gebruik bijvoorbeeld een opvallende ansichtkaart. Of stop een chocoladereep door de brievenbus en bedruk de wikkel met jouw boodschap.
• Wees helder, direct en betrouwbaar: Dit geldt voor het eerste contact en alles wat daarop volgt. Kom je afspraken na, zet kleine concrete stappen en houd vol. Soms moet je een stapje terug doen. Laat je niet ontmoedigen.
• Praat met collega’s: Over jouw ervaringen met wat werkt en niet werkt. Spreek met ervaringsdeskundigen wat zij als een prettige benadering hebben ervaren. En leer van wat je collega’s doen.
• Zet mensen met ervaringsdeskundigheid in: Zij kunnen helpen in het contact. ‘You have to be one to know one…’
• Heb een lange adem: Neem de tijd voor het opbouwen van contact en vertrouwen.
• Wees echt.
• Begin niet meteen over zorg en hulp en zeker niet over drang en dwang: Wees oprecht geïnteresseerd.

Voor meer informatie kunt u contact zoeken met uw lokale bemoeizorgteam.

Categorie: uitvoerend niveau

In de gemeente Vught heeft de GGD Hart voor Brabant een pilot uitgevoerd waarin 2 verpleegkundigen 20 uur per week in de wijk aanwezig zijn. De doelstellingen van dit project waren:

• De doelgroep verwarde en/of overspannen personen in beeld brengen, zowel in omvang als aard.
• Een daling van het aantal meldingen van overlast door verwarde en/of overspannen personen bij de politie.
• Heldere samenwerkingsafspraken met gemeente, politie, sociaal wijkteam, crisisdiensten en zorginstellingen over het voorkomen van overlast door overspannen en/of personen met verward gedrag.
• Een samenwerkingsmodel ontwikkelen waarin afspraken met partnerinstellingen en oplossingen op korte en lange termijn gestalte krijgen.

De GGD beschrijft het voordeel zelf als volgt: 'De Wijk-GGD’er kent de weg naar de instellingen in Vught en staat in nauw contact met onder meer het sociaal team/Wegwijs+, de politie en de veiligheidscoördinator van de gemeente Vught. Doel is dat de Wijk-GGD’er preventief ingrijpt dus overlast beperkt of voorkomt en indien nodig bemiddelt naar de juiste zorg. Om te voorkomen dat mensen verder in de problemen raken, de situatie escaleert en maatschappelijke onrust ontstaat.'

De pilot is steeds verder gegroeid met onder andere financiering van het ministerie van Veiligheid en Justitie en de provincie Noord Brabant. Inmiddels zijn in dertien gemeenten wijk-GGD'ers actief. Deze gemeenten worden ondersteund door het CCV.

Meer informatie

• De Wijk-GGD'er, traject Vught (website van GGD Hart voor Brabant)
• Website van het Centrum voor Criminaliteitspreventie en Veiligheid