Knelpunt: U kunt geen gedwongen opname realiseren omdat iemand niet aan de criteria voor een civielrechtelijke maatregel of ggz-behandeling voldoet
Het is niet eenvoudig om mensen gedwongen te laten opnemen. Toch is dat soms wel nodig om de veiligheid van mensen zelf, of van hun omgeving te garanderen.
Een rechterlijke machtiging (RM) of inbewaringstelling (IBS) die de mogelijkheid geven om iemand voor korte of langere tijd gedwongen op te laten nemen, zijn niet gemakkelijk afgegeven. En dat is in principe maar goed ook. Toch zijn er ook gevallen waarbij dit een goede opvang van mensen met verward gedrag in de weg staat. Na een incident in verband met een psychose, bijvoorbeeld, zijn mensen vaak snel genoeg gestabiliseerd om niet voor opname in aanmerking te komen, ongeacht de ernst van het gevaar dat bij het incident speelde. Ook wordt elk incident op zichzelf beschouwd zonder dat een onafhankelijke rechter of psychiater zich rekenschap (kunnen) geven van eerdere incidenten. Ook kan van een DSM-diagnose of hulpvraag als criterium voor toegang in de GGz hulp bemoeilijken. Vooral wanneer cliënten een beperkte probleemperceptie hebben, of sterk wisselen in hun gearticuleerde hulpvraag. Op die manier wordt het lastig om een maatregel te krijgen.
Hieronder vindt u een aantal oplossingen voor het knelpunt. Als de oplossing voor een specifieke groep geldt (zorg mijdend, overlast gevend of hoog risico op gevaarlijk gedrag) dan staat dat erbij.
Categorie: uitvoerend niveau
Voor de individuele professional geldt hetzelfde. Een compleet of uitgebreid overzicht van incidenten is noodzakelijke informatie voor een rechtelijk besluit. Natuurlijk kost het bijhouden van dossiers veel tijd. Bovendien bent u lang niet altijd op de hoogte van de geschiedenis van iemand. Toch is het belangrijk. Waar dat een gebrek aan tijd is, zouden de instelling, de gemeente en de verzekeraar samen met het Rijk moeten kijken of daar additionele financiering voor mogelijk is.
Categorie: politiek niveau
Zonder adequate informatie kan de rechter geen goede beslissing nemen. Toch ontbreekt het nog weleens aan complete dossiers. In zo’n geval kunnen rechter en psychiater geen zorgvuldige afweging maken. Het is belangrijk om de verantwoordelijkheid voor het bijhouden van dossiers van incidenten goed te beleggen met verschillende partijen in het veld. Dat kan in het veiligheidshuis, maar ook in het regio-overleg voor personen met verward gedrag worden afgesproken.
Categorie: uitvoerend niveau
Soms zijn er laagdrempelige time-out voorzieningen beschikbaar waar mensen een aantal dagen tot een aantal weken terecht kunnen om op adem te komen. Vaak zijn de toegangscriteria daarvoor minder strikt omdat er bijvoorbeeld alleen een verwijzing van de huisarts nodig is. Zodoende kan iemand daar vaak snel terecht. Gemeenten zijn daarvoor het eerste aanspreekpunt. Time-out voorzieningen zijn bijvoorbeeld beschikbaar in Amsterdam, Zeist en Rotterdam. Andere voorbeelden zijn Wegloophuis Utrecht, Pitstop, Vriendenhuizen van Vriend GGZ, Herstelhotel Weert.
Meer informatie
- OpvangAtlas van de Federatie Opvang
- ZonMW project ‘’Verward, en dan…?’’ Onderzoek naar een timeout functie in Eindhoven. Een initiatief van de gemeente Eindhoven, Neos, GGZ Eindhoven, Springplank040 en het Leger des Heils (Oost – Brabant)
Categorie: beleidsniveau
Wanneer er geen laagdrempelige voorziening is voor mensen die niet aan de criteria van een RM of IBS voldoen of niet voldoen aan de criteria voor een stoornis zoals gedefinieerd in de DSM, kan ook besloten worden om zelf zo’n voorziening te ontwerpen. Samen met regiopartners kan een tussenopvang worden opgezet voor mensen die niet strafbaar zijn of verplicht opgenomen kunnen worden. Mogelijk kan gewerkt worden met een shared savings model.
Een aantal burgemeesters uit Friesland zijn al bezig met het opzetten van zo’n tussenvoorziening in samenwerking met het Regionaal Bestuurlijk Politie Overleg.